Những điều bạn cần biết về xét nghiệm đánh giá chức năng gan

Gan là một trong những cơ quan rất quan trọng đối với cơ thể con người. Lá gan đảm nhận hơn 500 nhiệm vụ giúp đảm bảo cho mọi hoạt động sống diễn ra một cách trơn tru. Trong đó hoạt động quan trọng nhất của lá gan chính là lọc và thải loại các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Chính vì tiếp xúc nhiều với chất độc như vậy nên lá gan trở thành cơ quan rất dễ bị tổn thương. Việc xét nghiệm đánh giá chức năng gan vì thế càng trở nên quan trọng.

1. Xét nghiệm đánh giá chức năng gan là gì?

Xét nghiệm đánh giá chức năng gan là một trong những xét nghiệm sinh hóa quan trọng nhằm đánh giá chức năng gan hoặc tìm ra các vấn đề về tổn thương hủy hoại tế bào gan và xét nghiệm đánh giá chức năng gan được chỉ định thường quy ở một số trường hợp như: sút cân không rõ nguyên nhân, nghiện rượu, có các bệnh lý về gan và trong quá trình theo dõi điều trị của nhiều thuốc, vàng da...

Phương pháp này bao gồm việc định lượng một số enzym hoặc một số chất chuyển hóa hoặc tổng hợp tại gan để đánh giá chức năng và chuyển hóa của cơ quan này. 

Xét nghiệm được tiến hành bằng cách lấy máu tĩnh mạch. Bên cạnh đó cần ghi nhận tất cả các thuốc đang sử dụng của người bệnh có khả năng làm thay đổi kết quả xét nghiệm.

Xét nghiệm đánh giá chức năng gan ngày càng trở nên quan trọng khi hiện nay các bệnh lý về gan ngày một tăng

2. Xét nghiệm đánh giá chức năng gan được chỉ định trong các trường hợp nào?

Xét nghiệm đánh giá chức năng gan được áp dụng đối với những trường hợp sau:

• Chẩn đoán hoặc theo dõi tình trạng bệnh của những người có bệnh lý về gan hoặc tiền sử gia đình có bệnh gan như: viêm gan, xơ gan, ung thư gan...

• Theo dõi chức năng gan ở một số đối tượng có các hoạt động gây nguy hiểm cho gan như: nghiện rượu bia, quan hệ tình dục không an toàn, tiêm chích ma túy hoặc truyền máu không an toàn.

• Đánh giá tổng thể một bệnh nhân suy nhược, sút cân đột ngột.

• Theo dõi các bệnh lí khác như: Béo phì, tăng lipid máu, đái tháo đường... hoặc các bệnh nhân đang trong quá trình theo dõi điều trị của nhiều thuốc.

• Được chỉ định khi xuất hiện một số dấu hiệu lâm sàng như vàng da, thường xuyên buồn nôn và nôn liên tục,...

• Xét nghiệm chức năng gan cũng được chỉ định nếu bạn đang có kế hoạch mang thai hoặc chuẩn bị kết hôn.

Khi gặp phải những triệu chứng như trên bạn nên đi xét nghiệm đánh giá chức năng gan để có kết luận chính xác

3. Kết quả xét nghiệm đánh giá chức năng gan và ý nghĩa của các thông số

3.1 Các chỉ số về men gan

Có 4 men gan khác nhau được đưa vào trong các xét nghiệm thông thường. Đó là aspartate aminotransferase (AST hoặc SGOT), alanine aminotransferase (ALT hoặc SGPT), phosphate kiềm (ALP) và gamma-glutamyl transferase (GGT). Khi các men này tăng lên có thể đó biểu hiện của bệnh gan.

3.1.1 AST và ALT

AST và ALT thường liên quan đến viêm và tổn thương tế bào gan. Tổn thương gan điển hình dẫn đến tình trạng tăng men gan AST và ALT trong máu.

+ Alanine Transaminase (ALT) - Khoảng trung bình: 0-45 IU/l.

ALT là một loại enzyme được tìm thấy trong gan giúp chuyển hóa acid amin Khi gan bị tổn thương hoặc viêm  nồng độ ALT máu thường tăng.

+ Aspartate Transaminase (AST) - Khoảng trung bình của AST: 0-40 IU/l.

AST là enzym giúp chuyển hóa alanine, một axit amin. Tương tự như ALT, AST thường có trong máu ở mức thấp. Sự gia tăng nồng độ AST có thể chỉ ra tổn thương gan hoặc tim.

