Ung thư gan có di truyền hay không

Theo số liệu thống kê ung thư tại Việt Nam 2020, ung thư gan đứng thứ nhất với tỉ lệ 14.5% về cả tỉ lệ mắc. Việc chẩn đoán và phát hiện sớm ung thư gan sẽ đem lại hiệu quả điều trị khả quan và tiên lượng tốt. Nhưng có lẽ mọi người sẽ thắc mắc liệu ung thư gan có di truyền không? Bài đọc dưới đây sẽ giúp giải đáp câu hỏi này

1. Ung thư gan là gì? 

Ung thư là sự phát triển của các tế bào bất thường không kiểm soát trong cơ thể. Các tế bào cũ không mất đi mà thay vào đó là sự phát triển ngoài tầm kiểm soát, từ đó hình thành các tế bào mới bất thường. Và những tế bào thừa này có thể tạo thành một khối mô hay còn được gọi là khối u trong cơ thể. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) ước tính rằng 42.030 người sẽ nhận được chẩn đoán ung thư gan vào năm 2019. Trong số này, 29.480 người sẽ là nam giới và 12.550 người sẽ là phụ nữ. Kể từ năm 1980, các chẩn đoán ung thư gan hàng năm đã tăng gấp ba lần.

Tế bào ung thư trong gan

Ung thư gan là tình trạng phát triển và lan rộng các tế bào không khỏe mạnh trong lá gan. Ung thư gan xảy ra khi các tế bào gan mang các đoạn DNA hay đoạn gen bị đột biến và phát triển một cách quá mức ảnh hưởng tới hoạt động của chính tế bào gan và các tế bào lân cận. Một số gen kiểm soát thời điểm tế bào phát triển, phân chia thành tế bào mới và chết.

• Gen sinh ung thư: là các gen giúp tế bào ung thư phát triển, phân chia và tồn tại được.

• Gen ức chế khối u: là các gen giữ cho quá trình phân chia tế bào được kiểm soát, sửa chữa các sai lầm trong DNA hoặc khiến tế bào chết vào đúng thời điểm.

Ung thư có thể do thay đổi DNA (đột biến) làm bật gen sinh ung thư hoặc tắt gen ức chế khối u. Một số gen khác nhau thường cần có những thay đổi để tế bào trở thành ung thư.

2. Nguyên nhân gây ung thư gan

Tới 80% ung thư gan xuất hiện trên nền người bệnh bị xơ gan, các nguyên nhân thường gặp là do viêm gan virus B, C và do rượu. Tại Mỹ, viêm gan C được coi là nguyên nhân chủ yếu gây ung thư gan. Nhưng tại các nước châu Á, trong đó có việt Nam thì nguyên nhân gây ung thư gan chủ yếu là do viêm gan B. Nếu một người nhiễm cả hai loại virus này sẽ nguy cơ mắc ung thư gan rất cao, thậm chí còn cao hơn nếu xảy ra ở một người nghiện rượu nặng. Trong đó, viêm gan B một tác nhân thường gặp gây ung thư có thể phòng tránh bằng việc xét nghiệm và tiêm phòng vacxin viêm gan B. 

Ngoài ra, một số nguyên nhân gây ung thư gan có thể gặp như do nhiễm độc đặc biệt là chất aflatoxin của nấm hay xơ gan do ứ sắt.  Những người hút thuốc lá, béo phì cũng là yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng xuất hiện ung thư gan

3. Ung thư gan có di truyền không?

Ung thư gan không có yếu tố di truyền mạnh

Nguyên nhân gây ung thư gan đa phần là do viêm gan virus như viêm gan B, viêm gan C hoặc do rượu. Mặc dù thực tế là ung thư gan không có yếu tố di truyền mạnh, nhưng tiền sử gia đình có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan của một cá nhân vì theo nghiên cứu có 3 loại gen di truyền gây ung thư gan: APC, HNF1A, AXIN2.

• Gen APC (Polyposis dị thường – bị xóa trong bệnh đa bội nhiễm 2,5):  nằm trên nhánh dài của nhiễm sắc thể số 5, đóng vai trò quan trọng trong một số quá trình tế bào như: chất ức chế khối u, giữ cho các tế bào không phát triển và phân chia quá nhanh hoặc theo cách không kiểm soát được. Protein được tạo ra bởi gen đóng vai trò quan trọng trong một sốt quá trình tế bào xác định liệu một tế bào có thể phát triển thành khối u được hay không?

• Gen HNF1 (HNF1 homeobox A – yếu tố tế bào Gan 1 homeobox A): là gen người nằm trên nhiễm sắc thể số 12, gen được tìm thấy ở nhiều mô và loại tế bào đặc biệt quan trọng trong tuyến tụy và gan. Kiểm soát các gen liên quan đến sự phát triển của gan. Bằng cách kiểm soát sự phát triển và tồn tại của tế bào. Gen hoạt động như một chất ức chế khối u (nghĩa là ngăn chặn các tế bào phát triển và phân chia quá nhanh hoặc theo cách không kiểm soát được.

• Gen AXIN2 (Axin like protein (nách) hoặc trục ức chế protein 2): đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh sự ổn định của beta – catenin trong con đường tín hiệu Wnt. Việc bãi bỏ quy định beta –catenin là một sự kiện quan trọng trong nguồn gốc của một số khối u ác tinh. Các đột biến của gen đã được tìm thấy ở những người bị ung thư biểu mô trực tràng và khối u gan.

Nhiễm HBV và HCV và sử dụng nhiều rượu là các yếu tố nguy cơ cao gây ung thư gan. HBV và HCV có thể lây truyền từ mẹ sang con qua đường máu, nhưng không phải qua gen, làm tăng nguy cơ lây nhiễm của trẻ nếu người mẹ đã bị nhiễm trước khi đứa trẻ được sinh ra.

Mặc dù ung thư gan không có yếu tố di truyền mạnh, nhưng nếu tiền sử gia đình có nhiều người mắc ung thư đặc biệt là ung thư gan thì việc xem xét yếu tố gen di truyền gây ung thư gan nên được thực hiện.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Medlatec đã và đang triển khai dịch vụ xét nghiệm phát hiện đột biến gen ung thư di truyền sử dụng công nghệ ưu việt và tiên tiến nhất hiện nay là công nghệ giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) để đảm bảo tối đa tính chính xác của kết quả. Khách hàng có nhu cầu xét nghiệm, thắc mắc vui lòng liên hệ tổng đài theo số 1900 56 56 56 để được tư vấn, giải đáp thắc mắc.