Gan nhiễm mỡ là gì và phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả hiện nay

Gan nhiễm mỡ là bệnh phổ biến nhưng không phải ai cũng biết cụ thể gan nhiễm mỡ là gì?  Những đối tượng dễ mắc bệnh gan nhiễm mỡ nhất là những người trung và cao tuổi, người béo phì, uống nhiều rượu bia, mắc bệnh tiểu đường hay rối loạn chuyển hóa lipid.

1. Gan nhiễm mỡ là gì? 

Gan là một cơ quan quan trọng của cơ thể, vừa có chức năng tổng hợp các chất cần thiết cho cơ thể như lipid, protein, dự trữ đường,… vừa thanh lọc và thải độc. Bất cứ tổn thương gan nào đều khiến chức năng gan suy giảm, dẫn tới tình trạng viêm và sau đó là xơ hóa gan. Xơ hóa gan rất khó điều trị, bởi các tổ chức xơ đã hình thành bền vững, khiến gan không thể tổng hợp các chất cần thiết và thải độc tố. Lúc này, việc điều trị không có nhiều hiệu quả.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan, xơ gan hiện nay là gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ là tình trạng gan tích tụ quá nhiều chất béo, dẫn tới viêm. Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh lý này, nhưng người ta chia thành 2 nhóm là gan nhiễm mỡ do uống rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH). 

Gan nhiễm mỡ do rượu cần điều trị sớm, tránh dẫn đến viêm và xơ gan do rượu. Tỉ lệ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu ngày càng tăng, bắt nguồn từ lối sống hiện đại¸ kém khoa học hiện nay. Gan nhiễm mỡ NASH hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể¸ nhưng phổ biến hơn ở những người thừa cân. 

Gan nhiễm mỡ do rượu bia tiến triển rất nhanh

Tình trạng gan nhiễm mỡ cơ bản không gây hại. Nhưng triệu chứng viêm mà nó gây ra cho gan có thể dẫn tới xơ gan, suy giảm chức năng gan và ung thư gan. Vì thế, bệnh nhân gan nhiễm mỡ cần sớm điều trị để đề phòng biến chứng.

2. Gan nhiễm mỡ có mấy giai đoạn?

Các giai đoạn của gan nhiễm mỡ gồm:

Gan nhiễm mỡ cấp độ 1

Ở mức độ này, tình trạng mỡ chỉ chiếm 5 - 10% tổng trọng lượng gan. Đây là giai đoạn đầu của bệnh nên ảnh hưởng chưa rõ rệt, triệu chứng nhẹ và chưa gây nguy hiểm tới sức khỏe. Việc điều trị gan nhiễm mỡ cấp độ 1 thường kết hợp giữa chế độ ăn uống và vận động thể dục.

Gan nhiễm mỡ cấp độ 2

Đây là giai đoạn phát triển của bệnh, khi lượng mỡ đã chiếm từ 10 - 25% trọng lượng của gan. Các mô mỡ đã lan rộng, có mặt khắp các cơ hoành, mô gan và làm giảm đường bờ tĩnh mạch trong gan. 

Triệu chứng bệnh lúc này chưa xuất hiện rõ ràng, chưa gây nguy hiểm tới sức khỏe nhưng đây là giai đoạn báo động, cần sớm điều trị. Điều trị gan nhiễm mỡ độ 2 thường kết hợp thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt với chỉ định điều trị của bác sỹ. Hiện vẫn chưa có thuốc điều trị hoàn toàn bệnh giai đoạn này.

Gan nhiễm mỡ cấp độ 3 là giai đoạn nặng nhất

Gan nhiễm mỡ cấp độ 3

Đây là giai đoạn tiến triển cuối cùng của bệnh, khi lượng mỡ chiếm hơn ¼ trọng lượng tổng của gan. Bệnh lúc này đã ở mức cảnh báo nguy hiểm, khó điều trị và phục hồi, biến chứng dẫn đến là viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan. Bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ độ 3 thường không thể chữa trị được, chỉ điều trị giảm nhẹ và phòng ngừa biến chứng.

3. Nguyên nhân và triệu chứng của gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ do rượu được xếp riêng thành một nhóm và được điều trị đặc biệt. Bởi bệnh tiến triển nhanh, dễ dẫn tới xơ gan, ung thư gan, phá hủy chức năng gan. Ngoài nguyên nhân này, gan nhiễm mỡ có thể do các rối loạn chuyển hóa lipid ở người béo phì, thừa cân, tiểu đường, rối loạn lipid máu, kháng insulin,…

Những đối tượng sau có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ, cần thường xuyên kiểm tra: 

• Người béo phì, béo bụng.

