Chụp cắt lớp não cung cấp hình ảnh đầu và mặt theo các lát cắt ngang, cho phép quan sát chi tiết cấu trúc các cơ quan vùng đầu, mặt và đánh giá bệnh lý liên quan. Vậy chụp cắt lớp ở não được chỉ định trong các trường hợp cụ thể nào và quy trình thực hiện ra sao?
24/10/2020 | Chụp cắt lớp não bao nhiêu tiền - băn khoăn của nhiều bệnh nhân 17/07/2020 | Chụp cắt lớp não có nguy hiểm không và quy trình chụp? 26/06/2020 | Chụp CT cắt lớp não - kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh phổ biến
1. Bạn biết gì về chụp CT não?
Chụp cắt lớp, hay còn gọi là chụp CT sử dụng tia bức xạ X chiếu qua một bộ phận trong cơ thể người bệnh cần khảo sát. Tuy nhiên chụp CT cung cấp hình ảnh giải phẫu chi tiết hơn do nhiều lát cắt ngang với độ dày rất nhỏ, qua xử lý vi tính cho hình ảnh rõ nét và có thể mô phỏng 3D.
Tổn thương vùng đầu não khó phát hiện và chẩn đoán
Thiết bị chụp cắt lớp gồm một máy chụp có dạng ống, có giường nằm cùng máy vi tính được kết nối để nhận dữ liệu và xử lý hình ảnh chụp. Với chụp cắt lớp não, vùng đầu của bạn sẽ được đưa vào máy chụp, máy sẽ chiếu tia X xuyên qua đầu với các góc chụp khác nhau. Các lát cắt nhỏ ở đầu và mặt được đưa ra theo mỗi hướng chiếu của tia X, tất cả ảnh chụp được lưu trên máy tính, được rửa ra hoặc mô phỏng 3D phục vụ cho chẩn đoán.
Với trường hợp chụp cắt lớp phải dùng chất cản quang để bác sỹ quan sát cấu trúc và cơ quan dễ dàng hơn. Chất cản quang sẽ được tiêm qua đường tĩnh mạch tay hoặc cột sống, theo dòng lưu thông máu lên não, giúp kiểm tra có khối u, vùng viêm nhiễm hoặc tổn thương thần kinh nào không.
1.2. Chụp cắt lớp ở não giúp chẩn đoán bệnh lý nào?
Chụp cắt lớp vùng não cung cấp hình ảnh giải phẫu chi tiết về não, mắt, xương mặt, xoang hàm mặt,… nên có thể phát hiện, chẩn đoán hoặc theo dõi các bệnh lý liên quan như:
- Nhiễm trùng não.
- Khối u não.
- Dị tật bẩm sinh ở đầu hoặc não.
- Chứng dính liền sớm khớp sọ.
- Tích tụ dịch lỏng trong não.
- Đột quỵ, chảy máu não.
- Chấn thương đầu hoặc mặt.
Ngoài ra, nếu người bệnh xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ tổn thương, bệnh lý vùng đầu - não sẽ được chỉ định chụp cắt lớp vùng não như:
- Thường xuyên ngất xỉu.
- Có thay đổi bất thường về suy nghĩ và hành vi.
- Mất thính lực.
- Đau đầu thường xuyên nghi ngờ bệnh lý.
- Triệu chứng nghi ngờ tổn thương một phần não như: mất thính lực, giảm thị lực, giảm trương lực cơ, khó giao tiếp, khó nuốt thức ăn,…
1.3. Chụp cắt lớp não có điểm gì khác biệt so với các phương pháp khác?
Nhiều người lầm tưởng chụp cắt lớp não giống như chụp X-quang vì cùng sử dụng tia bức xạ X, tuy nhiên kỹ thuật này có ý nghĩa chẩn đoán cao hơn do chụp nhiều lát cắt và hình ảnh chi tiết, rõ nét do được xử lý bằng máy vi tính. Chụp X-quang vùng đầu, cổ thường bỏ sót tổn thương, đặc biệt là tổn thương mô mềm, mạch máu. Vì thế cần tới kỹ thuật chụp cắt lớp cung cấp góc nhìn chi tiết, cụ thể hơn.
Ảnh chụp cắt lớp chẩn đoán bệnh tốt hơn chụp X-quang
Ngoài ra, chụp cộng hưởng từ MRI cũng thường được chỉ định trong chẩn đoán các bệnh lý, tổn thương vùng đầu, não, cung cấp góc nhìn khác bổ sung cho kết quả chụp cắt lớp. Tuy nhiên chi phí chụp MRI khá cao, thời gian chụp kéo dài nên không phù hợp với các trường hợp cần chẩn đoán nhanh, cấp cứu tổn thương não,…
Chụp cắt lớp não cũng sử dụng tia bức xạ X với lượng nhất định nên có khả năng gây nhiễm bức xạ tích lũy. Vì thế không nên lạm dụng chụp cắt lớp ở vùng não nhiều lần, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc phụ nữ mang thai, lựa chọn máy chụp hiện đại, 64 hoặc 128 lớp chụp trong thời gian ngắn.
