Tai biến mạch máu não là tình trạng bệnh lý thường gặp với tỷ lệ tử vong cao, để lại di chứng nặng nề, chi phí điều trị tốn kém. Bệnh thường xảy ra ở người cao tuổi, nhiều bệnh lý nên như tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa mạch máu…Bệnh thường xảy ra nhanh, đột ngột với biểu hiện yếu liệt chân tay, nói ngọng, méo miệng, lơ mơ. Việc phát hiện sớm có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giảm tỷ lệ tử vong, giảm biến chứng, chi phí điều trị.
1. Tai biến mạch máu não là gì
Tai biến mạch máu não là tình trạng mất chức năng của một phần não xảy ra đột ngột do mạch máu não (động mạch, mao mạch hoặc tĩnh mạch) bị vỡ hoặc tắc không do nguyên nhân chấn thương. Nhu mô não không được cung cấp oxy và dinh dưỡng khiến các tế bào bị chết. “Time is brain” hay “Thời gian là não”, khẩu hiệu này nói lên sự cấp thiết trong nhanh chóng chẩn đoán và điều trị đúng bệnh. Thời gian lý tưởng trong điều trị của bệnh lý tai biến rất ngắn, chỉ trong vòng vài giờ.
Có hai loại tai biến mạch máu não như sau: Nhồi máu não và xuất huyết não
Nhồi máu não chiếm khoảng 80%, tình trạng này do dòng máu bị tắc ở động mạch hoặc tĩnh mạch, chủ yếu do tắc động mạch. Xuất huyết não chỉ chiếm 20% các ca bệnh, nhưng tỷ lệ tử vong rất cao, do máu từ mạch bị vỡ tràn ra ngoài tạo thành các cục máu trong nhu mô não, não thất gây phù não. Áp lực lớn từ các cục máu gây chết các tế bào não xung quanh.
Hình ảnh minh hoạt của nhồi máu não (ischemic) và xuất huyết não (hemorrhagic)
2. Dấu hiệu phát hiện tai biến mạch máu não
Các triệu chứng như méo miệng, tay chân yếu, thay đổi giọng nói, hôn mê, co giật, hoa mắt chóng mặt … là những dấu hiệu cảnh báo. FAST (Face, Arm, Speech và Time): khẩu hiệu viết tắt giúp bạn nhớ nhanh các dấu hiệu quan trọng nhất của đột quỵ não, đó là méo mặt, tay chân yếu, nói khó, thời gian là vàng.
FAST
Hình ảnh ví dụ méo miệng và méo mặt.
3. Hình ảnh trên phim chụp cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ
Cắt lớp vi tính là phương tiện đầu tay để chẩn đoán bệnh nhân tai biến, ưu điểm của chụp cắt lớp vi tính là phát hiện xuất huyết não tốt, dễ chuẩn bị, dễ vận hành (thời gian chụp khoảng 5 phút), phương tiện có sẵn ở nhiều cơ sở y tế, có thể áp dụng khi bệnh nhân không nằm im. Với phương pháp cắt lớp vi tính có tiêm thuốc cản quang, bác sĩ có thể phát hiện được nguyên nhân gây xuất huyết như vỡ phình mạch não, vỡ ổ dị dạng mạch, xác định được các vùng não có thể cứu sống được quanh vùng lõi nhồi máu.
Cộng hưởng từ ưu điểm phát hiện nhồi máu não tốt, đặc biệt từ những giờ rất sớm, phát hiện được các nhánh động mạch tắc mà chưa cần tiêm thuốc đối quang từ, cũng xác định được vùng não có thể cứu sống được quanh vùng lõi nhồi máu
Nhồi máu não
Cắt lớp vi tính - các dấu hiệu chính
- Mất phân biệt ranh giới chất trắng và chất xám
- Xóa các rãnh cuộn vỏ não ở thùy đảo, vỏ não
- Giảm tỷ trọng nhân bèo và các vùng não theo phân bố tưới máu.
Cộng hưởng từ: Hình thái tương tự trên cắt lớp vi tính kèm thay đổi tín hiệu vùng nhồi máu; tín hiệu tăng trên FLAIR, hạn chế khuếch tán trên DWI, giảm trên T1W, mạch máu hẹp hoặc tắc trên xung mạch TOF3D
Hình ảnh bệnh nhân nam 72 tuổi, phát hiện yếu chân tay bên trái 4 tiếng trước vào viện, phát hiện ổ nhồi máu nhân bèo phải trên cộng hưởng từ.
Trường hợp bệnh nhân nữ 76 tuổi, yếu người bên phải, kèm nhìn mờ.
Xuất huyết não
Ổ tăng tỷ trọng trên cắt lớp vi tính, ổ tín hiệu dạng máu trên cộng hưởng từ (tín hiệu giảm T2*, tăng trên T1W…) gợi ý hinh ảnh ổ chảy máu.
Một bệnh nhân 55 tuổi, chảy máu não số lượng lớn ở nhân bèo trái, lan vào hệ thống não thất, tiên lượng tử vong cao.
Như vậy, tai biến mạch máu não cần được phát hiện và chẩn đoán sớm để giảm nguy cơ tử vong, di chứng. Việc chẩn đoán sớm hiện nay đã được hỗ trợ rất tốt bởi phim chụp cộng hưởng từ hay cắt lớp vi tính. Tại hệ thống y tế MEDLATEC, các dòng máy cắt lớp vi tính đa dãy hay máy cộng hưởng từ 1.5 Tesla đã có mặt tại bệnh viện cũng như hệ thống các phòng khám. Để biết thêm chi tiết quý khách vui lòng liên hệ số điện thoại 1900 565656
1900 565656
