Viêm phế quản ở trẻ em: triệu chứng và cách điều trị

Viêm phế quản là bệnh thường gặp, không khó để điều trị nhưng dễ gây biến chứng nguy hiểm nếu để kéo dài. Mỗi bậc phụ huynh nên trang bị kiến thức đầy đủ về căn bệnh viêm phế quản ở trẻ em để chủ động phòng ngừa và xử lý đúng cách để bảo vệ sức khỏe bé yêu.

1. Tìm hiểu về bệnh viêm phế quản ở trẻ em

viêm phế quản là bệnh nhiễm trùng cấp tính với tình trạng viêm đường dẫn không khí lớn tới phổi (phế quản). Có nhiều tác nhân có thể gây viêm phế quản, phổ biến là virus hoặc vi khuẩn xâm nhập khiến đường hô hấp bị sưng viêm, tăng tiết dịch nhầy gây tắc nghẽn. 

Trẻ bị viêm phế quản cần được điều trị càng sớm càng tốt, tránh biến chứng nguy hiểm

viêm phế quản ở trẻ thường có thể khỏi trong vòng 3 tuần mà không cần điều trị.

Tác nhân gây viêm phế quản ở trẻ thường gặp nhất là virus, đối tượng thường mắc phải là trẻ từ 6 tháng - 3 tuổi. Ngoài ra, một số tác nhân khác cũng được phát hiện như virus Adeno (gây co thắt phế quản, phổi), virus cúm, sởi, virus hợp bào hô hấp,…

Một số yếu tố nguy cơ khác làm tăng khả năng mắc bệnh của trẻ như:

• Cha mẹ bị hen suyễn.

• Cơ địa trẻ dị ứng.

• Môi trường sống không trong lành, nhiều khói bụi, khói thuốc lá.

Trẻ có sức khỏe yếu dễ bị viêm phế quản hơn

2. Triệu chứng viêm phế quản ở trẻ em

Trẻ bị viêm phế quản có triệu chứng khá điển hình của bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, bao gồm:

• Ho.

• Sốt.

• Có thể kèm theo thở khò khè, thở nhanh.

• Chảy nước mũi, nghẹt mũi.

• Có rales phổi.

Vào ban đêm, triệu chứng thường có xu hướng nặng hơn, cha mẹ cần theo dõi sát sao để xử lý kịp thời nếu triệu chứng nguy hiểm.

Khi trẻ xuất hiện những triệu chứng sau, cha mẹ cần sớm đưa tới cơ sở y tế để được xử lý cấp cứu:

Trẻ tím tái, khó thở

Dịch tắc trong thanh quản có thể khiến trẻ khó thở, tình trạng này sẽ nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý tốt. Để đánh giá mức độ khó thở ở trẻ, cần đặt trẻ nằm yên hoặc ngủ trong vòng 1 phút và đếm nhịp thở. Nên đếm 3 lần để có kết quả khách quan nhất.

Sau đó so sánh kết quả với tiêu chuẩn đánh giá ngưỡng thở nhanh theo tuổi mà Tổ chức Y tế thế giới đưa ra như sau:

• Trẻ dưới 2 tháng tuổi: >= 60 lần/phút.

• Trẻ từ 2 - 12 tháng tuổi: >= 50 lần/phút.

• Trẻ từ 1 - 5 tuổi: >= 40 lần/phút.

Nhịp thở càng nhanh thì mức độ khó thở càng cao, càng nguy hiểm. Ngoài ra khi trẻ khó thở sẽ thường kèm theo buổi hiệu tím tái, chân tay lạnh,…

Trẻ tím tái là biểu hiện khó thở và thiếu oxy

Trẻ sốt cao trên 39 độ C

Trẻ sốt cao nếu không được xử lý tốt rất nguy hiểm. Nếu trẻ sốt từ 39 độ C trở lên, không đáp ứng với thuốc thì cần sớm đưa trẻ đi cấp cứu. Ngoài ra, sốt cao thường đi kèm với co giật, mất ý thức.

