Chỉ tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không?

Bệnh dại được xem là bệnh truyền nhiễm vô cùng nguy hiểm bởi luôn duy trì tỷ lệ tử vong 100%. Điều đáng nói là đến nay vẫn có không ít người chưa hiểu thực chất của việc tiêm vắc xin phòng dại mang lại hiệu quả như thế nào nên băn khoăn liệu tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không.

1. Mức độ nguy hiểm của bệnh dại

Bệnh dại do virus Lyssavirus trong nước bọt của động vật máu nóng tấn công vào hệ thần kinh trung ương. Người có thể bị lây dại qua vết cào, cắn của động vật mắc bệnh dại hoặc khi chúng liếm vào vết thương hở, vùng da của người bị trầy xước.

Thời gian ủ bệnh trung bình ở bệnh dại vào khoảng 1 - 3 tháng. Ban đầu, bệnh có biểu hiện đau đầu, sốt, mệt, yếu nhưng dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Vào giai đoạn toàn phát, virus di chuyển đến hệ thần kinh trung ương sẽ làm cho triệu chứng của bệnh nghiêm trọng hơn:

Các triệu chứng hay gặp ở bệnh dại

- Co cứng, co giật, tay chân run rẩy, thanh khí quản và cổ họng bị co thắt khiến người bệnh bị sợ nước và sợ đau. Chỉ cần nghe thấy hay nhìn thấy nước chảy, tiếng ồn hay ánh sáng là co thắt tăng.

- Sốt lâu và nặng, người vã mồ hôi, đờm dãi ra nhiều, rối loạn tim mạch và hô hấp, ảo giác. Những triệu chứng này sẽ ngày càng nặng hơn dẫn đến ngừng thở, ngừng tim rồi 3 - 5 ngày sau sẽ tử vong.

Người bị bệnh dại thể liệt sẽ đau ở cột sống, liệt chi, ngừng thở, ngừng tim, liệt thần kinh sọ và tử vong.

Do hiện nay y học chưa tìm ra thuốc đặc trị bệnh dại nên khi đã bị virus dại tấn công lên hệ thần kinh trung ương thì 100% tử vong. Nguy cơ này có thể được phòng ngừa hoàn toàn khi người bệnh được tiêm phòng dại kịp thời.

2. Nếu tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không?

2.1. Vì sao cần tiêm vắc xin phòng dại đủ liều?

Việc tiêm vắc xin phòng dại đủ liều là vô cùng cần thiết vì khi điều này không hoàn thành tức là cơ thể sẽ không thể tạo ra miễn dịch chủ động để chống lại virus dại. Hiện các loại vắc xin phòng dại đều đã có quy định rõ về liều tiêm cơ bản và liều tiêm nhắc. Cần tiêm đủ liều để cơ thể sản sinh đầy đủ kháng thể chủ động nhờ đó mà tránh được nguy cơ lây bệnh dại. 

Một điều đáng lưu tâm nữa là, ở vùng bùng phát dịch dại, tâm lý chung thường là đổ xô đi tiêm vắc xin phòng dại gây nên tình trạng vắc xin khan hiếm. Nếu rơi vào tình huống này, rất khó bổ sung liều. Trong khi đó, vắc xin phòng dại khi đi vào cơ thể cần có thời gian mới phát huy được tác dụng, nếu tiêm phòng quá sát thời điểm bùng phát dịch thì hiệu quả phòng bệnh khó đạt được như mong muốn. 

2.2. Nếu chỉ tiêm 3 mũi vắc xin có kháng dại được không?

Tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không là băn khoăn của rất nhiều người. Về vấn đề này, trước tiên cần xem xét dựa trên từng loại vắc xin phòng dại:

Tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không còn tùy vào loại vắc xin được tiêm

- Đối với vắc xin phòng dại thế hệ cũ

Đây là thế hệ vắc xin đầu tiên, được bào chế từ não chuột, độ tinh khiết không cao, ghi nhận gây ra nhiều biến chứng thần kinh, nhất là suy giảm trí nhớ. Đặc biệt, nếu cơ địa nhạy cảm thì các mũi tiêm sau phản ứng phụ còn nặng hơn nhiều.