• Người bị đái tháo đường.

• Người bị tăng cholesterol, triglyceride trong máu.

• Người bị suy giáp, suy tuyến yên.

• Hội chứng buồng trứng đa nang, hội chứng ngừng thở khi ngủ.

Hầu hết người bệnh mắc gan nhiễm mỡ chưa có biến chứng nặng sang xơ gan, viêm gan mạn hay ung thư gan đều không phát hiện được bệnh. Bởi bệnh thường gây triệu chứng không rõ ràng, dễ nhầm lẫn như: Chán ăn, mệt mỏi, vàng mặt, vàng da, siêu âm thấy gan to, các bờ gan không đồng đều.

Gan nhiễm mỡ dễ tiến triển sang xơ gan, viêm gan

Nếu gan nhiễm mỡ tiến triển sang xơ gan sẽ có những triệu chứng như: Lách to, Cổ trướng (dịch ổ bụng), vàng da, lòng bàn tay son, xuất hiện các sao mạch,…

4. Các biện pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Các xét nghiệm sau được dùng để phát hiện, chẩn đoán gan nhiễm mỡ:

Xét nghiệm máu

Kiểm tra Cholesterol, Triglycerid trong máu, định lượng men gan AST, ALT, GGT xem có tăng hay không. Nếu nghi ngờ gan nhiễm mỡ tiến triển sang xơ gan, cần xét nghiệm máu kiểm tra thêm Bilirubin, Albumin, đông máu cơ bản, protein máu.

Xét nghiệm Virus viêm gan

Kiểm tra Virus viêm gan B, C để ngăn ngừa viêm gan Virus kết hợp.

Siêu âm ổ bụng

Siêu âm kiểm tra hình ảnh gan tăng âm để chẩn đoán gan nhiễm mỡ nhanh chóng, đơn giản. Nếu nghi ngờ xơ gan, có thể siêu âm đo độ đàn hồi gan.

5. Điều trị gan nhiễm mỡ hiệu quả

Hiện nay, không có thuốc hay biện pháp điều trị nào có thể loại bỏ hoàn toàn tình trạng gan nhiễm mỡ. Bệnh nhân chỉ có thể cải thiện dần dần tình trạng bệnh bằng thay đổi lối sống, thói quen dinh dưỡng và ngăn ngừa biến chứng kèm theo.

Giảm cân

Người bị béo phì bị gan nhiễm mỡ bắt buộc phải giảm cân, với mục tiêu giảm từ 0,5 - 1kg cân nặng mỗi tuần. Việc này sẽ giúp giảm tổn thương gan, cải thiện đề kháng Insulin.

Vitamin E tốt cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ

Xem xét sử dụng vitamin E

Một số nghiên cứu đã chỉ ra, Vitamin E có thể cải thiện tình trạng viêm ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không có đái tháo đường. Tuy nhiên, hiệu quả với những bệnh nhân xơ gan mất bù và đái tháo đường chưa được chứng minh. 

Ngoài ra, bệnh nhân nam có tiền sử hoặc gia đình bị ung thư tiền liệt tuyến cũng không nên sử dụng Vitamin E điều trị gan nhiễm mỡ.

Kiểm soát rối loạn lipid máu

Các Statin không chuyển hóa kéo dài qua gan như rosuvastatin hay pravastatin có thể kiểm soát các rối loạn lipid máu, giảm gan nhiễm mỡ.

Gan nhiễm mỡ ngày càng phổ biến, do đó chẩn đoán phòng ngừa cần được đẩy mạnh. Mỗi người cần tự thực hiện chế độ ăn uống khoa học, cân bằng dinh dưỡng, hạn chế rượu bia sẽ giúp ngăn ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả. 

Hiện nay, MEDLATEC đã triển khai phương pháp siêu âm đàn hồi mô và Fibroscan mới, giúp đánh giá hiệu quả tình trạng gan nhiễm mỡ và xơ gan, với độ chính xác tương đương với sinh thiết gan. Đây là xét nghiệm hiện đại, an toàn nhất để chẩn đoán cho bệnh nhân xơ gan, gan nhiễm mỡ.

Nếu vẫn băn khoăn không biết gan nhiễm mỡ là gì và phương pháp nào điều trị hiệu quả, hãy liên hệ MEDLATEC để được tư vấn từ các chuyên gia hàng đầu trong ngành.