Dấu hiệu nhận biết và phương pháp điều trị nhiễm ceton do tiểu đường

Nhiễm toan ceton do tiểu đường có thể gây ra hàng loạt những biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân được phát hiện kịp thời thì vẫn có thể được điều trị tốt và phòng tránh được những hậu quả đáng tiếc. Chính vì thế, người bệnh tiểu đường cần theo dõi sức khỏe thường xuyên, kịp thời thăm khám để kiểm soát bệnh, đồng thời phòng tránh biến chứng nhiễm toan ceton hiệu quả.

1. Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiễm ceton do tiểu đường?

Tăng áp lực thẩm thấu và nhiễm toan ceton là 2 biến chứng nguy hiểm nhất thường xảy ra ở người mắc bệnh tiểu đường. 

Trong đó, tình trạng nhiễm toan ceton là do cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng được insulin, gây ra hàng loạt những rối loạn chuyển hóa. Lúc này, cơ thể sẽ phải sử dụng chất béo để thay thế glucose để lấy năng lượng. Khi diễn ra quá trình phân hủy chất béo có thể dẫn đến tình trạng sản xuất quá nhiều axit trong máu. Đây được gọi là tình trạng nhiễm toan ceton do tiểu đường.

Trong trường hợp bệnh nhân không được kịp thời điều trị, tình trạng này sẽ tiến triển rất nhanh và có thể gây hôn mê, phù não và nguy hiểm nhất là khiến người bệnh tử vong. 

Những nguyên nhân gây nhiễm toan ceton do tiểu đường:

Do tình trạng thiếu hụt insulin: Người bệnh tiểu đường không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách (kỹ thuật tiêm insulin chưa đảm bảo) hay ngừng điều trị insulin sẽ khiến có thể người bệnh gặp phải tình trạng thiếu hụt lượng insulin cần thiết, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm toan ceton. 

Nhiễm toan ceton có thể do ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của một số loại thuốc

Bệnh nhân bị mắc một số bệnh lý cấp tính, bị nhiễm trùng, gặp chấn thương và phải trải qua phẫu thuật, sử dụng một số biện pháp kích thích cơ thể sản xuất hormone,… chính là những yếu tố gây ảnh hưởng đến hoạt động insulin trong cơ thể và có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiễm toan ceton. 

Những trường hợp gặp phải rối loạn thể chất và rối loạn về tinh thần, căng thẳng kéo dài. 

Người bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ. 

Những trường hợp sử dụng thuốc hạ đường huyết không theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. 

Nghiện rượu, lạm dụng chất kích thích.

Ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của một số loại thuốc như corticoid và thuốc lợi tiểu.

Những trường hợp mắc bệnh về nội tiết chẳng hạn như bệnh cường giáp, bệnh về tuyến thượng thận

2. Nhiễm ceton do tiểu đường có thể gây ra những triệu chứng gì?

Dưới đây là một số triệu chứng của bệnh: 

Ban đầu, biểu hiện của người bị nhiễm toan ceton sẽ giống với những biểu hiện của bệnh tiểu đường nhưng ở mức độ nghiêm trọng hơn rất nhiều. Chẳng hạn như bệnh nhân tiểu nhiều, khát nhiều, thường xuyên bị đau bụng, buồn nôn, sụt cân và cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi. 

Nếu không điều trị kịp thời bệnh nhân có thể rơi vào hôn mê

Bệnh nhân bị hạ huyết áp, nhịp tim nhanh là dấu hiệu cho thấy tình trạng mất nước và điện giải, đồng thời người bệnh cũng gặp phải tình trạng hạ thân nhiệt, kèm theo đau bụng mặc dù trước đó không mắc bệnh lý ở vùng bụng.

Sau đó, bệnh nhân có thể rơi vào trạng thái lơ mơ và có thể dần bị hôn mê. Khi chẩn đoán bệnh, tình trạng mất nước của bệnh nhân kèm theo dấu hiệu hơi thở có mùi “táo chín” chính là những gợi ý quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh. 