Đối với loại vắc xin này, cơ thể chưa hình thành được kháng thể sau mũi tiêm đầu. Đến mũi thứ 2 và 3 cơ thể bắt đầu sản sinh ra kháng thể. Kháng thể này lại dễ gây ra tai biến vì đối chọi với protein não. Đây cũng là nguyên nhân những người tiêm vắc xin phòng dại thế hệ cũ nếu mũi đầu gặp phản ứng phụ thì các mũi tiêm sau sẽ cần cân nhắc hoãn tiêm.

- Đối với vắc xin phòng dại thế hệ mới

So với thế hệ cũ thì vắc xin phòng dại thế hệ mới đã thay thế được rất nhiều hạn chế”

+ Đã được kiểm định và chứng minh là có độ an toàn cao và không gây hại đến sức khỏe người tiêm.

+ Tiêm đủ liều có khả năng kháng dại cao.

+ Hạn chế được tình trạng phản ứng phụ nặng hơn trong các mũi sau.

Dựa trên những đặc điểm của thế hệ vắc xin để trả lời tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không như sau: nếu tiêm vắc xin thế hệ cũ thì phải đến mũi thứ 2, thứ 3 mới hiệu quả và dễ gặp nhiều tai biến; nếu tiêm vắc xin thế hệ mới thì khả năng kháng dại cao khi được tiêm đủ liều cơ bản và có 1 liều tiêm nhắc.

Ngày nay, hầu hết các địa chỉ tiêm chủng đều dùng vắc xin đời mới nên với băn khoăn tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không thì chắc chắn một điều là khả năng kháng dại đã có nhưng chưa cao. Chỉ khi tiêm đủ 3 mũi tiêm cơ bản và 1 mũi nhắc lại sau 1 - 3 năm như đã nói ở trên thì khả năng kháng dại mới đạt 99%.

2.3. Lịch tiêm phòng dại 

Số mũi tiêm và lịch tiêm vắc xin phòng dại có sự khác nhau về vị trí tiêm, đối tượng bị phơi nhiễm:

Tiêm đủ liều mới phát huy tối đa hiệu quả phòng dại của vắc xin

2.3.1. Với trường hợp vắc xin phòng dại tiêm bắp

+ Người chưa phơi nhiễm với virus dại: cần tiêm đủ 3 mũi phòng dại cơ bản liều 0.5 ml vào các ngày số 0, số 7 và ngày số 28. Mũi nhắc lại cần được tiêm sau 1 - 5 năm sau mũi đầu.

+ Người đã phơi nhiễm với virus dại: cần tiêm 5 mũi phòng dại liều 0.5 ml vào các ngày số 0, số 3, số 7, số 14 và số 28. Nếu bị phơi nhiễm độ II cần kết hợp tiêm thêm Immunoglobulin dại.

+ Người đã tiêm đầy đủ trong 5 năm trở lại: tiêm 2 mũi vào các ngày số 0 và số 3.

+ Người đã chích ngừa nhưng đã vượt quá 5 năm hoặc tiêm không đều: tiến hành tiêm 5 mũi vào các ngày số 0, số 3, số 7, số 14 và 28 đồn thời tiêm thêm Immunoglobulin dại với phác đồ giống trường hợp chưa từng tiêm vắc xin dại. 

2.3.2. Với trường hợp vắc xin phòng dại tiêm dưới da

+ Người chưa từng 1 lần tiêm vắc xin phòng dại: tiêm 2 mũi liều 0.1ml tại 2 vị trí khác nhau vào các ngày số 0, số 3 và số 7. 

+ Người đã được tiêm vắc xin phòng dại: tiêm 2 mũi liều 0.1ml và ngày số 0, số 3.

Nói chung, việc tìm hiểu tiêm phòng 3 mũi có kháng dại được không là cần thiết. Bằng việc đưa ra thắc mắc này, bạn sẽ biết được cần tiêm bao nhiêu liều vắc xin phòng dại để có hiệu quả cao nhất để tiêm đủ liều. Tiêm đủ liều giúp cơ thể có khả năng tạo ra kháng thể chủ động để chống lại virus dại.