Nấm Candida - “Thủ phạm" gây bệnh phụ khoa và cách phòng ngừa

Nấm Candida là thủ phạm hàng đầu gây ra bệnh nấm âm đạo ở nữ giới. Bên cạnh đó loại nấm này còn là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh lý khác như bệnh tưa miệng, nhiễm trùng da hay viêm thực quản,... Nếu không được điều trị bệnh sẽ diễn tiến thành các biến chứng nguy hiểm.

1. Nấm Candida là gì?

Nấm Candida có tên đầy đủ là Candida Albicans là một loại nấm phổ biến, tồn tại ở mọi nơi xung quanh chúng ta. Khi xâm nhập vào cơ thể người Candida thường sinh sống ở da, khoang miệng, hệ tiêu hóa và đặc biệt là cơ quan sinh dục. 

Ở điều kiện bình thường loại nấm này sống cân bằng cùng các loại vi sinh vật khác không gây ảnh hưởng gì tới sức khỏe. Tuy nhiên nếu hệ vi sinh trong cơ thể bị mất cân bằng và gặp điều kiện thuận lợi, nó sẽ phát triển mạnh mẽ và gây bệnh dựa trên những vị trí và cơ quan mà nó trú ngụ. 

Nấm Candida tồn tại ở khắp mọi nơi xung quanh chúng ta

Dưới đây là một số bệnh lý do nấm Candida gây nên:

• Bệnh tưa miệng/nấm miệng: là tình trạng miệng bị nhiễm trùng do nấm Candida, nó sẽ xuất hiện ở bên trong má, bề mặt ẩm quanh môi, vòm miệng và trên bề mặt lưỡi;

• Bệnh viêm thực quản: nếu bị nhiễm nấm Candida ở khoang miệng sẽ lan xuống thực quản và khiến bộ phận này gặp tình trạng viêm, nhiễm trùng;

• Nhiễm nấm Candida âm đạo: phải có đến hơn 75% nữ giới ít nhất một lần trong đời bị nhiễm nấm Candida vùng kín, nguy cơ nhiễm loại nấm này sẽ càng cao khi phụ nữ mang thai hoặc bị tiểu đường;

• Nhiễm nấm Candida ở da: vùng da bị ảnh hưởng thường ở vị trí ẩm ướt, ít thông thoáng như màng da ở gốc các ngón tay ở những người hay tiếp xúc bàn tay với nước, bàn tay của người thường xuyên đeo găng, nếp da dưới ngực, nếp nhăn ở mông hoặc vùng da quanh háng;

• Nhiễm nấm toàn thân: Candida có khả năng xâm nhập vào vết thương phẫu thuật, ống thông khí hoặc vị trí mở khí quản và gây nhiễm trùng máu. Theo dòng tuần hoàn của máu sự nhiễm trùng sẽ đi khắp cơ thể, dẫn đến nhiễm trùng phủ tạng vô cùng nghiêm trọng. Điều này thường xuất hiện ở trẻ sinh non thiếu cân và người bị suy  giảm hệ miễn dịch.

Nhìn chung những bệnh nhiễm nấm Candida vùng miệng, vùng da, thực quản và hệ sinh dục có thể điều trị được và không đe dọa đến tính mạng. Nhưng nguy hiểm nhất là khi nấm Candida gây nhiễm trùng máu có thể dẫn tới nhiều biến chứng nặng, nếu không cấp cứu kịp thời sẽ khiến bệnh nhân tử vong.

2. Nguyên nhân và triệu chứng bệnh lý do nhiễm nấm Candida

2.1. Nguyên nhân nhiễm nấm Candida là gì?

Có 3 nguyên nhân chính khiến cơ thể bị nấm Candida xâm nhập và gây bệnh:

• Lạm dụng kháng sinh và những loại thuốc chứa corticoid trong thời gian dài khiến hệ vi sinh vật trong cơ thể bị mất cân bằng, tạo cơ hội thuận lợi để nấm Candida phát triển;

• Cơ quan sinh dục không được vệ sinh đúng cách, sạch sẽ, hay bị bí bách và ẩm ướt khiến nấm Candida có điều kiện sinh sôi;

• Sức đề kháng giảm, hệ miễn dịch suy yếu nhất là phụ nữ mang thai, người bị HIV/AIDS, bệnh nhân tiểu đường, người ghép tạng,...

