Bilirubin là gì? Các hình thức xét nghiệm bilirubin phổ biến

Xét nghiệm bilirubin là một trong những xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán các bệnh về gan. Ngày nay, các thuật ngữ về xét nghiệm loại này không còn xa lạ nữa. Vậy tại sao xét nghiệm hàm lượng bilirubin lại giúp chẩn đoán bệnh về gan? Xét nghiệm này được tiến hành như thế nào? Hãy cùng MEDLATEC tìm hiểu qua bài viết này nhé.

1. Bilirubin là gì?

Bilirubin hay còn gọi là sắc tố màu vàng, được hình thành tự quá trình phá vỡ tự nhiên của hồng cầu, sau đó di chuyển trong máu đến gan và đào thải qua nhiều con đường khác nhau. Do vậy, việc xét nghiệm bilirubin trong máu cho biết hàm lượng bilirubin trong máu có ở ngưỡng bình thường hay không, từ đó phản ánh được tình trạng bệnh lý của gan.

Chỉ số bilirubin trong máu sẽ phản ánh tình trạng sức khỏe gan

Bilirubin tồn tại trong máu ở 2 dạng: 

- Bilirubin gián tiếp còn được gọi với thuật ngữ Hemobilirubin, được sản sinh trực tiếp từ quá trình phân huỷ hồng cầu. Trong hồng cầu có chứa huyết sắc tố Hemoglobin, khi bị phân hủy sẽ tạo thành nhân Heme và Globin. Nhân Heme sẽ được biến đổi tạo thành Hemobilirubin chính là bilirubin gián tiếp, chúng ở dạng tự do và không kết hợp với thành phần nào.

- Bilirubin trực tiếp hay còn gọi là Cholebilirubin. Khác với bilirubin gián tiếp, sau khi hình thành nên bilirubin gián tiếp, chúng sẽ được vận chuyển trong máu bởi albumin đến gan, kết hợp với acid glucuronic tạo thành dạng liên hợp. Dạng liên hợp của hemobilirubin chính là bilirubin trực tiếp. Tại gan, chúng được dự trữ và bài tiết qua sắc tố mật.

2. Các hình thức xét nghiệm bilirubin

Xét nghiệm bilirubin là kiểm tra hàm lượng bilirubin trong cơ thể. Đây chính là một phương pháp giúp kiểm tra chức năng gan và chẩn đoán một số bệnh nguy hiểm khác. Có nhiều hình thức xét nghiệm hàm lượng bilirubin khác nhau:

- Xét nghiệm bilirubin máu: là kiểm tra hàm lượng bilirubin trong máu của người bệnh. Phương pháp xét nghiệm này được áp dụng phổ biến trong y học.

- Xét nghiệm bilirubin niệu: thông thường trong nước tiểu không chứa bilirubin, nếu kết quả xét nghiệm cho thấy có chứa bilirubin trong nước tiểu thì chứng tỏ có điều bất thường. Bác sĩ sẽ cho tiến hành các xét nghiệm liên quan để tìm ra nguyên nhân cụ thể.

- Xét nghiệm bilirubin trong dịch ối: Áp dụng cho phụ nữ mang thai.

Các xét nghiệm này thường dựa vào 3 chỉ số để đánh giá tình trạng sức khoẻ. Giá trị bình thường của các chỉ số bilirubin:

- Bilirubin toàn phần: tổng của bilirubin trực tiếp và gián tiếp. Bình thường rơi vào khoảng 0,2 - 1 mg/dL hay 3,4 - 17,1 mol/L.

- Bilirubin trực tiếp: 0,0 - 0,4 mg/dL hay 0 - 7 mol/L.

- Bilirubin gián tiếp: 0,1 - 1,0 mg/dL hay 1 - 17 mol/L.

Xét nghiệm hàm lượng bilirubin là một cách để kiểm tra chức năng gan

3. Các trường hợp nào cần tiến hành xét nghiệm bilirubin?

Xét nghiệm hàm lượng bilirubin được tiến hành ở hầu hết mọi đối tượng:

Trẻ em và người lớn:

- Chẩn đoán các bệnh liên quan đến gan: xơ gan, ung thư gan, tổn thương tế bào gan,…

- Chẩn đoán bệnh về máu: Bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm, bệnh ký sinh trùng đường máu đều gây huỷ hoại hàng loạt tế bào hồng cầu, hoặc dị ứng nhóm máu trong truyền máu cũng gây nên hiện tượng tan huyết.

- Chẩn đoán các bệnh gây tắc mật: sỏi mật, ung thư tuyến tụy, viêm ruột, hội chứng Gilbert,…

Trẻ sơ sinh:

- Chẩn đoán vàng da sơ sinh (24 giờ sau sinh).

