Nguyên nhân và cách chữa khô miệng hiệu quả tại nhà

Khô miệng là tình trạng khá thường gặp do tuyến tiết nước bọt giảm tiết, nguyên nhân gây ra rất đa dạng. Tình trạng khô miệng tạm thời có thể khắc phục đơn giản bằng cách bổ sung nước, vệ sinh răng miệng, ăn uống thực phẩm phù hợp,… Tuy nhiên, nếu nguyên nhân bệnh lý, cần tìm nguyên nhân và chữa khô miệng bằng thuốc nếu cần thiết, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

1. Nguyên nhân dẫn đến khô miệng thường gặp nhất

Người bị khô miệng có thể cảm giác tình trạng này rõ ràng, gây khó khăn trong việc nhai, nuốt, nói chuyện hay vị giác do thiếu nước bọt bôi trơn, hỗ trợ hoạt động của các thụ cảm lưỡi.

Khô miệng ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe răng miệng

Nguyên nhân dẫn đến giảm tiết nước bọt và khô miệng khá đa dạng, thường gặp như:

1.1. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc điều trị có thể gây tác dụng phụ là chứng khô miệng, điển hình là các thuốc giảm đau và nhóm thuốc giãn cơ.

1.2. Tác dụng phụ của phương pháp điều trị ung thư

Đặc biệt là những bệnh nhân dùng thuốc hóa trị hoặc xạ trị để điều trị ung thư, tuyến nước bọt thường bị ảnh hưởng. Sau điều trị một thời gian, tuyến nước bọt thường hoạt động trở lại bình thường và chứng khô miệng sẽ biến mất. Tuy nhiên vẫn có trường hợp xạ trị gây tổn thương vĩnh viễn tuyến nước bọt, làm giảm chức năng và gây khô miệng kéo dài khó khắc phục.

1.3. Chứng khô miệng ở người cao tuổi

Người cao tuổi có nguy cơ bị khô miệng cao hơn người trẻ tuổi, nguyên nhân do sự lão hóa cơ thể đi kèm với giảm chức năng tuyến nước bọt, ngoài ra người già cũng thường sử dụng nhiều loại thuốc hơn so với người trẻ.

Người già dễ bị khô miệng hơn so với người trẻ

1.4. Chứng khô miệng do tổn thương thần kinh

Tổn thương thần kinh do thương tổn vùng đầu, cổ liên quan đến tuyến nước bọt đều có thể dẫn đến chứng khô miệng. Phẫu thuật vùng đầu cổ cũng có thể gây biến chứng tương tự.

1.5. Sử dụng thuốc lá

Hút thuốc lá không chỉ gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp mà còn là nguyên nhân gây khô miệng, nhất là khô miệng vào ban đêm. Hút thuốc lá hoặc thuốc lá nhai được chứng minh đều gây ảnh hưởng đến tuyến nước bọt dẫn tới khô miệng.

1.6. Vấn đề sức khỏe khác

Chứng khô miệng có thể do ảnh hưởng của rất nhiều vấn đề sức khỏe như: thở bằng miệng, bệnh tự miễn, Alzheimer, đột quỵ,…

Nước bọt có vai trò quan trọng với sức khỏe răng miệng, giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, trung hòa acid đảm bảo môi trường răng miệng phù hợp và rửa trôi các mẩu thức ăn vụn còn sót lại. Vì thế, chứng khô miệng ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe răng miệng và hô hấp, cần tìm hiểu nguyên nhân để điều trị hiệu quả.

2. Chữa khô miệng tại nhà như thế nào cho hiệu quả?

Đa phần chứng khô miệng không nghiêm trọng, là ảnh hưởng tạm thời do tuyến nước bọt hoạt động kém thì có thể khắc phục bằng các biện pháp tại nhà sau:

Uống nước nhiều là cách khắc phục khô miệng đơn giản hiệu quả

2.1. Tăng lượng chất lỏng

Để tuyến nước bọt sản xuất và duy trì nước bọt cung cấp, cơ thể cần được cung cấp đủ lượng nước cần thiết trong suốt cả ngày. Mỗi ngày mỗi người nên uống tối thiểu trng điều kiện bình thường 1,5 - 2 lít nước, có thể nhiều hơn ở những đối tượng hoạt động thể chất nhiều, ra nhiều mồ hôi.

