Tia UV là gì? Tác hại do tia UV gây ra và giải pháp phòng tránh

Theo một số nghiên cứu cho thấy những quốc gia nhận lượng ánh sáng mặt trời nhiều, cường độ ánh sáng mặt trời lớn thì chỉ số tia UV càng cao. Do đó, Việt Nam là một trong số những quốc gia thuộc khí hậu nhiệt đới được cảnh báo về chỉ số tia UV có thể gây hại đến da. Vậy tia UV là gì? Tia UV có thể gây ra những tác hại nào? Giải pháp giúp phòng tránh ra sao?

1. Giải đáp: Tia UV là gì?

Phần lớn mọi người đều biết rằng tia UV gây hại đến sức khỏe, nhất là làn da nhưng không phải ai cũng hiểu rõ tia UV là gì? 

Giải đáp thắc mắc tia uv là gì?

Thực tế, tia UV được viết tắt từ thuật ngữ Ultraviolet, có nghĩa là tia cực tím hay còn gọi là tia tử ngoại. Tia UV cũng là một dạng sóng điện từ và bước sóng của chúng dài hơn so với bước sóng tia X nhưng ngắn hơn so với bước sóng của ánh sáng. Xét về phổ, trong khoa học chia phổ của tia UV thành hai vùng chính, bao gồm:

• Vùng tử ngoại chân không (vùng tử ngoại xạ): ở vùng này, bước sóng của tia UV nằm trong khoảng 200 - 10nm.

• Vùng tử ngoại gần: ở vùng này, bước sóng của tia UV nằm trong khoảng 380 - 200nm.

Ngoài ra, dựa vào mức độ ảnh hưởng của tia tử ngoại đối với con người và môi trường, các nhà khoa học đã phân chia tia UV thành 3 loại chính:

• Đối với tia UVA: được gọi là ánh sáng đen hoặc sóng dài. Bước sóng của loại tia UV này được đánh giá là dài nhất và thường nằm trong khoảng từ 380 - 315nm. Một số nghiên cứu cho thấy trong ánh sáng mặt trời, loại tia UVA chiếm tỷ lệ khoảng 95 - 97%, tức cao nhất so với những loại tia cực tím khác. Đồng thời, tia UVA cũng là nguyên nhân chính khiến làn da của các chị em phụ nữ bị lão hóa và gây nếp nhăn. 

Tổng quan về các loại tia UV

• Đối với tia UVB: được gọi là sóng trung, có độ dài bước sóng nằm trong khoảng 315 - 280nm. Theo các nhà khoa học, loại tia cực tím này có nhiều năng lượng hơn so với tia UVB. Do đó, dưới sự tác động của tia UVB, làn da có thể bị cháy nắng hoặc nghiêm trọng là gây ung thư da.

• Đối với tia UVC: được gọi là sóng tính tiệt trùng hoặc sóng ngắn, có bước sóng dao nằm trong khoảng 280 - 100nm. So với các loại tia UV còn lại thì tia UVC có nguồn năng lượng lớn nhất. Mặt khác, chỉ duy nhất loại tia cực tím này bị tầng khí quyển Ozon ngăn chặn. Do đó, tia UVC được đánh giá là loại tia UV gây hại nhiều nhất đến sức khỏe con người, đặc biệt là với đôi mắt và làn da. 

2. Những ảnh hưởng tiêu cực do tia UV gây ra

Ngoài việc thắc mắc tia UV là gì thì nhiều bạn đọc còn muốn tìm hiểu rõ hơn về những tác hại do chúng gây ra. Thực tế, tùy vào loại tia UV mà mức độ gây hại đến sức khỏe con người khác nhau. Trong đó, tia UVC được đánh giá là loại tia gây ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Nhờ có tầng Ozon của bầu khí quyển mà gần như toàn bộ tia UVC đã được ngăn chặn. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của sự biến đổi khí hậu, những tác động tiêu cực của con người đã và đang khiến tầng Ozon ngày một mỏng đi và yếu dần, tạo nhiều lỗ thủng. Do đó, tia UVC có cơ hội để lọt xuống bề mặt trái đất và gây ảnh hưởng đến sức khỏe. 

Những ảnh hưởng do từng loại tia UV gây ra

Mặc dù tầng Ozon đã ngăn chặn và lọc bớt nhưng tia UVB vẫn có thể xuyên qua và đi xuống đến bề mặt trái đất. Theo thống kê, trong lượng ánh sáng mặt trời tỏa tồn tại khoảng 3% tia UVB. Trong khi đó, loại tia Uv này có khả năng kích thích sự chuyển hóa của Melanin khiến cho sắc tố da trở nên sạm đi hay còn gọi là rám nắng. Với những đối tượng thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nhất là tia UVB ở cường độ cao có thể khiến da bị cháy nắng hoặc dẫn đến ung thư da. 