Tỷ lệ ALT và AST cũng có thể mang lại thông tin có giá trị liên quan đến mức độ và nguyên nhân bệnh gan. Hầu hết các bệnh gan thì mức tăng ALT cao hơn mức tăng AST nhưng có 2 trường hợp ngoại lệ: Xơ gan và bệnh lý của tim mạch thì mức tăng AST cao hơn mức tăng ALT.

3.1.2 GGT và ALP

Mức GGT và ALP tăng có thể là biểu hiện của tắc mật, hoặc viêm đường mật. Những bệnh này thường có đặc điểm là giảm hoặc không lưu thông đường mật, được gọi là ứ mật. Loại tổn thương gan kiểu này được gọi là tổn thương trong gan.

Khi bị viêm hoặc tắc đường mật, GGT và ALP có thể bị tràn ra như mở kho dự trữ và đi vào dòng máu. Những men này tăng lên rõ rệt, có thể gấp 10 lần giá trị bình thường ở giới hạn trên.

Nồng độ ALP bình thường vào khoảng 35-115 IU/l, và nồng độ GGT bình thường vào khoảng 3-60 IU/L.

GGT và ALP là một trong những thông số đáng chú ý khi xét nghiệm đánh giá chức năng gan

3.2 Albumin

Giá trị bình thường: 

• 0-4 tháng tuổi: 2,0 - 4,5 g/dL.

• 4 tháng-16 tuổi: 3,2 - 5,2 g/dL.

• Người lớn (> 16 tuổi): 3,5 - 4,8 g/dL hay (35 - 48 g/L).

Albumin là một trong những protein được tạo ra trong gan. Cơ thể cần những protein này để chống nhiễm trùng và để thực hiện các chức năng khác. Giảm nồng độ albumin máu có thể là dấu hiệu của bệnh gan bệnh gan cấp và mạn (Vd: nghiện rượu, xơ gan, viêm gan).

2. Tiểu cầu

Tiểu cầu là tế bào máu giúp hình thành cục máu đông. Lá lách đóng vai trò như một kho dự trữ tiểu cầu. Ở những người xơ gan, lá lách thường phải làm việc nhiều để bù lại chức năng bị suy giảm do tổn thương gan. Điều này thường làm cho lách to và số lượng tiểu cầu giảm. Bình thường tiểu cầu có số lượng từ 150-400 x 10^3/ microlit. Nếu bệnh nhân thấp hơn 150 x 10^3/ microlit được coi là giảm tiểu cầu, và nên nghĩ đến khả năng bị xơ gan.

3. Thời gian prothrombin

Gan sản xuất ra phần lớn các yếu tố tạo ra cục máu đông mà cơ thể dùng để ngăn chặn sự chảy máu. Thời gian để tạo ra một cục máu đông này gọi là thời gian prothrombin (PT), thông thường khoảng từ 9-11 giây. Vitamin K là một thành phần quan trọng của quá trình tạo cục máu đông. Nếu gan bị tổn thương nghiêm trọng hoặc bị thiếu vitamin K (đôi khi xảy ra ở bệnh gan mật như xơ gan mật tiên phát), PT sẽ kéo dài hơn nhiều so với bình thường, do vậy làm tăng nguy cơ chảy máu quá mức.

Xét nghiệm đánh giá chức năng gan kịp thời sẽ giúp phát hiện các bệnh lí về gan, từ đó có phương pháp điều trị hợp lý

4. Xét nghiệm đánh giá chức năng gan ở đâu?

Chắc hẳn khi nhận thấy cơ thể có dấu hiệu bất thường, mỗi cá nhân sẽ nghĩ đến việc chọn cho mình một địa chỉ y tế uy tín để xét nghiệm. Tại Hà Nội, có nhiều bệnh viện, phòng khám chuyên nghiệp, các hình thức xét nghiệm đạt hiệu quả cao.

Gợi ý cho bạn địa chỉ xét nghiệm đánh giá chức năng gan uy tín tại Hà Nội: Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Đây là cơ sở y tế có đội ngũ y bác sĩ kinh nghiệm lâu năm, trang thiết bị, máy móc hiện đại cùng nhiều dịch vụ tiện ích. Các xét nghiệm nói chung và xét nghiệm chức năng gan nói riêng đạt mức độ chuẩn xác cao. 

Như vậy, xét nghiệm chức năng gan nhằm phát hiện ra những tổn thương trong gan. Ngay khi thấy cơ thể có những dấu hiệu lạ, bạn nên chọn một cơ sở y tế uy tín để thăm khám và có biện pháp chữa trị kịp thời.