Trào ngược dạ dày: triệu chứng nguyên nhân và cách điều trị

Ngày nay, số lượng người mắc bệnh trào ngược dạ dày đang có xu hướng tăng lên hàng ngày. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng mắc bệnh này rất nhiều. Trong đó, chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt chưa hợp lý là một trong những nguyên nhân chính. Vậy, có cách nào cải thiện tình trạng này không?

1. Giải đáp bệnh trào ngược dạ dày là gì?

Để hiểu rõ hơn về căn bệnh rất phổ biến này, sau đây chúng tôi sẽ giúp các bạn tìm hiểu về trào ngược dạ dày là bệnh gì? Trên cơ sở đó, bạn sẽ cảm nhận được mức độ nguy hiểm của bệnh.

Sự khác biệt giữa dạ dày bình thường và trào ngược dạ dày

Theo các bác sĩ chuyên ngành dạ dày, thực quản, bệnh trào ngược dạ dày hay nói cách khác là chứng trào axit dạ dày. Bệnh này thường không có tác động đến cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, mắc bệnh lâu sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng (ở trẻ em), viêm thực quản, suy giảm chức năng hô hấp. Biến chứng nặng nhất của căn bệnh này có thể dẫn đến tử vong.

2. Triệu chứng có thể gặp khi mắc bệnh trào ngược axit dạ dày

Một số triệu chứng điển hình mà người bệnh thường gặp, có thể kể đến như:

• Ợ chua: Người bệnh thường có triệu chứng này kết hợp với chứng ợ nóng (từ ổ bụng, dạ dày mang đến cảm giác nóng lên cổ). Triệu chứng này là triệu chứng phổ biến của bệnh trào ngược dạ dày nhất là sau khi ăn no, khó tiêu, thời gian nghỉ ngơi. Người bệnh sẽ cảm nhận được vị chua trong miệng khi có cảm giác ợ lên.

• Ợ hơi: Là triệu chứng thường gặp khi đói. Cũng giống như ợ hơi và ợ nóng, ợ hơi cũng xảy ra nhiều khi bạn có cảm giác khó tiêu, ăn no,...

• Xuất hiện các triệu chứng nôn, ói, buồn nôn: triệu chứng này và cảm giác nghẹn thức ăn là triệu chứng thường gặp sau khi ăn. Đặc biệt, những người mắc chứng trào ngược axit dạ dày rất dễ ói khi bị ốm nghén,say sóng, say tàu xe,...

• Ăn không ngon, khó nuốt: Triệu chứng này biểu hiện sự trào ngược axit dạ dày, trào ngược dịch mật, mang đến cảm giác đắng miệng. Ngoài ra, axit dạ dày trào lên sẽ gây sưng thực quản, dẫn đến khó khăn trong việc nuốt thức ăn. Từ đó dẫn đến cảm giác ăn không ngon, chán ăn, sụt cân,...

• Các triệu chứng ho, viêm họng, miệng tiết nhiều nước bọt, khàn giọng: Nguyên nhân trực tiếp gây nên tình trạng này là do axit dạ dày bị trào ngược mang lại. Khi axit dạ dày ợ lên và phản xạ tự nhiên gây tiết nhiều nước bọt, sưng tấy dây thanh quản, ho, khản tiếng,...

• Có cảm giác đau tức vùng ngực: Triệu chứng này có nguyên nhân từ sự kích thích các sợi dây thần kinh đi qua vùng ngực. Cảm giác đau tức ngực do trào ngược axit dạ dày rất dễ nhầm với triệu chứng của các bệnh liên quan đến tim mạch.

3. Trào ngược axit dạ dày do đâu?

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nguyên nhân trực tiếp gây nên tình trạng trào ngược dạ dày xuất phát từ hai nguyên nhân trực tiếp: Do vấn đề bất thường từ thực quản, và vấn đề về dạ dày.

3.1. Nguyên nhân từ bất thường ở cơ quan thực quản

Trào ngược axit dạ dày do những bất thường ở cơ hoành, cơ thắt dưới thực quản

Do sự bất thường ở cơ thắt dưới thực quản

Thông thường, sự hoạt động của cơ dưới thực quản sẽ diễn ra theo một trình tự nhất định. Các cơ này sẽ mở ra khi chúng ta nuốt thức ăn, sau đó đóng lại, không cho các loại dịch ở dạ dày trào lên. Tuy nhiên, khi các cơ thắt dưới thực quản có vấn đề như lực trương của cơ bị giảm sẽ khiến cho chức năng của các cơ này yếu đi. 

Đồng thời, sự tác động của dịch vị đến thực quản bị giảm do axit dạ dày trung hòa với dịch ở thực quản, nước bọt dẫn đến hiện tượng axit dạ dày trào ngược lại thực quản. Như vậy, sự co thắt của cơ thắt dưới thực quản có ảnh hưởng nhất định đến tình trạng trào ngược axit dạ dày.