Trẻ bỏ bú, ho, mất ý thức

Sốt cao và triệu chứng của viêm phế quản khiến trẻ bỏ bú, cùng với tình trạng ho cơn kéo dài không ngừng, mất ý thức, li bì khó đánh thức là những dấu hiệu nguy hiểm. 

3. Hướng dẫn cách điều trị viêm phế quản ở trẻ em hiệu quả

Bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện kịp thời. Việc điều trị còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, nếu viêm phế quản do virus gây ra, thuốc và biện pháp điều trị chủ yếu giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ tự phục hồi. Nếu xác định nguyên nhân do vi khuẩn thì phải dùng kháng sinh điều trị

 Khi trẻ bị viêm phế quản do vi khuẩn, bắt buộc phải điều trị bằng kháng sinh

Thông thường, viêm phế quản sẽ diễn biến và tự cải thiện sau 7 - 10 ngày. Cha mẹ cần lưu ý chăm sóc và theo dõi triệu chứng trẻ ngay từ khi bệnh khởi phát cho đến khi điều trị khỏi hoàn toàn. 

• Vệ sinh mũi cho trẻ: dùng nước muối sinh lý NaCl 0.9% để nhỏ mũi làm sạch cho trẻ nhiều lần mỗi ngày.

• Giữ ấm cơ thể cho trẻ, tránh để viêm phế quản tiến triển sang viêm phổi, cho trẻ uống nước ấm.

• Chườm ấm toàn thân để hạ sốt cho trẻ, theo dõi nhiệt độ cơ thể trẻ thường xuyên, đặc biệt là ban đêm. Khi trẻ sốt cao trên 38.5 độ C, uống thuốc hạ sốt paracetamol là cần thiết, cần uống theo sự chỉ dẫn của bác sĩ với liều lượng phù hợp.

• Không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh: Viêm phế quản ở trẻ nếu do virus gây ra thì kháng sinh không có hiệu quả điều trị tiêu diệt bệnh. Cha mẹ không tự ý cho trẻ sử dụng kháng sinh vì có thể dẫn tới nhiều hệ lụy sức khỏe sau này. 

• Cho trẻ uống nhiều nước: Uống đủ nước vừa giúp hạ sốt, vừa làm giảm tình trạng tắc nghẽn đường hô hấp. Trẻ có thể ho dễ dàng và tống đờm ra ngoài, giảm triệu chứng khó chịu hơn.

Mật ong giúp giảm ho, dịu cổ họng rất tốt

• Dùng mật ong giảm ho: Đây là cách giảm ho cho trẻ rất đơn giản và hiệu quả, có thể cho trẻ uống mật ong trực tiếp hoặc pha với nước ấm. Mật ong giúp làm dịu cổ họng rất tốt, hơn nữa còn có đặc tính kháng virus, kháng khuẩn giúp loại bỏ tác nhân gây bệnh. Cha mẹ chú ý là chỉ áp dụng cho trẻ trên 1 tuổi.

Ngoài ra, cha mẹ cần xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp để giúp trẻ nhanh khỏi bệnh hơn. Một số lưu ý với chế độ ăn của trẻ là:

• Nên cho trẻ ăn nhạt bởi thức ăn quá nhiều muối có thể làm gia tăng triệu chứng viêm.

• Nên cho trẻ ăn thức ăn lỏng như cháo, súp.

• Cho trẻ ăn nhiều trái cây và rau xanh để bổ sung vitamin như A, C, E,... nhằm giúp tăng sức đề kháng, khả năng miễn dịch cho trẻ.

Như vậy, điều trị viêm phế quản ở trẻ không quá khó khăn, điều quan trọng là theo dõi và chăm sóc đúng cách để bệnh diễn tiến nhanh, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Rất hiếm trường hợp tử vong do viêm phế quản, tuy nhiên bệnh hoàn toàn có thể tiến triển đến viêm phổi hoặc viêm tai giữa.