Một số nghiên cứu cho thấy, tia UVB là một trong số những nguyên nhân gây hiện tượng bạc màu da, hình thành các nếp nhăn và thúc đẩy quá trình lão hóa da trước tuổi. Đối với đôi mắt, bức xạ của tia UVB có thể khiến giác mạc mắc phải một số bệnh lý như viêm giác mạc, mộng, hạt kết giác mạc. Tuy nhiên, nếu bạn phải tiếp xúc trực tiếp với tia UV ở cường độ cao có thể làm tăng nguy cơ gây tổn thương mắt và tác động nghiêm trọng đến mắt (gây cườm mắt, võng mạc bị suy hoại, đục thủy tinh thể hoặc nguy hiểm hơn là mù mắt). Đối với tia UVA, loại tia cực tím chiếm tỷ lệ cao nhất trong ánh sáng mặt trời và dễ dàng xuyên qua tầng Ozon nhất có thể khiến thoái hóa hoàng điểm và gây đục nhân mắt. 

Thường xuyên tiếp xúc với tia UV sẽ gây hại cho mắt

Ngoài gây ảnh hưởng đến làn da và mắt thì tia cực tím còn có thể khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể bị ức chế nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với bức xạ của chúng. Một số nhà khoa học đã chứng minh rằng việc tiếp xúc với ánh nắng liên tục trong 24 giờ có thể khiến sự phân bố và chức năng của những tế bào bạch cầu bị thay đổi. Tình trạng này nếu kéo dài có thể khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 

3. Một số giải pháp giúp phòng tránh tác hại của tia UV

Sau khi tìm hiểu sơ lược về tia UV là gì, những ảnh hưởng do tia UV gây ra, bạn đọc còn muốn được giải đáp thêm về những cách phòng tránh tác hại của chúng. Thực tế, các bạn có thể bảo vệ cơ thể trước sự tác động của tia UV bằng những giải pháp sau đây: 

• Xây dựng chế độ ăn uống giàu dưỡng chất và khoa học: ngoài việc thường xuyên bổ sung những thực phẩm giàu vitamin như các loại trái cây, rau xanh cho bữa ăn thì bạn cũng nên hạn chế sử dụng những thức ăn chứa nhiều chất béo động vật, các loại đồ ăn có vị chua nhiều. Đặc biệt, bạn nên tăng cường sử dụng những thực phẩm có hàm lượng chất chống oxy hóa cao để bảo vệ cơ thể dưới sự tác động của tia UV.

Tăng cường bổ sung rau củ quả giàu chất chống oxy hóa

• Luôn sử dụng kem chống nắng (kể cả khi ở nhà hoặc trời không nắng vì tia UV luôn tồn tại trong ánh sáng mặt trời): Đây là phương pháp phòng tránh hiệu quả và được các chị em áp dụng rất phổ biến. Vì những loại kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên sẽ giúp bảo vệ làn da khỏi tác hại của hai loại tia UVA và UVB. 

• Khi ra ngoài luôn sử dụng những trang phục hỗ trợ chống nắng như váy chống nắng, áo chống nắng, khẩu trang, ô chống UV, bao tay, tất chân,v.v. 

• Dùng mắt kính: kính mắt không chỉ có tác dụng bảo vệ mắt trước những tác nhân như gió, bụi, vi khuẩn mà còn giúp bạn chống lại những ảnh hưởng từ tia UV gây ra cho mắt. Ngoài ra, mắt kính cũng được xem là một phụ kiện thời trang giúp bạn trở nên xinh đẹp, sang trọng hơn.

• Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khi nắng to hoặc các giờ cao điểm, nhất là khoảng thời gian từ 11h - 15h. 

• Hạn chế tiếp xúc với các nguồn ánh sáng phát ra từ màn hình điện thoại, máy tính, laptop,… Đó là những nguồn bức xạ nhân tạo có thể gây hại đến da và mắt khi tiếp xúc nhiều. Đối với cửa kính ô tô, cửa kính văn phòng, bạn có thể sử dụng những tấm phim cách nhiệt để hạn chế nguồn bức xạ từ ánh sáng mặt trời chiếu vào. 

Trên đây là một số chia sẻ từ các chuyên gia, bác sĩ nhằm giúp bạn đọc giải đáp được thắc mắc tia UV là gì. Ngoài ra, mọi người còn được cung cấp thêm một số thông tin về mức độ ảnh hưởng của tia cực tím đối với sức khỏe cũng như giải pháp giúp phòng tránh chúng.