Viêm tai giữa ở trẻ em: dấu hiệu nhận biết và cách xử trí

Viêm tai giữa là bệnh về tai khá phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là vào thời điểm giao mùa. Trang bị đầy đủ các kiến thức về viêm tai giữa ở trẻ em là cần thiết để các bậc phụ huynh có thể xử lý nhanh chóng, đảm bảo sức khỏe và an toàn cho trẻ.

1. Tại sao trẻ nhỏ dễ bị viêm tai giữa

Bệnh lý viêm tai gồm viêm tai ngoài, viêm tai giữa và viêm tai trong, trong đó viêm tai giữa là phổ biến nhất, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Trẻ nhỏ rất dễ mắc viêm tai giữa khi thời tiết chuyển mùa

Nguyên nhân khiến trẻ nhỏ là đối tượng mắc bệnh nguy cơ cao và biến chứng cũng nguy hiểm hơn là do:

1.1. Hệ miễn dịch của trẻ

Trẻ sơ sinh trong ít nhất 6 tháng đầu tiên cần nhận miễn dịch bị động từ sữa mẹ hoặc các nguồn sữa khác, sau đó hệ miễn dịch sẽ dần hoàn thiện. Tuy nhiên, miễn dịch của trẻ khi chưa phát triển đầy đủ sẽ không thể ngăn chặn các tác nhân gây bệnh hiệu quả, nhất là vi khuẩn tấn công đường hô hấp và tai giữa.

1.2. Do cấu trúc tai chưa hoàn chỉnh của trẻ

Tai trong của chúng ta được kết nối trực tiếp với mặt sau của cổ họng thông qua ống thính giác, vì thế là bệnh viêm tai giữa thường gặp hơn là biến chứng của các bệnh viêm đường hô hấp. Bình thường, ống thính giác được mở ra cho phép chất lỏng và tạp chất ở tai giữa có thể thoát ra ngoài. Tuy nhiên, do cấu trúc tai chưa hoàn chỉnh và miễn dịch yếu nên vi khuẩn dễ tấn công ngược từ mũi họng gây viêm, tăng tiết dịch mủ và nhiễm trùng.

1.3. Trẻ thường mắc các bệnh tai mũi họng

Viêm tai giữa thường là biến chứng từ các bệnh viêm mũi họng mà trẻ hay gặp khi thời tiết chuyển mùa như: viêm VA, viêm amidan, viêm xoang, viêm họng,...

Viêm tai giữa thường biến chứng từ các bệnh mũi họng

Do những nguyên nhân này, viêm tai giữa là một trong những bệnh lý thường gặp hàng đầu ở trẻ nhỏ, vì thế các bậc phụ huynh cần trang bị kiến thức đầy đủ về bệnh nhằm chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho trẻ tốt hơn.

2. Thông tin cần biết về viêm tai giữa ở trẻ em

Để phát hiện sớm, điều trị đúng cách và chủ động ngăn ngừa bệnh, cha mẹ cần nắm được những thông tin về bệnh viêm tai giữa như thế nào? 

2.1. Dấu hiệu cảnh báo viêm tai giữa ở trẻ em

Trẻ bị viêm tai giữa sẽ có những dấu hiệu bệnh đặc trưng sau:

• Sốt nhẹ đến sốt vừa, có thể cao hơn 39 độ C.

• Chán ăn, bỏ bú, ăn không ngon miệng.

• Trẻ bị đau trong tai, trẻ lớn có thể nói cho cha mẹ nhưng trẻ nhỏ chỉ biết dùng động tác dụi tay hoặc kéo vành tai.

• Trẻ khó chịu, trằn trọc, khó ngủ, hay quấy khóc.

• Tiêu chảy, nôn ói.

• Có dịch mủ chảy ra từ ống tai ngoài.

• Chậm phản ứng với âm thanh.

• Có triệu chứng đau đầu, giảm thính lực tạm thời.

Triệu chứng viêm tai giữa ở trẻ em khá dễ nhận biết và xuất hiện từ sớm, vì thế cha mẹ chỉ cần chú ý là sẽ thấy trẻ có nhiều biểu hiện bệnh khác lạ.

