Những phương pháp xét nghiệm sốt xuất huyết được sử dụng hiện nay

Sốt xuất huyết là một trong những bệnh lây truyền nhanh, có thể tạo thành dịch. Ngoài các dấu hiệu lâm sàng, bệnh còn có thể được phát hiện chính xác và sớm nhất qua xét nghiệm.

1. Sốt xuất huyết là bệnh gì?

Người bệnh khi nhiễm phải virus Dengue sẽ dẫn đến bệnh sốt xuất huyết. Loại virus này thường do muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn truyền) đốt và lây truyền cho người. 

Sốt xuất huyết là bệnh được ghi nhận từ thế kỷ XIII, cùng với thời gian thì số ca mắc bệnh sốt xuất huyết cũng liên tục tăng theo. Tại Việt Nam đây cũng là một bệnh phổ biến, một phần là do khí hậu nhiệt đới gió mùa của Việt Nam tạo điều kiện cho dịch sốt xuất huyết có điều kiện để dễ dàng lây lan, đặc biệt các tỉnh phía Nam và miền Trung có khí hậu nóng ẩm quanh năm thì nguy cơ mắc bệnh lại càng cao.

Người bệnh khi nhiễm phải virus Dengue sẽ dẫn đến bệnh sốt xuất huyết

2. Dấu hiệu đặc trưng của bệnh sốt xuất huyết

Người bị bệnh sốt xuất huyết sẽ có những dấu hiệu đặc biệt tùy theo từng giai đoạn khác nhau thì mức độ biểu hiện cũng như là mức nguy hiểm của bệnh cũng sẽ khác nhau. 

Giai đoạn 1

Biểu hiện nổi bật nhất của giai đoạn 1 là sốt. Người bệnh thường sốt cao một cách đột ngột trong 1 đến 2 ngày đầu, nhiệt độ cơ thể của người bệnh có thể lên đến 39 - 40 độ C. Dấu hiệu của giai đoạn này thường dễ gây nhầm lẫn với những loại sốt virus thông thường. 

Bên cạnh hiện tượng sốt cao thì người bệnh còn có thể xuất hiện dấu hiệu đau đầu dữ dội ở vùng trán, nhức hai hố mắt sau nhãn cầu, chán ăn, buồn nôn, đau cơ, đau khớp, nổi mẩn, phát ban, da xung huyết,...

Nếu có xuất hiện sốt cao đột ngột như trên và đang ở trong khu vực có dịch thì nên đưa người bệnh đến bệnh viện hoặc các trung tâm y tế gần nhất để làm xét nghiệm Dengue NS1. Việc xét nghiệm ra bệnh ở giai đoạn đầu sẽ giúp quá trình điều trị đơn giản hơn.

Giai đoạn 2

Trong giai đoạn này thì những triệu chứng nặng của bệnh sốt xuất huyết dần xuất hiện. Giai đoạn này được đánh giá là giai đoạn rất nguy hiểm, thường xuất hiện trong vòng ngày thứ 3 - 7 kể từ khi bị sốt cao đột ngột.

Ở giai đoạn 2, người bệnh thường hạ sốt tuy nhiên lại bắt đầu xuất hiện những xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam,... Những vết xuất huyết dưới da thường là các đốm đỏ, một mảng bầm tím tùy thuộc theo từng mức độ phát bệnh, những vị trí xuất hiện vết xuất huyết thường là ở mặt trong cánh tay, mặt trước của hai cẳng chân, bụng, đùi.

Với những người bệnh ở giai đoạn 2, thì cần được theo dõi kỹ lưỡng và được xét nghiệm tiểu cầu thường xuyên để phát hiện ra những biến chứng để ngăn ngừa kịp thời.

Giai đoạn 3

Giai đoạn 3 là giai đoạn hồi phục của người bệnh, tình trạng sốt dần giảm đi và thể trạng của cơ thể bắt đầu tốt dần lên. 

Người bệnh sẽ có cảm giác thèm ăn vì các huyết động bắt đầu ổn định. Đồng thời người bệnh cũng đi tiểu nhiều hơn để tăng quá trình đào thải. Ở giai đoạn này người bệnh cần được thực hiện những xét nghiệm cuối cùng và đảm bảo cơ thể đang dần trở về trạng thái bình thường.

Quá trình phát triển của bệnh sốt xuất huyết thường được chia thành 3 giai đoạn

3. Những phương pháp xét nghiệm sốt xuất huyết được sử dụng hiện nay

Khi người bệnh có những dấu hiệu của bệnh sốt xuất huyết thì cần phải đến ngay bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để được thăm khám cụ thể tình trạng bệnh, từ đó có phương hướng điều trị kịp thời và hiệu quả. 

