Viêm cơ tim cấp: triệu chứng và phương pháp điều trị

Viêm cơ tim cấp thường gây ra viêm nhiễm khu trú hoặc lan tỏa ở thành cơ tim, làm ảnh hưởng đến chức năng co bóp của tim. Triệu chứng bệnh khá giống với bệnh lý tim mạch khác song cần nhận diện sớm để cấp cứu kịp thời, từ đó cứu sống người bệnh và giảm nhẹ biến chứng.

1. Bệnh viêm cơ tim cấp là gì?

Khác với những bệnh lý về tim khác, viêm cơ tim cấp có tác nhân gây bệnh có thể là do virus, vi trùng, ký sinh trùng, nấm,... tấn công làm tổn thương tế bào cơ tim, gây ra phản ứng viêm và những ảnh hưởng khác. Các trường hợp nặng, tim có thể bị hoại tử 1 phần, giãn mạch, co bóp yếu, suy tim và gây ra đột tử. 

Viêm cơ tim cấp là biến chứng nặng của nhiễm trùng

Bệnh có thể xảy ra ở trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh do sức đề kháng của trẻ còn yếu, không thể tiêu diệt hết khi virus gây bệnh và lan rộng. Trẻ càng nhỏ nguy cơ biến chứng viêm cơ tim cấp do bệnh lý nhiễm trùng càng cao, biến chứng cũng nặng nề hơn. 

Nếu bệnh được phát hiện sớm, điều trị tích cực khi mới khởi phát thì hầu hết đều có cơ hội chữa khỏi. Nhưng nếu phát hiện muộn thì điều trị khó có thể phục hồi hoàn toàn, người bệnh dễ bị rối loạn nhịp tim, suy tim sau này.

Điều nguy hiểm của chứng viêm cơ tim cấp đó là triệu chứng lâm sàng thường khá nhẹ, khó phát hiện, khiến người bệnh và người nhà chủ quan, nhầm lẫn với bệnh lý khác dẫn đến điều trị chậm trễ. Rất nhiều bệnh nhân, nhất là bệnh nhi bị viêm cơ tim nặng, có dấu hiệu thở yếu, suy hô hấp nặng, toàn thân tím tái, ngất lịm,… mới được đưa tới bệnh viện. Lúc này, các biến chứng sốc tim, trụy mạch,… rất nguy hiểm, tiên lượng xấu.

Viêm cơ tim cấp nguy hiểm hơn ở trẻ nhỏ

Vì thế theo dõi và phát hiện sớm triệu chứng viêm cơ tim là rất quan trọng, nhất là trẻ bị nhiễm trùng nặng.

2. Triệu chứng viêm cơ tim cấp điển hình nhất

Triệu chứng của bệnh gồm 2 nhóm:

2.1. Triệu chứng tim mạch

Viêm cơ tim cấp gây ra những triệu chứng điển hình sau:

• Đau ngực trái.

• Rối loạn nhịp tim như nhịp tim nhanh.

• Có triệu chứng suy tim như thở nhanh, thở gấp hoặc khó thở.

• Nặng hơn bệnh nhân có thể gặp bệnh cảnh của sốc tim, đột tử.

Ngoài các dấu hiệu trên, cần thăm khám tỉ mỉ với xét nghiệm và siêu âm tim để phát hiện viêm cơ tim cấp.

2.2. Triệu chứng toàn thân

Không phải bệnh nhân nào cũng xuất hiện triệu chứng toàn thân liên quan đến bệnh, tỉ lệ khoảng 30 - 50%. Trước đó, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng về hô hấp hoặc tiêu hóa như đau cơ, sốt, mệt mỏi và cảm giác này tăng khi gắng sức.

Các triệu chứng toàn thân bao gồm:

• Có thể số hoặc không, cũng có thể sốt cao trên 39 độ C.

• Da và môi tím tái.

• Cơ thể mệt mỏi.

• Cơ thể đau nhức.

Biểu hiện lâm sàng của viêm cơ tim cấp rất thay đổi, ở các độ tuổi khác nhau có thể gặp những triệu chứng khác nhau.

