Xét nghiệm mỡ máu là gì và ý nghĩa các chỉ số trong xét nghiệm

Mỡ máu hay còn gọi là lipid máu - một thành phần quan trọng trong cơ thể người. Khi chỉ số lipid trong máu này quá cao sẽ gây ra bệnh máu nhiễm mỡ rất nguy hiểm. Vì thế, việc xét nghiệm mỡ máu là quan trọng và cần thiết trong mỗi lần khám bệnh định kỳ hoặc nghi ngờ bị mỡ máu.

1. Xét nghiệm mỡ máu là gì?

Theo các chuyên gia, mỡ trong máu là tên gọi chung cho các loại mỡ tồn tại trong huyết dịch, bao gồm rất nhiều thành phần khác nhau. Trong mỡ máu, Cholesterol là thành phần quan trọng nhất,  có mặt trong tất cả các mô tổ chức của cơ thể, tham gia vào quá trình xây dựng cấu trúc tế bào, vận hành chức năng não bộ, sản xuất hormone hay dự trữ vitamin. Cholesterol chỉ trở nên có hại khi rối loạn cholesterol xảy ra. 

Vì không hòa tan trong nước nên cholesterol và các chất mỡ như triglyceride cần kết hợp với protein trở thành chất dễ tan trong nước là lipoprotein để dễ dàng di chuyển trong máu. Vì vậy, khi xét nghiệm mỡ máu ngoài xét nghiệm Cholesterol toàn phần, người ta còn phân tích cholesterol theo các loại Lipoprotein với 2 loại quan trọng là  LDL - c (Lipoprotein tỉ trọng thấp) tức mỡ xấu và HDL-C (Lipoprotein tỉ trọng cao) tức mỡ tốt. Mỡ máu sẽ tăng cao khi mỡ xấu tăng và mỡ tốt giảm gây ra các bệnh tim mạch nguy hiểm như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim.

Hình ảnh mỡ trong máu

Xét nghiệm mỡ máu là một xét nghiệm quan trọng thường được chỉ định cho các đối tượng ở độ tuổi trung niên, người cao tuổi hoặc người đã được chẩn đoán có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao. Xét nghiệm mỡ máu giúp phân tầng nguy cơ cho các đối tượng, từ đó có phương pháp dự phòng và điều trị hợp lý. 

2. Ý nghĩa các chỉ số trong xét nghiệm mỡ máu

Khi xét nghiệm mỡ máu, người bệnh cần quan tâm đến 4 chỉ số quan trọng đó là: Triglyceride , cholesterol toàn phần, LDL-cholesterol (LDL-c) và HDL-cholesterol (HDL-c). Dựa vào những chỉ số này, bác sĩ có thể đánh giá bạn có bị rối loan chuyển hóa lipid máu hay các bệnh liên quan khác như tiểu đường, tim mạch, xơ vữa động mạch không. 

Xét nghiệm mỡ máu là một xét nghiệm quan trọng và cần thiết

Ý nghĩa của các chỉ số xét nghiệm mỡ máu như sau:

Xét nghiệm Triglycerid

Triglyceride là một dạng chất béo chiếm tới 95% chất béo trong khẩu phần ăn hằng ngày. Đây là một trong những thành phần chủ yếu của dầu thực vật và mỡ động vật. Vì vậy, định lượng Triglyceride trong máu giúp đánh giá nguy cơ rối loạn chuyển hóa lipid máu: 

• < 100 mg/dL (1,7 mmol/L): Triglyceride ở mức bình thường.

• 150 - 199 mg/dL (1,7 - 2 mmol/ L) : Triglyceride ở mức ranh giới cao.

• 200 - 499 mg/dL (2 - 6 mmol/L): Triglyceride ở mức cao.

• > 500 mg/dL (6 mmol/L): Triglyceride ở mức rất cao.

Từ các chỉ số này, chúng ta có thể đánh giá được nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, tiểu đường ở những người có chỉ số Triglyceride cao, từ đó đưa ra phương pháp điều trị y tế phù hợp và cân đối chế độ dinh dưỡng một cách khoa học.

Xét nghiệm Cholesterol toàn phần

Theo khuyến nghị của Hội Tim Mạch Học Việt Nam, tất cả những người từ 20 tuổi trở lên đều nên thực hiện xét nghiệm Cholesterol toàn phần. Cụ thể như sau:

- Chỉ số Cholesterol toàn phần <200 mg/dL (5,1 mmol/L) cho biết tình trạng bình thường, nguy cơ mắc bệnh động mạch vành rất thấp.

