Huyết khối xoang tĩnh mạch não (cerebral venous thrombosis/CVT) là tình trạng tĩnh mạch não và xoang tĩnh mạch não bị tổn thương do hình thành cục máu đông hay còn gọi là huyết khối. CVT có thể gây tắc nghẽn, ứ máu trong tĩnh mạch não và dẫn đến xuất huyết mạch máu não, sưng não và có thể gây ra đột quỵ
1. Nguyên nhân gây huyết khối tĩnh mạch não là gì?
Nguyên nhân có thể do:
- Tăng đông máu di truyền hay mắc phải như bệnh Thrombophilia
- Mang thai và hậu sản
- Sử dụng thuốc tránh thai
- Tình trạng mất nước
- Nhiễm trùng: Viêm màng não, viêm xoang chũm, viêm tai dẫn đến nhiễm trùng xoang chũm, nhiễm trùng tai, nhiễm trùng ổ mắt, là những nguyên nhân thường gặp làm hình thành cục máu đông trong tĩnh mạch não.
- Rối loạn tăng sinh tủy, bệnh lý ung thư.
- Nhồi máu não do CVT thường có xuất huyết và kết hợp phù mạch máu.
Ngoài ra, các tai nạn làm chấn thương vùng đầu, phẫu thuật chọc dò tủy sống cũng có thể để lại biến chứng máu đông trong tĩnh mạch não.
Hình ảnh huyết khối tĩnh mạch não (CVT)
2. Các yếu tố làm tăng nguy cơ CVT
CVT là bệnh không phổ biến, tuy nhiên, những yếu tố sau làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Phụ nữ lạm dụng thuốc tránh thai hoặc các thuốc làm thay đổi nội tiết tố nữ estrogen.
- Phụ nữ mang thai hoặc trong thời kỳ chu sinh, giai đoạn hậu sản.
- Bị chấn thương, tổn thương vùng đầu do tai nạn hoặc phẫu thuật, điều trị.
- Các chứng rối loạn đông máu làm tắc nghẽn mạch máu, ứ đọng lưu thông máu, thay đổi thành phần máu có thể làm tăng nguy cơ CVT.
- Trẻ sơ sinh bị nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng tai.
- Người lớn bị nhiễm trùng ở vùng mặt, tai, xoang, cổ họng.
- Mắc bệnh ung thư, khối u.
- Người bị thừa cân, béo phì hoặc thiếu hụt protein.
Hình ảnh giải phẫu các xoang tĩnh mạch não
3. Triệu chứng lâm sàng
Đến nay vẫn chưa xác định được triệu chứng lâm sàng điển hình của CVT. Tùy vào vị trí hình thành cục máu đông, các biểu hiện lâm sàng mỗi người sẽ khác nhau, có thể ở mọi lứa tuổi. Một số biểu hiện thường thấy của tình trạng tổn thương tĩnh mạch não do huyết khối gây ra, được phân thành mức độ từ trung bình đến nghiêm trọng và nặng dưới đây:
- Trung bình: Mờ mắt, buồn nôn, nôn, đau nhức đầu dữ dội.
- Nghiêm trọng: Rối loạn ngôn ngữ như nói ngọng, liệt nửa người, suy kiệt cơ thể, yếu người và không còn tỉnh táo.
- Nặng: Hạn chế vận động ở một số bộ phận trên cơ thể, co giật, ngất xỉu, hôn mê, thậm chí có thể tử vong.
Ngay khi nhận thấy các biểu hiện nghiêm trọng của CVTa, người bệnh cần được đưa đi cấp cứu ngay lập tức, tránh biến chứng đáng tiếc.
Ngày nay có rất nhiều phương pháp phát hiện ra bệnh ở mọi mức độ như: CT, MSCT, MRI, MRA (chụp động mạch), MRV (chụp tĩnh mạch)...Chụp MRI và MRV là phương pháp khá phổ biến để các bác sĩ chẩn đoán bệnh mạch máu hiệu quả và không xâm lấn.Với các triệu chứng lâm sàng mức độ trung bình mọi người cần cảnh giác và chủ động đi kiểm tra sức khỏe để kết quả xử trí đạt hiệu quả cao nhất.