- Chẩn đoán thâm tím nặng khi sinh do va chạm cơ giới trong quá trình hộ sinh.

- Can thiệp kịp thời tránh các biến chứng nguy hiểm đến não bộ do bilirubin tự do gây tổn thương đến não, ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ sau này.

Chỉ số bilirubin giúp chẩn đoán vàng da ở trẻ sơ sinh

Thai nhi:

Nếu bác sĩ phát hiện thấy tình trạng thai nhi bị huỷ hoại hồng cầu: có thể do bất đồng nhóm máu mẹ - con, do các nguyên nhân khác, thì xét nghiệm hàm lượng bilirubin được tiến hành, kiểm tra bilirubin trong nước ối thông qua chọc hút dịch ối.

Xét nghiệm bilirubin được chỉ định thực hiện khi bệnh nhân có các bất thường:

- Xuất hiện triệu chứng vàng da mà chưa rõ nguyên nhân.

- Bệnh nhân là người uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá,…

- Người nghi ngờ bị nhiễm chất độc, ngộ độc thuốc và các chất nguy hiểm.

- Người bị viêm gan, xơ gan, nghi ngờ tiếp xúc với virus viêm gan B, C.

- Nước tiểu vàng đậm bất thường.

- Nhợt nhạt, nghi ngờ thiếu máu do tan máu.

- Cơ thể suy nhược, mệt mỏi, bụng trướng to,….

- Cùng một số triệu chứng khác.

4. Lưu ý khi xét nghiệm bilirubin

Trước khi thực hiện xét nghiệm này hay với hầu hết các xét nghiệm nào thì bạn cần lưu ý những điểm sau:

- Tránh làm việc nặng hay quá sức. Làm việc nặng, gắng sức sẽ làm tăng hàm lượng bilirubin tăng cao hơn so với bình thường.

- Tránh sử dụng các thuốc gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm: barbiturat, kháng sinh nhóm penicillin,…

- Không nên ăn uống trong vòng 4 giờ trước khi xét nghiệm. Tốt nhất bạn nên làm xét nghiệm vào sáng sớm lúc chưa ăn gì sẽ cho kết quả chính xác nhất.

- Báo cho bác sĩ biết tình trạng dị ứng thuốc, tình trạng sử dụng thuốc, hay có nguy cơ mang thai,…

Quy trình tiến hành xét nghiệm bilirubin trong máu:

- Bước 1: Lấy máu tĩnh mạch ngoại vi của người bệnh.

- Bước 2: Bảo quản máu trong ống xét nghiệm vô trùng.

- Bước 3: Gửi đến phòng xét nghiệm để tiến hành xét nghiệm hàm lượng bilirubin trong máu.

- Bước 4: Trả kết quả. Cách đọc kết quả:

+ Kết quả bình thường: ứng với trị số đã nêu ở đầu bài.

+ Kết quả bất thường: chỉ số bilirubin trực tiếp > 0,0 - 0,3 mg/dL hay chỉ số bilirubin toàn phần > 0,3 - 1,9 mg/dL.

Kết quả xét nghiệm có thể thay đổi nhẹ tuỳ vào độ tuổi, giới tình (thường thì nam giới có chỉ số lớn hơn nữ giới), chế độ ăn uống, tập luyện, ảnh hưởng bởi các loại thuốc,…

Bác sỹ tiến hành lấy máu trong quy trình làm xét nghiệm

5. Địa chỉ uy tín để làm xét nghiệm bilirubin

Hầu hết các phòng khám hay bệnh viện trên cả nước đều có dịch vụ xét nghiệm lượng bilirubin và kiểm tra chức năng gan. Tuy nhiên, địa chỉ nào là thực sự uy tín và đáng tin tưởng? Đến với MEDLATEC chúng tôi, bạn hoàn toàn có thể tin tưởng về chất lượng khám chữa bệnh nơi đây, nhờ có:

• Chặng đường trên 24 năm hoạt động.

• Đội ngũ y bác sĩ, tiến sĩ, kỹ sư, nhân viên giàu kinh nghiệm, tận tâm và thái độ làm việc cao.

• Trang thiết bị kỹ thuật đầy đủ với hệ thống máy móc hiện đại.

• Giá cả phù hợp với kinh tế của mọi nhà.

• Hệ thống chi nhánh của MEDLATEC trải dài khắp cả nước.

Chính vì thế, MEDLATEC chúng tôi luôn cam đoan sẽ mang lại cho bạn một kết quả khám chữa bệnh hài lòng nhất. 

Qua bài viết trên đây, hy vọng bạn đã hiểu rõ về mức độ quan trọng của xét nghiệm bilirubin. Nếu có gì thắc mắc hay muốn sử dụng dịch vụ của chúng tôi, xin vui lòng liên hệ với MEDLATEC chúng tôi qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn miễn phí nhé.