- Chỉ số Cholesterol toàn phần đạt khoảng 200 - 239 mg/dL (5,1 - 6,2 mmol/L) cho biết người bệnh đã hoặc đang có vấn đề về sức khỏe, cần chú trọng sinh hoạt điều độ và nên theo dõi sức khỏe định kỳ.

- Chỉ số Cholesterol toàn phần >= 240 mg/dL (6,2 mmol/L) cho biết  lượng Cholesterol trong máu tăng cao, người bệnh rất dễ có nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch.

Theo các bác sĩ, người càng lớn tuổi, lượng Cholesterol trong máu càng cao; tình trạng này xảy ra ở nam nhiều hơn nữ khi cả hai giới này dưới 50 tuổi nhưng tỷ lệ mắc bệnh này ở nữ cao hơn nam đối với ngưỡng trên 50 tuổi.

Xét nghiệm định lượng Cholesterol máu đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe định kỳ

Xét nghiệm LDL-cholesterol (LDL-c)

- Chỉ định dành cho bệnh nhân rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, bệnh mạch vành, đái tháo đường,...

- Mức bình thường là: <130 mg/dL (<3,3 mmol/L).

- Ngưỡng hại cho sức khỏe là: > 160 mg/dL (>4.1mmol/lit).

- LDL-c càng cao, nguy cơ bị xơ vữa động mạch càng lớn.

- LDL-c tăng xảy ra trong các trường hợp: xơ vữa động mạch, rối loạn lipid máu, bệnh béo phì,...

- LDL-c giảm trong các trường hợp: xơ gan, hội chứng kém hấp thu, suy kiệt, cường tuyến giáp,...

Khi nồng độ LDL xuất hiện nhiều trong máu, lắng đọng lại ở thành mạch của tim và não, lâu ngày sẽ hình thành các mảng xơ vữa động mạch. Các mảng xơ vữa này khiến mạch máu bị hẹp và tắc, thậm chí là vỡ đột ngột gây nhồi máu cơ tim hoặc tai biến mạch máu não rất nguy hiểm. Vì vậy, đây là chỉ số rất quan trọng cần được theo dõi sát sao. Chỉ số càng lớn đồng nghĩa với nguy cơ càng tăng, khi đạt đến mức tối đa sẽ rất nguy hiểm.

Hình ảnh bệnh xơ vữa động mạch

Xét nghiệm HDL-cholesterol (HDL-c)

- Thường được chỉ định cho bệnh nhân rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp hoặc kiểm tra sức khỏe định kỳ cho những người trên 40 tuổi,...

- Chỉ số bình thường: > 50 mg/dL  (>1.3mmol/lit).

- Ngưỡng gây hại cho sức khỏe là: dưới 40 mg/dL (<1 mmol/lit).

- HDL-c tăng: ít nguy cơ gây xơ vữa động mạch.

- HDL-c giảm: dễ có nguy cơ gây xơ vữa động mạch, hay gặp trong các trường hợp rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, cơn đau thắt ngực,...

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giải quyết được vấn đề rối loạn mỡ máu rất cần thiết trong việc hạn chế dẫn tới những biến chứng nguy hiểm như tai biến mạch máu não, tai biến mạch vành tim mạch cũng như giảm tỷ lệ tử vong do biến chứng mạch máu. Việc kiểm soát tốt 4 chỉ số nêu trên sẽ giảm nguy cơ bị rối loạn mỡ máu rất tốt cho cơ thể. Để phòng ngừa những bệnh lý do rối loạn chuyển hóa mỡ gây ra, bạn nên đi khám sức khỏe định kỳ và thực hiện xét nghiệm mỡ máu đầy đủ tại các cơ sở y tế uy tín. 

Với hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ y bác sỹ giàu kinh nghiệm, trình độ chuyên môn cao, Bệnh viện MEDLATEC trở thành địa chỉ khám, theo dõi và điều trị bệnh uy tín tại Hà Nội, đáp ứng đầy đủ các kỹ thuật phục vụ khám và điều trị bệnh lý liên quan đến máu một cách nhanh chóng và tiện lợi.