Hình ảnh huyết khối tĩnh mạch não chụp MRI tại BVĐK MEDLATEC
4. Chẩn đoán CTV
Để chẩn đoán CTV, bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng gặp phải cũng như bệnh sử cá nhân và gia đình. Tuy nhiên, chẩn đoán cuối cùng phụ thuộc vào việc kiểm tra lưu thông máu trong não. Để kiểm tra lưu lượng máu, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp hình ảnh để phát hiện cục máu đông và tình trạng sưng của bệnh nhân.
Hai phương pháp thu được hình ảnh tốt nhất để giúp phát hiện bệnh là: Chụp tĩnh mạch MRI (còn được gọi là MRV)và chụp động mạch (còn được gọi là MRA). MRV là một phương pháp tạo ra hình ảnh của các tĩnh mạch máu ở vùng đầu và cổ. Có thể giúp bác sĩ đánh giá lưu thông máu, các bất thường, đột quỵ hoặc chảy máu não.
Chụp MRI không tiêm thuốc có thể đánh giá được tốt giải phẫu mạch máu, thấy rõ lưu lượng máu và giúp xác định xem máu có đông không. Với MRI sử dụng xung không tiêm thuốc có thể đánh giá phát hiện huyết khối tĩnh mạch và dị dạng mạch. Đánh giá nhờ các xung 2D TOF và 3D TOF mạch máu, chỉ mất 3-5 phút thực hiện một xung mạch không tiêm thuốc. Chỉ mất rất ít thời gian thăm khám bằng công nghệ cao các y bác sĩ đã nắm được tình trạng bệnh của người bệnh và đưa ra hướng điều trị tiếp theo kịp thời, hiệu quả.
Bởi CTV là bệnh lý hiếm gặp nhưng nghiêm trọng nên người bệnh cần được phát hiện, theo dõi để kịp thời điều trị, xử trí biến chứng gây nguy hiểm đến tính mạng.
Hình ảnh 3D chụp MRI tĩnh mạch sọ không tiêm thuốc (MRV) tại BVĐK MEDLATEC cơ sở 99 Trích Sài - Tây Hồ
5. Cảnh báo
- Khoảng 5% bệnh nhân chết trong giai đoạn cấp tính của bệnh. Hầu hết các trường hợp tử vong sớm là hậu quả của CVT. Một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân bị CVT giảm từ những năm 1960; phát hiện sớm bệnh với những tiến bộ trong việc hồi sức cùng với việc chăm sóc tốt giảm tỷ lệ tử vong.
- Trong nghiên cứu quốc tế về huyết khối xoang tĩnh mạch não (International Study on Cerebral Vein and Dural Sinus Thrombosis: IS CVT) đánh giá 624 bệnh nhân (tuổi> 15 tuổi) với CVT, 27 bệnh nhân (4,3%) đã tử vong trong thời gian nằm viện trong giai đoạn cấp tính, trong đó có 21 bệnh nhân (3,4%) trong vòng 30 ngày kể từ khi bắt đầu triệu chứng.
- Chụp MRI là phương pháp an toàn phát hiện CVT và duy trì theo dõi thường xuyên các giai đoạn bệnh. Để xử trí và lựa chọn hướng điều trị phù hợp nhanh chóng tránh xảy ra hệ lụy nghiêm trọng sau này. Chụp MRI phù hợp với mọi lứa tuổi, trường hợp phụ nữ có thai nghi ngờ CVT cần chỉ định chụp MRI ngay lập tức để đảm bảo an toàn nhất cho mẹ và bé. Đến với BVĐK MEDLATEC bạn sẽ được trải nghiệm dịch vụ công nghệ cao MRI SIGNA Explorer 1.5 Tesla GE Hiện đại - An toàn - Chất lượng cùng với đội ngũ y bác sĩ PGS, TS, ThS, BSCKII giàu kinh nghiệm, niềm tin của bạn chắc chắn đã đặt đúng chỗ.
Liên hệ ngay số hotline 1900 56 56 56 để đăng ký lịch khám và điều trị với các chuyên gia tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC
1900 565656
