Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu để làm gì?

Hệ tiết niệu là hệ thống các cơ quan giúp cơ thể lọc và đào thải các chất không cần thiết trong cơ thể, đây là hệ thống cực kỳ quan trọng đối với con người. Các bệnh lý về hệ tiết niệu không hề hiếm gặp, mặt bệnh cũng vô cùng đa dạng. Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được ưu tiên hàng đầu trong phát hiện, tầm soát bệnh lý và đánh giá chức năng của hệ tiết niệu.

1. Hệ tiết niệu là gì?

Hệ tiết niệu có chức năng lọc máu và đào thải các chất dư thừa trong cơ thể ra bên ngoài môi trường qua đường tiểu, một số chất được tái hấp thu ở thận, các chất không cần thiết được đưa xuống bàng quang qua niệu quản, sau đó được đào thải qua đường niệu đạo.

Hệ tiết niệu bao gồm 2 thận, 2 niệu quản, bàng quang, niệu đạo.

Thận: là tạng đặc có hình hạt đậu nằm sau khoang phúc mạc, nằm hai bên cột sống, thận phải thấp hơn thận trái, kích thước thận ba chiều trung bình khoảng 12x6x3cm. Chức năng chính của thận là lọc máu và tái hấp thu các chất, sau đó nước tiểu chính thức được đổ vào bể thận xuống niệu quản.

Niệu quản: là phần nối từ bể thận đến bàng quang, chiều dài tùy thuộc vào chiều cao của cơ thể, thông thường từ 25-30 cm, đường kính trung bình 3-5mm. Có 3 đoạn hẹp niệu quản: đoạn nối niệu quản - bể thận, đoạn niệu quản vắt chéo qua bó mạch chậu, đoạn niệu quản đổ vào bàng quang.

Bàng quang: là một túi rỗng chứa nước tiểu, đàn hồi tốt, bao gồm 4 lớp ( niêm mạc, hạ niêm mạc, lớp cơ. lớp thanh mạc). Dung tích trung bình của bàng quang là từ 200-500 ml, khi căng nhất có thể chứa đến 900-1100 ml nước tiểu. 

Niệu đạo: là bộ phận dẫn nước tiểu từ bàng quang ra bên ngoài miệng sáo. Chiều dài niệu đạo ở nam giới là 14-16 cm, ở nữ giới là 3-5 cm. Niệu đạo ở nam giới cũng là đường đi của tinh trùng khi xuất tinh.

Mô tả cấu tạo hệ tiết niệu

2. Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết bệnh lý về hệ tiết niệu

Các dấu hiệu nhận biết bệnh lý về hệ tiết niệu đó là:

• Cơn đau quặn thận (cấp tính) : đây là triệu chứng điển hình trong bệnh lý của hệ tiết niệu. Các cơn đau xuất hiện đột ngột ở vùng mạn sườn thắt lưng, căng tức, đau dữ dội, cơn đau lan từ hố thận xuống vùng chậu và bẹn. Người bệnh có thể bị rối loạn tiểu tiện, buồn nôn, chướng bụng.
• Đau mạn tính vùng thận: các cơn đau âm ỉ, đau tăng lên khi vận động nặng, người bệnh có thể kèm theo rối loạn tiểu tiện, sốt, thay đổi màu nước tiểu.
• Đau bụng hạ vị, căng tức vùng bụng dưới, đau mạn sườn hoặc vùng chậu hai bên.
• Người bệnh thấy bí tiểu, tiểu khó, đái buốt, đái rắt, đái máu, hay đi tiểu đêm, nước tiểu có mùi khai rất nồng.

Cơn đau quặn thận, đau vùng hai bên thắt lưng là dấu hiệu điển hình của bệnh lý hệ tiết niệu

3. Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu phát hiện được bệnh lý gì?

Chụp cắt lớp vi tính (CT) là kỹ thuật sử dụng tia X để chiếu qua cơ thể đến các đầu thu nhận tín hiệu, máy tính dùng các thuật toán để giải mã các tín hiệu và cho ra hình ảnh chụp theo các lát cắt ngang của cơ thể.

Hình ảnh có thể là 2D hoặc 3D tùy theo bệnh lý và yêu cầu của các bác sĩ lâm sàng. Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu sẽ dựng lại toàn bộ hệ tiết niệu trên mặt phẳng đa chiều, giúp phát hiện các tổn thương và đồng thời đánh giá được chức năng bài tiết của thận, niệu quản, bàng quang.

Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu có thể phát hiện được các bệnh lý sau đây:

• Sỏi hệ tiết niệu: đây là bệnh lý hay gặp nhất của hệ tiết niệu. Sỏi hình thành tại thận do lắng đọng muối và khoáng chất, thông thường cơ thể có khả năng tự đào thải, tuy nhiên cơ chế này không phải lúc nào hoạt động cũng hiệu quả, nguyên nhân có thể do uống ít nước, nhịn tiểu quá lâu, lười vận động, bất thường giải phẫu hệ tiết niệu,... Sỏi hệ tiết niệu trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính có 2 loại: sỏi cản quang và sỏi không cản quang. Sỏi cản quang có thể quan sát rất rõ nét trên hình ảnh thông thường, còn sỏi không cản quang cần phải tiêm thuốc cản quang tĩnh mạch thì mới có thể quan sát một cách rõ nét nhất.

Hình ảnh sỏi niệu quản gây giãn bể thận trên chụp cắt lớp vi tính

• U thận: được chia thành 2 loại là u thận lành tính và u thận ác tính, bệnh thường được phát hiện tình cờ khi người bệnh siêu âm ổ bụng. Cắt lớp vi tính có tiêm thuốc cản quang giúp xác định được vị trí, hình thái, kích thước và mức độ xâm lấn của khối u, là cơ sở để thực hiện sinh thiết chẩn đoán và điều trị khối u.
• Ung thư hệ tiết niệu: chụp cắt lớp vi tính giúp xác định được vị trí, kích thước, mức độ di căn xa của các tế bào ung thư hoặc chụp sau phẫu thuật cắt bỏ các khối ung thư để đánh giá diễn biến của bệnh sau điều trị.
• Các bất thường về giải phẫu hệ tiết niệu: thận đôi, thận móng ngựa, thận lạc chỗ, bất thường về số lượng niệu quản, bàng quang,...

Hình ảnh CT bệnh lý thận hình móng ngựa

• Chấn thương: các trường hợp chấn thương có nghi ngờ tổn thương hệ tiết niệu như vỡ thận, tụ máu bao thận, đứt cuống thận,... có thể được chỉ định chụp CT để đánh giá mức độ tổn thương, từ đó đưa ra phương pháp điều trị thích hợp, giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm.
• Viêm nhiễm bể thận, viêm bàng quang, viêm niệu đạo, nhiễm trùng hệ tiết niệu

Chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu 128 dãy tại bệnh viện Medlatec

Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp cực kỳ hiệu quả trong phát hiện, đánh giá bệnh lý của hệ tiết niệu, kỹ thuật này vừa hiện đại, đơn giản, nhanh chóng và rất chính xác. Người bệnh cần có các thói quen sinh hoạt tốt để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh lý về hệ tiết niệu và nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ. Bệnh nhân có thể đến các cơ sở khám chữa bệnh chất lượng cao của Medlatec để được thăm khám và trải nghiệm các dịch vụ y tế tốt nhất tại Việt Nam hiện nay. Mọi chi tiết xin liên hệ 1900 56 56 56 để được tư vấn!