Bên cạnh nước lọc, có thể bổ sung chất lỏng cho cơ thể từ các nguồn thực phẩm khác như: sữa chua, nước dừa, trà thảo dược, món ăn lỏng, trái cây, rau xanh,… 

2.2. Duy trì sức khỏe răng miệng

Chứng khô miệng có thể xuất phát từ các vấn đề răng miệng, vì thế hãy đảm bảo vệ sinh sạch sẽ bằng cách:

• Dùng dưỡng ẩm môi, giữ cho môi không bị khô và nứt nẻ.

• Đánh răng sau bữa ăn, làm sạch thức ăn thừa và mảng bám bằng kem đánh răng có chứa Flour và chỉ nha khoa.

2.3. Thở bằng mũi

Một cách hiệu quả để ngăn ngừa chứng khô miệng, đặc biệt là khô miệng do thời tiết khô hanh, thiếu ẩm là thở hoàn toàn bằng mũi. Song nhiều người không có thói quen này, nhất là thở về ban đêm, chứng ngáy ngủ càng làm cho tình trạng khô miệng nghiêm trọng hơn.

Ngoài ra, nên đặt máy làm ẩm hoặc chậu nước trong phòng để bổ sung độ ẩm, đặc biệt nếu bạn sử dụng điều hòa thường xuyên.

Thói quen ngủ mở miệng hoặc ngáy dẫn đến khô miệng

2.4. Dùng thực phẩm hỗ trợ giảm khô miệng

Một số loại thực phẩm tốt được chứng minh giúp tăng hoạt động của tuyến nước bọt, ngăn ngừa tình trạng khô miệng tốt như:

Cây lô hội

Dùng nước ép cây lô hội để súc miệng vài lần trong ngày hoặc uống trực tiếp có tác dụng kích thích vị giác, bảo vệ niêm mạc miệng rất tốt. Ngoài ra, nếu khô miệng nghiêm trọng, nhất là trong những ngày thời tiết khô thì có thể bôi gel lô hội trong và ngoài miệng, sau đó rửa sạch bằng nước.

Gừng

Nhai một ít gừng tươi là cách tự nhiên mà hiệu quả để cải thiện tình trạng khô miệng, ngoài ra nên duy trì thói quen uống trà gừng mỗi ngày.

Nước chanh

Nước chanh không chỉ có tác dụng khử mùi, làm sạch miệng mà còn thúc đẩy quá trình sản xuất nước bọt. Từ đó hơi thở hôi và tình trạng khô miệng sẽ được loại bỏ, có thể nhâm nhi nước chanh cùng mật ong để dễ uống hơn và bảo vệ dạ dày, răng miệng khỏi nồng độ acid cao.

Nhai kẹo cao su không đường

Nhai kẹo cao su là cách rất tốt để tuyến nước bọt hoạt động nhiều hơn, giữa cho miệng luôn ẩm và sạch. Tuy nhiên nên sử dụng kẹo cao su không đường để ngừa sâu răng.

3. Khô miệng khi nào cần điều trị?

Nếu tình trạng khô miệng nghiêm trọng, kéo dài, không cải thiện với các biện pháp trên cùng với triệu chứng nặng đi kèm sau thì cần sớm đi khám bác sĩ:

• Khô họng.

• Rát miệng, nứt da quanh góc miệng, nứt môi.

• Hơi thở có mùi hôi.

• Giọng khàn, khô mũi, rát họng.

• Lưỡi khô và đỏ.

• Khó nói, vị giác giảm, khó nuốt.

Cần đi khám nếu khô miệng nghiêm trọng đi kèm với dấu hiệu bệnh khác

Khi đi khám, hãy thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe liên quan, thói quen, bệnh sử hoặc thuốc đang sử dụng nghi ngờ có thể là nguyên nhân gây khô miệng. Nếu không xác định được nguyên nhân, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu, kiểm tra tuyến nước bọt để tìm nguyên nhân. Nếu những cách chữa khô miệng tại nhà không hiệu quả, có thể nguyên nhân do bệnh lý cần điều trị.