Việc điều trị bệnh như thế nào sẽ do chỉ định của bác sỹ. Thông thường, người bệnh được tiến hành xét nghiệm tổng thể phân tích tế bào máu để xác định lượng tiểu cầu, hồng cầu, bạch cầu. Việc xác định lượng tiểu cầu rất quan trọng trong quá trình phát hiện và điều trị bệnh sốt xuất huyết.

Xét nghiệm sốt xuất hiện rất quan trọng

Những phương pháp xét nghiệm sốt xuất huyết được sử dụng hiện nay:

Xét nghiệm huyết thanh

- Xét nghiệm Dengue NS1: từ ngày 1 - 3 của bệnh sốt xuất huyết thì có thể phát hiện được kháng nguyên NS1 ở trong máu của bệnh nhân thông qua xét nghiệm.  

- Xét nghiệm IgM: kháng thể IgM có thể được phát hiện từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 5 sau khi bệnh nhân kết thúc giai đoạn 1.

- Xét nghiệm IgG: lần bị bệnh đầu tiên thì kháng thể IgG xuất hiện vào khoảng ngày 10 - 14 của chu kỳ và tồn tại nhiều năm sau đó; với trường hợp nhiễm Dengue thứ phát thì kháng thể IgG sẽ tăng lên trong 1 - 2 ngày ngay sau khi có những triệu chứng sốt xuất huyết. 

Xét nghiệm huyết học

Xét nghiệm này giúp phân tích tế bào máu, dùng để chẩn đoán và theo dõi diễn biến của bệnh sốt xuất huyết. Trong đó khi số lượng tiểu cầu trong máu giảm thấp, lượng hematocrit tăng cao thì cần phải có hình thức can thiệp ngay vì đây là một trong những dấu hiệu nặng lên của bệnh. 

4. Cách đọc kết quả xét nghiệm sốt xuất huyết

Giai đoạn 1: Ngày 1 - 5 ngay sau thời điểm sốt

Chỉ số Dengue NS1 dương tính, IgM âm tính, IgG âm tính, Dengue RNA âm tính:  sốt virus Dengue nguyên phát, tình trạng bệnh ở giai đoạn đầu.

Chỉ số Dengue NS1 dương tính, IgM âm tính, IgG âm tính, Dengue RNA dương tính: sốt virus Dengue nguyên phát, tình trạng bệnh ở giai đoạn cấp.

Chỉ số Dengue NS1 dương tính, IgM dương tính, IgG âm tính, Dengue RNA dương tính: sốt virus Dengue nguyên phát, tình trạng bệnh ở giai đoạn cấp thể.

Chỉ số Dengue NS1 dương tính, IgM âm tính, IgG dương tính, Dengue RNA dương tính: sốt virus Dengue thứ phát, tình trạng bệnh ở giai đoạn cấp thể.

Chỉ số Dengue NS1 dương tính, IgM dương tính, IgG dương tính, Dengue RNA dương tính: sốt virus Dengue thứ phát, tình trạng bệnh ở giai đoạn cấp thể.

Trong mọi xét nghiệm, ngày 3 và 4 là thời điểm phát hiện tỷ lệ nhiễm virus cao nhất, ngày 5 và 6 có thể phát hiện tỷ lệ kháng thể cao hơn kháng nguyên.

Giai đoạn 2: Ngày 6 - 9 ngay sau thời điểm sốt

Chỉ số Dengue NS1 dương tính, IgM dương tính, IgG âm tính, Dengue RNA dương tính: sốt virus Dengue nguyên phát, tình trạng bệnh ở giai đoạn cấp thể.

Chỉ số Dengue NS1 dương tính, IgM dương tính, IgG dương tính, Dengue RNA dương tính: sốt virus Dengue thứ phát, tình trạng bệnh ở giai đoạn cấp thể.

Giai đoạn 3: Từ ngày 9 sau thời điểm sốt

Các xét nghiệm đều cho chỉ số giảm, giá trị cho chẩn đoán giảm, chỉ số dương tính chỉ còn rơi vào 0,8 đến 1,6%.

Với xét nghiệm phân tích máu tổng thể: có thể giảm lượng bạch cầu trong máu, lượng tiểu cầu giảm, gây nguy cơ xuất huyết, xuất hiện những nốt xuất huyết dưới da.

Sốt xuất huyết là bệnh chưa có thuốc đặc trị cũng như thuốc phòng ngừa, chính vì vậy, việc đảm bảo chính xác kết quả xét nghiệm chẩn đoán kháng thể IgM và IgG sẽ giúp điều trị bệnh nhanh phục hồi nhất.

Nếu bạn có nhu cầu cần tư vấn thêm, liên hệ MEDLATEC để được hỗ trợ.