Nhận biết sớm triệu chứng viêm tai giữa ở trẻ là rất quan trọng

2.2. Làm gì khi trẻ bị viêm tai giữa?

Hầu hết trường hợp viêm tai giữa ở trẻ biến chứng từ bệnh lý viêm mũi họng thông thường, do vậy đầu tiên cần điều trị các bệnh lý này. Viêm tai giữa nếu không quá nghiêm trọng sẽ tự khỏi sau vài ngày, triệu chứng bệnh cũng giảm dần rồi biến mất. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh không nên chủ quan mà cần tiếp tục theo dõi dấu hiệu bệnh ở trẻ, nếu tình trạng nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng hơn, cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ.

Khi dấu hiệu bệnh rầm rộ, thường ở giai đoạn viêm tai giữa xung huyết, nếu bệnh kéo dài có thể trẻ sẽ cần dùng thuốc điều trị. Hãy đưa trẻ đi khám để được chỉ định dùng thuốc tác dụng tại chỗ hoặc thuốc uống, tiêm toàn thân. Không nên để bệnh kéo dài, tiến triển sang giai đoạn ứ mủ hoặc vỡ mủ, không những điều trị khó khăn hơn mà biến chứng cũng rất dễ gặp phải.

Viêm tai giữa thường nặng nhất khi tác nhân gây bệnh là vi khuẩn, nhất là phế cầu khuẩn đồng thời gây bệnh viêm đường hô hấp nặng. Khi đó, trẻ sẽ phải sử dụng thuốc kháng sinh điều trị, trong quá trình điều trị cần được bác sĩ chuyên khoa theo dõi. 

2.3. Cách phòng ngừa viêm tai giữa ở trẻ nhỏ

Bệnh viêm tai giữa ở trẻ nhỏ có thể được phòng ngừa hiệu quả với các biện pháp sau:

• Giữ ấm tốt cho trẻ, nhất là khi thời tiết chuyển mùa vừa giúp phòng ngừa bệnh viêm đường hô hấp cấp vừa hạn chế viêm tai giữa biến chứng.

Tránh để trẻ tiếp xúc với trẻ mắc bệnh khác để ngừa lây nhiễm

• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những trẻ đang có dấu hiệu của bệnh cảm lạnh hay cũng đang bị viêm tai giữa.

• Cho trẻ bú nhiều, ăn nhiều hoa quả, trái cây với trẻ đã ăn được để tăng sức đề kháng.

• Khi cho trẻ bú bình, nên để bé ở tư thế ngồi, tránh bé bú ở tư thế nằm khiến sữa và nước có thể chảy ngược lại vào tai.

• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá hoặc hóa chất trong môi trường ô nhiễm.

• Tiêm ngừa đầy đủ cho trẻ các loại vắc xin được khuyến cáo hàng năm, trong đó đặc biệt lưu ý vắc xin ngừa cúm và phế cầu.

Nhiễm phế cầu khuẩn là tình trạng nghiêm trọng nhất gây viêm đường hô hấp, viêm tai giữa nặng có thể biến chứng đe dọa tới tính mạng. Tiêm phòng vắc xin ngừa phế cầu vẫn được đánh giá là phương pháp phòng bệnh chủ động và hiệu quả nhất. Vắc xin phổ biến nhất hiện nay là vắc xin Symflorix, có khả năng ngứa 10 typ kháng nguyên phổ biến nhất của phế cầu khuẩn. Trẻ được tiêm phòng sẽ tự sinh ra kháng thể, dễ dàng tiêu diệt phế cầu khuẩn khi chúng xâm nhập vào cơ thể gây bệnh.

Phế cầu khuẩn có thể gây viêm tai giữa nghiêm trọng

Như vậy, viêm tai giữa ở trẻ em dù phổ biến nhưng thường không quá nguy hiểm và hoàn toàn có thể phòng ngừa chủ động được. Cha mẹ cần đặc biệt chú ý theo dõi triệu chứng của trẻ khi trẻ không may mắc bệnh, đưa đi khám kịp thời nếu dấu hiệu bệnh nghiêm trọng. 

Chuyên khoa Tai - Mũi - Họng, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ y tế uy tín được nhiều cha mẹ lựa chọn thăm khám cho trẻ bởi:

• Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm,  chẩn đoán bệnh chính xác cũng như tận tình, tâm lý với trẻ.

• Cơ sở vật chất hiện đại, khang trang với hệ thống máy nội soi tiên tiến, cho hình ảnh rõ nét, giúp hỗ trợ chẩn đoán bệnh hiệu quả.

• Áp dụng bảo lãnh viện phí với đa dạng các thẻ bảo hiểm, giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.