2.2. Dấu hiệu nhận biết các bệnh lý do nhiễm nấm Candida

Phụ thuộc vào mức độ nhiễm và khu vực bị ảnh hưởng, bệnh do nấm men gây ra có thể biểu hiện những triệu chứng sau:

• Khi bị nấm miệng (hay bệnh tưa miệng): xung quanh môi, trên lưỡi hoặc vòm miệng hình thành các mảng trắng giống cặn sữa. Nếu cạo lớp màu trắng này đi sẽ để lộ ra lớp niêm mạc bị viêm và hơi chảy máu. ngoài ra người bệnh còn có thể bị lở loét nướu răng và xuất hiện các mảng trắng, đỏ xung quanh bộ phận này;

• Nấm Candida gây viêm thực quản: người bệnh khó nuốt, đau khi nuốt, đau vùng ngực sau xương ức;

• Trong trường hợp nấm Candida gây bệnh ở da: trên da sẽ có các đốm màu trắng hoặc đỏ gây sưng và ngứa rát;

• Nấm Candida gây viêm âm đạo ở nữ giới: biểu hiện điển hình của bệnh là tấy đỏ, ngứa ngáy, nóng rát âm hộ nhất là mỗi khi đi tiểu và quan hệ tình dục. Âm đạo thường tiết dịch vón cục màu trắng đục. Không chỉ chị em phụ nữ mà nam giới cũng có thể bị nhiễm nấm Candida vùng kín khiến cánh mày râu bị ngứa ngáy, đau đớn và châm chích vùng đầu dương vật;

• Nhiễm nấm Candida toàn thân: nếu nấm Candida đi vào máu sẽ có biểu hiện sốt cao, ớn lạnh, thậm chí sốc và gây suy đa tạng nhanh chóng.

Nấm Candida có thể gây bệnh  ở miệng

Nếu bệnh nhân có những triệu chứng sau đây thì cần đi khám ngay:

• Biểu hiện nhiễm nấm Candida đã kéo dài trong 1 tuần nhưng không thuyên giảm, có khi còn nghiêm trọng hơn;

• Vùng kín chảy dịch màu trắng,  vón cục, ngứa rát và có mùi hôi;

• Xuất hiện các tổn thương màu trắng ở má trong, trên lưỡi và vòm miệng gây lở loét, sưng đau, ăn uống và giao tiếp khó khăn. Nặng hơn có thể bị sưng đỏ và nứt góc miệng. Khi chạm vào hoặc cạo đi lớp niêm mạc trắng trong miệng có hiện tượng chảy máu.

3. Nhiễm nấm Candida có thể được điều trị bằng phương pháp nào?

Thuốc kháng nấm là phương án được áp dụng phổ biến trong những trường hợp bị nhiễm nấm Candida. Dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh và cơ quan bị nhiễm nấm, bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp nhất. CỤ thể:

• Nấm miệng: có thể dùng thuốc clotrimazole và nystatin bào chế theo dạng bôi. Đối với những ca bị nặng có thể dùng phối hợp itraconazole và fluconazole đường uống;

• Nhiễm nấm vùng thực quản: dùng itraconazole và fluconazole dạng uống;

• Nhiễm nấm Candida trên da: giữ gìn vệ sinh da luôn khô thoáng, sạch sẽ kết hợp với những thuốc có công dụng chống nấm như miconazole, nystatin, ketoconazole, clotrimazole;

• Nhiễm nấm Candida vùng kín: bệnh nhân có thể dùng Miconazole hoặc Clotrimazole dạng viên. Đây là thuốc đặt âm đạo đồng thời phối hợp với các thuốc đường uống khác như Itraconazole và Fluconazole. Lưu ý quan trọng: phụ nữ mang thai 3 tháng đầu không được dùng những thuốc này, ngoài ra trong quá trình dùng thuốc cần kiêng quan hệ tình dục và không uống rượu bia. Nếu bạn tình cũng xuất hiện triệu chứng bệnh thì cũng cần phải điều trị;

• Phụ nữ mang thai bị nhiễm nấm âm đạo cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa;

• Đối với những trường hợp bị nhiễm nấm Candida toàn thân: tiêm đường tĩnh mạch một số thuốc như Voriconazole hoặc Fluconazole. Ở những bệnh nhân bị suy giảm bạch cầu thì có thể thay bằng thuốc Micafungin hoặc Caspofungin.

Phụ nữ rất dễ bị viêm âm đạo do nấm Candida 

Trên đây là một số thông tin cơ bản bạn cần biết về nấm Candida. Nhìn chung hầu như cơ thể ai cũng tồn tại loại nấm này nhưng ở trạng thái khỏe mạnh bình thường thì nó vô hại, nhưng nếu chỉ cần có điều kiện thuận lợi thì nấm Candida sẽ gây bệnh ở nơi mà chúng đang tồn tại và phát triển. 

Nếu bạn có nhu cầu được thăm khám và điều trị các bệnh lý do nấm Candida gây nên, hãy liên hệ với hotline 1900 56 56 56 của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để được tổng đài viên hỗ trợ đặt lịch khám và tư vấn các dịch vụ liên quan.