Nguyên nhân và quá trình khám chẩn đoán hiếm muộn vô sinh

Không ít cặp vợ chồng sau một thời gian dài kết hôn mà vẫn không có con. Đây chính là tình trạng hiếm muộn vô sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không chủ động thăm khám thì không thể xác định được nguyên nhân, không có hướng xử trí để giúp họ sớm được làm bố, làm mẹ.

1. Thế nào là hiếm muộn vô sinh?

Những cặp vợ chồng khỏe mạnh sau khi kết hôn, quan hệ thường xuyên không dùng biện pháp tránh thai nào mà không có con được gọi là vô sinh nguyên phát hay (vô sinh 1). Với các cặp vợ chồng đã từng có con, mà cũng sau 1 thời gian thả trở lại ( > 1 năm) không có con thì được gọi là vô sinh thứ phát (vô sinh 2).

Hiếm muộn vô sinh đang có chiều hướng ngày càng gia tăng

2. Nguyên nhân gây ra hiếm muộn vô sinh là gì?

Trước đến nay nhiều người vẫn cho rằng nguyên nhân hiếm muộn vô sinh xuất phát từ người phụ nữ nhưng thực tế tỷ lệ này là 40% ở nam giới và 40% ở nữ giới, 20% còn lại là do cả hai vợ chồng hoặc chưa tìm được nguyên nhân. Nói dễ hiểu hơn thì bệnh lý này không phải là vấn đề của một giới nào cả mà là của cả hai.

2.1. Nguyên nhân vô sinh hiếm muộn ở nam giới

- Rối loạn sinh lý

Nam giới bị rối loạn chức năng cương cứng, khó xuất tinh hoặc xuất tinh ngược dòng vào bàng quang khi quan hệ,… Đây chính là một trong những  lý do gây ra vô sinh ở nam giới.

- Chất lượng tinh trùng

Nhiều nam giới hiện nay đi kiểm tra tinh dịch đồ có kết quả tinh trùng rất yếu kém, đa phần giảm cả số lượng, mật độ và hình thái bình thường,... nguyên nhân đa phần do chế độ dinh dưỡng, do hậu quả của virus quai bị để lại hoặc do các bệnh lý di truyền như mất đoạn gen AZF, các bệnh lý như giãn tĩnh mạch thừng tinh,...

Tinh trùng yếu là một trong những nguyên nhân chính gây hiếm muộn vô sinh nam

- Bất thường di truyền và cơ quan sinh dục 

Những bất thường ở cơ quan sinh dục như: nhiễm khuẩn mạn tính, tinh hoàn ẩn, tinh hoàn lạc chỗ, lỗ tiểu đóng thấp, teo tinh hoàn, suy sinh dục do thiếu hụt testosterone,… Ngoài ra nam giới có hội chứng Klainefelter,… đều là những lý do dẫn đến hiếm muộn vô sinh nam bởi nó ảnh hưởng đến việc quan hệ tình dục hay quá trình sinh tinh trùng.

- Tâm lý và thói quen sinh hoạt

Nam giới có thói quen hút thuốc, uống rượu bia, nghiện ma túy, trải qua thời gian dài tiếp xúc với chất độc hại hoặc tâm lý căng thẳng sẽ khiến cho số lượng và chất lượng tinh trùng suy giảm, khả năng làm cha vì thế bị ảnh hưởng.

2.2. Nguyên nhân vô sinh hiếm muộn ở nữ giới

- Bất thường cơ quan sinh dục (yếu tố cơ năng):

• Bất thường âm đạo - tử cung: vách ngăn âm đạo, vách ngăn tử cung, polyp cổ tử cung, polyp nội mạc tử cung,…

• Các khối u tại tử cung buồng trứng: như u xơ tử cung dưới niêm mạc, khối lạc nội mạc tử cung tại tử cung hay buồng trứng, các khối u buồng trứng,...

Phụ nữ bị tắc ống dẫn trứng sẽ dẫn đến vô sinh

• Bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa: nhiễm khuẩn âm đạo - cổ tử cung như chlamydia - lậu cầu,... mạn tính lâu dài không điều trị có thể dẫn tới viêm tắc vòi tử cung, viêm phần phụ.

• Rối loạn nội tiết - hormone: suy giảm chức năng buồng trứng ( AMH), hội chứng buồng trứng đa nang, tăng prolactin do u tuyến yên,...

- Tâm lý và tuổi tác

Yếu tố tuổi tác ảnh hưởng không nhỏ tới khả năng mang thai của phụ nữ, tuổi càng cao thì khả năng thụ thai càng giảm. Thống kê cho thấy khả năng thụ thai ở phụ nữ dưới 35 tuổi sẽ cao hơn so với trên 35 tuổi. Ngoài ra yếu tố tâm lý như thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, stress trong thời gian dài cũng ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

3. Quy trình khám và chẩn đoán hiếm muộn vô sinh

Tại hầu hết các cơ sở y tế hiện nay, quy trình khám và chẩn đoán hiếm muộn vô sinh đều trải qua các bước sau:

- Bước 1: Hỏi bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi về tần suất cũng như thời gian quan hệ tình dục, thể trạng, bệnh lý (nếu có) và tiền sử gia đình của cả hai vợ chồng.

Bác sĩ thăm hỏi bệnh lý và thể trạng của 2 vợ chồng khám vô sinh

- Bước 2: Khám lâm sàng

Nam giới sẽ được khám nam khoa: kiểm tra bộ phận sinh dục như tinh hoàn, mào tinh, ống dẫn tinh, dương vật,... Nữ giới sẽ được khám phụ khoa: kiểm tra âm đạo - cổ tử cung, tử cung và hai buồng trứng.

- Bước 3: Thực hiện xét nghiệm cận lâm sàng

+ Đối với nam giới: xét nghiệm máu cơ bản, lấy mẫu tinh trùng làm xét nghiệm tinh dịch đồ, các kỹ thuật siêu âm khác như siêu âm tinh hoàn, siêu âm ổ bụng.

+ Đối với nữ giới: xét nghiệm máu cơ bản, xét nghiệm nội tiết tố (thường được thực hiện vào ngày 2 - 3 chu kỳ kinh), xét nghiệm dự trữ buồng trứng (AMH), siêu âm tử cung phần phụ, chụp Xquang tử cung vòi trứng,...

Tùy theo kết quả xét nghiệm và kiểm tra ban đầu, bác sỹ sẽ có giấy hẹn tái khám và có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm hoặc thủ thuật khác để giúp cho việc chẩn đoán đúng nguyên nhân và điều trị hiếm muộn vô sinh đạt kết quả tốt.

Hy vọng với những chia sẻ trên đây bạn đọc sẽ có được lời giải đáp về nguyên nhân cũng như quá trình thăm khám, chẩn đoán vô sinh hiếm muộn. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào khác, chỉ cần gọi điện trực tiếp tới hotline 1900 56 56 56, bạn sẽ được các chuyên viên y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với kinh nghiệm lâu năm và trình độ chuyên môn được đào tạo bài bản giải đáp và chia sẻ những thông tin hữu ích.