2. Các bước chụp cắt lớp não
Quy trình thực hiện kỹ thuật chụp cắt lớp tại hầu hết các cơ sở y tế, phòng chẩn đoán hình ảnh của bệnh viện khá giống nhau, gồm các bước sau:
2.1. Bước 1: Chuẩn bị trước khi chụp
Dựa trên kết quả thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm chẩn đoán khác, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định chụp cắt lớp để chẩn đoán chính xác hơn. Một số trường hợp sau bạn cần thông báo với bác sĩ để cân nhắc lại:
- Phụ nữ đang mang thai: Tia bức xạ X chiếu vào có thể ảnh hưởng gây hại cho thai nhi.
- Bạn có cân nặng lớn (trên 136kg) có thể vượt quá giới hạn cân nặng của máy.
- Bạn có tiền sử dị ứng thuốc, đặc biệt là chất cản quang hoặc tiền sử bệnh thận, bệnh tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, bệnh lý tuyến giáp,…
- Bạn đang điều trị tiểu đường với thuốc chứa metformin.
Bệnh nhân chụp cắt lớp não có thể được dặn nhịn ăn, uống vài giờ trước khi chụp, hãy hỏi bác sĩ hoặc y tế để được hướng dẫn chi tiết.
Bệnh nhân được chụp cắt lớp não trong thiết bị đặc biệt
2.2. Bước 2: Thực hiện chụp cắt lớp não
Kỹ thuật viên trước hết sẽ hướng dẫn bạn cởi bỏ trang sức, vật dụng kim loại trong người và đưa bạn vào phòng chụp. Dựa trên chỉ định chụp cắt lớp vùng não của bác sĩ, nhân viên kỹ thuật sẽ điều chỉnh thông số máy và hướng dẫn tư thế nằm trên bàn chụp phù hợp. Đặc biệt bạn cần giữ yên đầu đúng vị trí trong suốt thời gian chụp.
Một số bệnh nhân có hội chứng sợ không gian hẹp hoặc cảm thấy căng thẳng có thể khó giữ yên cơ thể trong khoảng thời gian máy chụp cắt lớp. Hãy thông báo với bác sĩ để được tư vấn hoặc gợi ý sử dụng thuốc an thần.
Phòng chụp cắt lớp vi tính thường được thiết kế riêng biệt, sau khi hướng dẫn bạn, kỹ thuật viên sẽ ra khỏi phòng và quan sát bạn qua cửa sổ, liên lạc với bạn qua hệ thống liên lạc riêng. Thông thường thời gian chuẩn bị khá lâu nhưng thời gian chụp rất ngắn, chỉ mất vài chục giây cho đến vài phút.
Hình ảnh chụp cắt lớp của bạn được gửi ngay lập tức đến màn hình máy tính kết nối, sau đó được xử lý và in, có thể dựng hình ảnh 3 chiều nếu cần.
Nếu chụp cắt lớp cần dùng thuốc cản quang, bạn sẽ được khai thác kỹ thông tin để đảm bảo an toàn trước khi tiêm. Đừng lo lắng vì các phản ứng phụ mà thuốc gây ra thường không đáng lo ngại.
Ảnh chụp cắt lớp tại MEDLATEC được nhiều bệnh nhân tin tưởng sử dụng
2.3. Bước 3: Theo dõi sau chụp và chờ nhận kết quả
Hầu hết bệnh nhân sau khi chụp cắt lớp đều có thể trở về cuộc sống thường nhật mà không gặp phải vấn đề gì, tuy nhiên nếu dùng thuốc cản quang thì sẽ cần ở lại quan sát, theo dõi tác dụng phụ từ 15 - 30 phút.
Kết quả chụp cắt lớp não sẽ được gửi đến bạn sau khi xử lý xong trong 1 - 2 ngày và bác sĩ điều trị để có kết luận chẩn đoán.
Như vậy, quá trình chụp cắt lớp não khá đơn giản, thường chỉ mất thời gian chuẩn bị và thực hiện từ 30 - 60 phút. Tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, người bệnh đặt lịch trực tuyến trước trên hotline 1900 56 56 56 và được vào phòng chụp ngay, không mất thời gian chờ đợi. Nếu cần tư vấn thêm, hãy liên hệ qua hotline hoặc tới trực tiếp hệ thống Y tế MEDLATEC toàn quốc.
1900 565656