Khi bệnh nhân được thực hiện xét nghiệm, kết quả cho thấy: Glucose niệu 4+, Ceton niệu tăng, lượng đường trong máu thường xuyên tăng cao hơn 16.7 mmol/L, Carbonat huyết tương thấp, nồng độ pH máu động mạch thấp.

3. Phương pháp chẩn đoán và điều trị tình trạng nhiễm toan ceton do tiểu đường

Để chẩn đoán bệnh chính xác, bệnh nhân cần được thăm khám lâm sàng, thực hiện các xét nghiệm máu để xác định mức ceton, nồng độ glucose trong máu, thực hiện phân tích nước tiểu, chụp Xquang, điện giải đồ, điện tâm đồ,…

Xét nghiệm máu để xác định mức ceton, nồng độ glucose trong máu

Phương pháp điều trị nhiễm toan ceton do tiểu đường nhằm mục đích phòng ngừa tình trạng mất nước cho bệnh nhân, cung cấp insulin cần thiết cho bệnh nhân, cân bằng điện giải và giúp cải thiện rối loạn toan kiềm. Trong đó: 

Bù insulin bằng cách sử dụng insulin tác dụng nhanh để mang lại hiệu quả điều trị nhanh chóng cho người bệnh. Liều sử dụng và thời gian sử dụng thuốc sẽ được bác sĩ điều chỉnh phù hợp với từng bệnh nhân cụ thể. Bệnh nhân có thể được truyền thuốc hoặc tiêm bắp tay, khi bệnh nhân tỉnh táo hơn và đã có thể ăn được thì có thể tiêm insulin dưới da. 

Bồi phụ dịch và điện giải: Người bệnh thường gặp phải tình trạng mất bù cấp tính và thông thường lượng dịch mất sẽ khoảng 5 đến 11 lít. Bệnh nhân thường được truyền dung dịch muối 0,9% ngay sau khi được chẩn đoán bệnh, với mục đích làm giãn lại thể tích lòng mạch bị co. Tùy vào mỗi trường hợp cụ thể, tùy vào tình trạng mất nước kết hợp với tình trạng rối loạn chất điện giải cũng như lượng tiểu để lựa chọn loại dịch truyền cho bệnh nhân để nhanh chóng bồi phụ đủ lượng dịch cần thiết.

Bệnh nhân cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh biến chứng bệnh

Bồi phụ kali: Tình trạng mất kali ở các trường hợp nhiễm toan ceton do tiểu đường thường là vì bệnh nhân tiểu nhiều và nôn nhiều. Nếu kali máu thấp hơn 3.5 mmol/l đồng thời bệnh nhân không bị vô niệu thì nên bổ sung ngay kali. Sau đó theo dõi bệnh nhân liên tục và có thể tăng liều trong trường hợp cần thiết. Khi bệnh nhân hồi phục, có thể ăn được, có thể bổ sung kali bằng các loại thực phẩm như nho, chuối, nước ép cà chua,…

Để phòng ngừa nhiễm toan ceton do tiểu đường, bệnh nhân cần thường xuyên theo dõi lượng glucose máu và ceton nước tiểu, ăn uống theo chế độ, vận động, tập thể dục mỗi ngày, uống thuốc theo quy định của bác sĩ, không được tự ý thay đổi liều lượng insulin hoặc thời gian sử dụng thuốc, không tự ý ngưng điều trị.

Trong trường hợp có những dấu hiệu bất thường nghi ngờ nhiễm ceton do tiểu đường, bệnh nhân cần đi khám sớm để được các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán bệnh chính xác và đưa ra phác đồ điều trị kịp thời. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đã triển khai những gói khám từ cơ bản đến chuyên sâu, phù hợp với nhiều đối tượng bệnh nhân. Nếu bạn có nhu cầu thăm khám hoặc cần được tư vấn các vấn đề về sức khỏe, xin vui lòng gọi đến tổng đài 1900 56 56 56 để được hướng dẫn chi tiết.