Trẻ sơ sinh thường có triệu chứng viêm cơ tim rõ ràng

Trẻ đang bú mẹ

Triệu chứng rõ ràng và cấp tính, ngoài ra trẻ không chịu bú, thường ngủ mê man, ý thức mơ hồi hoặc thường quấy khóc và rên rỉ.

Trẻ từ 2 - 5 tuổi

Trẻ lớn tuổi hơn thì triệu chứng bệnh không trầm trọng như trẻ còn bú mẹ, chính điều này khiến nhiều bậc phụ huynh bỏ qua giai đoạn điều trị bệnh tốt nhất. 

Trẻ lớn hơn hoặc thanh thiếu niên

Triệu chứng của bệnh thường là các dấu hiệu hô hấp và rối loạn tiêu hóa như: sốt, sổ mũi, ho, thở khò khè, nôn, tiêu chảy,… Do triệu chứng toàn thân không đặc hiệu nên hầu hết người bệnh không phát hiện mình bị viêm cơ tim cấp, chỉ được đưa tới bệnh viện khi bệnh ở giai đoạn muộn, có dấu hiệu cơ tim giãn.

3. Điều trị viêm cơ tim cấp như thế nào?

Hầu hết các trường hợp điều trị muộn do triệu chứng bệnh không đặc trưng và xuất hiện trễ. Để chẩn đoán, cần dựa vào lâm sàng và các xét nghiệm gợi ý như: xét nghiệm máu, điện tâm đồ, siêu âm tim và đôi khi cần cả sinh thiết cơ tim.

Điện tâm đồ là phương pháp để chẩn đoán viêm cơ tim

Điều trị viêm cơ tim cần chính xác, kịp thời và khẩn trương. Việc đầu tiên là cần hồi sức tim tốt, điều trị các giai đoạn tích cực như sốc tim, rối loạn nhịp tim, suy tim hay các biến chứng khác.

Nhìn chung điều trị bệnh không quá khó, quan trọng là can thiệp sớm vì những biến chứng bệnh có thể tiến triển nhanh, gây tử vong trong thời gian ngắn. Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ, kết hợp với nghỉ ngơi và chế độ sinh hoạt lành mạnh.

4. Một số lưu ý với người bị viêm cơ tim cấp

Dưới đây là một số lời khuyên dành cho bệnh nhân viêm cơ tim cấp để có thể phục hồi nhanh hơn, ngừa biến chứng:

• Nghỉ ngơi, vận động vừa phải, hạn chế làm việc quá sức trong và sau điều trị. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ về loại hoạt động thể chất và thời gian nghỉ ngơi hợp lý.

• Tái khám kiểm tra đúng lịch để phát hiện, can thiệp nếu bệnh tái phát, diễn biến nặng hơn.

• Chế độ ăn dinh dưỡng, giảm muối, tránh hút thuốc và nước có ga. 

• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng liều dùng hoặc bỏ thuốc khi triệu chứng bệnh đã giảm.

Viêm cơ tim có thể gây tử vong nếu không điều trị kịp thời

Viêm cơ tim cấp là căn bệnh diễn biến nhanh, phức tạp, có thể gây tử vong nhanh nếu không điều trị sớm. Hơn nữa, dấu hiệu bệnh ban đầu thường không điển hình, dễ gây nhầm lẫn. Viêm cơ tim cấp ở trẻ nhỏ càng nguy hiểm hơn do sức đề kháng kém, tiến triển bệnh nhanh và rõ rệt hơn, nếu cha mẹ không theo dõi, phát hiện sớm thì vô cùng nguy hiểm.

Do vậy, bệnh nhân ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ viêm cơ tim cấp hoặc nhiễm trùng nặng có nguy cơ tiến triển thành viêm cơ tim cần đến bệnh viện kiểm tra sớm. Khi thăm khám, bệnh nhân được kiểm tra, đo điện tim, siêu âm tim sẽ chẩn đoán được bệnh.