Do sự bất thường ở cơ hoành

Như chúng ta đã biết, phần ổ bụng và phần ngực được ngăn cách bởi hệ thống cơ hoành. Loại cơ này được ví như cánh cổng thành vùng bụng. Khi cánh cổng này khẽ khép lại sẽ tạo động lực cho cơ thắt dưới thực quản. Trong trường hợp cơ hoành bị thoát vị sẽ tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược lên do cơ hoành và cơ thắt dưới không ở cùng một vị trí, không có sự thống nhất trong hoạt động.

3.2. Nguyên nhân đến từ sự bất thường ở dạ dày

Có hai nguyên nhân chính đến từ dạ dày làm xảy ra tình trạng trào ngược dạ dày mà chúng ta phải nói đến, bao gồm:

• Do tình trạng thức ăn không được tiêu hóa, tồn lại trong dạ dày. Các bệnh liên quan đến dạ dày như: Ung thư dạ dày, đau dạ dày, viêm loét dạ dày, hẹp môn vị,... cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ trào axit dạ dày lên thực quản.

• Do lực tác động đến ổ bụng lớn. Các tình huống như ho lâu ngày, hắt hơi, gập bụng gây áp lực lớn cho ổ bụng. Từ đó trào ngược axit ở dạ dày có điều kiện để xuất hiện.

3.3. Các lý do khác

Bên cạnh hai nguyên nhân chính đến từ thực quản và dạ dày, còn có một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ mắc chứng trào ngược dạ dày như:

• Thừa cân: Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc nhiều bệnh hơn người bình thường trong đó có trào axit dạ dày. Nói như vậy vì cân năng là một trong yếu tố tác động trực tiếp lên vùng bụng, cơ thắt thực quản cụ thể là tạo áp lực lớn lên các bộ phận này. Từ đó, nguy cơ mắc chứng bệnh này cũng tăng lên.

• Chế độ dinh dưỡng không phù hợp: Người có thói quen sử dụng các loại đồ ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, ăn quá no, ăn chanh, cam khi đói,... có nguy cơ bị trào ngược axit dạ dày cao.

4. Biện pháp cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày

Để phòng tránh, cải thiện triệu chứng trào ngược axit dạ dày, bạn nên thực hiện thay đổi chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt không lành mạnh.

4.1. Những việc nên làm

• Tăng cường những chất có tác dụng trung hòa axit như: Các sản phẩm từ tinh bột: bột ngũ cốc, bột yến mạch, các loại bánh mì,.. Những thực phẩm này có tác dụng nhất định trong việc hạn chế sự bào mòn lớp dịch, axit trong dạ dày.

Ăn bánh mì thường xuyên có thể giảm tình trạng trào ngược dạ dày

• Bạn nên ăn nhiều các chất đạm dễ tiêu có trong thịt vịt, thịt lợn nạc, thịt lợn thăn,...

• Bổ sung chất xơ có chứa trong các loại đậu như: Đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, đậu Hà Lan,...

• Nên ăn nhiều sữa chua: Bởi trong sữa chua chứa rất nhiều lợi khuẩn, giúp quá trình tiêu hóa diễn ra nhanh hơn, tạo cảm giác ngon miệng. Một lưu ý nhỏ là bạn không nên dùng sữa chua trong khi đói bụng.

• Sử dụng các thực phẩm hỗ trợ chữa trị truyền thống như: Nghệ, mật ong,...

• Giảm cân bằng các biện pháp an toàn, hiệu quả như: Tập thể dục thể thao, hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo,...

• Đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán bệnh chính xác và các biện pháp chữa trị kịp thời.

4.2. Những việc không nên làm

• Không nên duy trì các thói quen xấu như: Ăn quá no, thức khuya, nằm sau khi ăn, mặc quần áo chật,...

• Không nên sử dụng các chất gây nghiện, các chất kích thích như: Rượu, bia, thuốc lá, cà phê,...

• Ngưng việc sử dụng các loại đồ ăn nhanh, chiên nhiều dầu mỡ, các loại thực phẩm chế biến sẵn,...

• Hạn chế việc sử dụng các loại thực phẩm chứa hàm lượng axit cao như: Đồ ăn cay nóng, nước ngọt có ga, các loại quả như chanh, quất, dứa,...

Hạn chế việc sử dụng đồ ăn cay nóng

Như vậy, các biện pháp cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày là rất đơn giản, ai cũng có thể làm được nếu chúng ta kiên trì. Hãy thay đổi ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe, tài sản quý giá nhất của mỗi người.

Trên đây là những kiến thức cơ bản nhất liên quan đến bệnh trào ngược dạ dày, một căn bệnh thường gặp trên toàn cầu. Hy vọng, chúng tôi có thể giải đáp những thắc mắc trong lòng của các bạn bấy lâu nay về căn bệnh này. Các bạn hãy bỏ túi những kiến thức về chứng trào ngược axit dạ dày để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cả nhà mình.