Bác sĩ giải đáp: Giá trị ứng dụng của các xét nghiệm vi sinh là gì?

Nếu bệnh nhân có những biểu hiện nghi ngờ bị nhiễm trùng, các bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm vi sinh. Đây là phương pháp quan trọng và hữu ích để tìm ra nguyên nhân của các loại bệnh nhiễm trùng. Kết quả xét nghiệm là cơ sở để chẩn đoán bệnh và lên phác đồ điều trị hợp lý, mang lại hiệu quả điều trị cao tốt nhất cho người bệnh.

1. Mục đích của xét nghiệm vi sinh là gì?

Xét nghiệm vi sinh chính là quy trình chẩn đoán hình ảnh, phân tích vi sinh vật trên mẫu bệnh phẩm để tìm ra nguyên nhân gây bệnh nhiễm trùng. Kết quả xét nghiệm này hỗ trợ rất tốt cho quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh. 

Xét nghiệm vi sinh là phương pháp chẩn đoán hình ảnh, phân tích vi sinh vật trên mẫu bệnh phẩm

Trên thực tế, bệnh nhiễm trùng là một trong những căn bệnh khá phổ biến. Phần lớn mỗi chúng ta đều bị nhiễm trùng ít nhất một lần trong đời. Một số bệnh nhiễm trùng thường gặp như nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng đường tiêu hóa, nhiễm trùng sinh dục, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng da hay nhiễm trùng máu,…

Là một căn bệnh phổ biến và có thể gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng về sức khỏe nhưng nhiều người lại có tâm lý chủ quan về căn bệnh này. Thậm chí, rất nhiều trường hợp bị nhiễm trùng nhưng không đi thăm khám mà tự ý mua thuốc kháng sinh tại nhà để điều trị bệnh. Việc sử dụng kháng sinh không đúng cách không giúp khỏi bệnh mà còn có thể gây ra hiện tượng kháng thuốc, suy giảm hệ miễn dịch. Điều đó cho thấy rằng, việc tìm ra nguyên nhân gây nhiễm trùng để chữa bệnh đúng hướng là rất quan trọng. 

Xét nghiệm vi sinh có tác dụng hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh nhiễm trùng

Hiện nay, các mẫu bệnh phẩm được dùng để thực hiện xét nghiệm vi sinh bao gồm dịch tủy não; nước tiểu giữa dòng; mủ nông hoặc mủ sâu; dịch màng phổi; dịch khớp hay dịch màng tim; đờm, ngoáy họng, cấy máu, chất tiết đường sinh học,…

Ngoài tác dụng hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh, xét nghiệm vi sinh còn rất hữu ích trong nghiên cứu khoa học, giảng dạy, vấn đề pháp lý và còn có thể được sử dụng để gây và chống chiến tranh sinh học. 

2. Những giá trị ứng dụng của các xét nghiệm vi sinh

Xét nghiệm vi sinh được chia thành nhiều loại xét nghiệm khác nhau, bao gồm xét nghiệm soi trực tiếp, xét nghiệm nuôi cấy, xét nghiệm miễn dịch, xét nghiệm sinh học phân tử. Mỗi loại xét nghiệm sẽ mang những giá trị ứng dụng khác nhau. Cụ thể là: 

Xét nghiệm soi trực tiếp vi sinh vật

- Giá trị ứng dụng của xét nghiệm soi trực tiếp: Loại xét nghiệm này không có giá trị chẩn đoán quyết định nhưng thường là bước đầu tiên để tìm ra những cơ sở gợi ý cho các bước xét nghiệm tiếp theo. Không những vậy, đối với một số bệnh nhân được phát hiện vi khuẩn phong, vi khuẩn lao, vi khuẩn lậu, nấm men trong dịch tử cung,... thì kết quả của xét nghiệm này cũng có giá trị cao trong công tác chẩn đoán bệnh. 

Trước khi thực hiện xét nghiệm có thể cân nhắc lựa chọn soi tươi khi vi sinh vật còn sống hay soi dưới kính hiển vi điện tử hoặc soi vi sinh vật đã chết qua thuốc nhuộm. Trong đó, soi tươi là phương pháp có giá trị chẩn đoán cao và thường được áp dụng nhất. Phương pháp soi dưới kính hiển vi thường được dùng trong nghiên cứu, áp dụng soi cấu trúc của vi sinh vật có cấu trúc siêu nhỏ. Nhuộm soi vi sinh vật có thể áp dụng đối với hầu hết các loại vi khuẩn có tính chất bắt màu. 

Nhuộm soi vi sinh vật có thể áp dụng đối với hầu hết các loại vi khuẩn có tính chất bắt màu

- Giá trị ứng dụng của xét nghiệm nuôi cấy: Vi sinh vật có trong mẫu bệnh phẩm sẽ được nuôi cấy trong môi trường nhân tạo để biết rằng chúng có khả năng gây bệnh hay không. Phương pháp này có độ đặc hiệu cao và thường được dùng để chẩn đoán nhóm bệnh nhiễm trùng. Để thực hiện phương pháp này đòi hỏi rất nhiều yếu tố như trang thiết bị hiện đại, lấy mẫu và bảo quản bệnh phẩm đúng quy trình, kỹ thuật viên cần có trình độ cao, độ nhạy bị ảnh hưởng rất lớn đối với những trường hợp sử dụng thuốc kháng sinh,…

- Giá trị ứng dụng của các xét nghiệm miễn dịch: Đây là xét nghiệm gián tiếp để có thể xác định vi sinh vật, nhất là các vi sinh vật nội bào, các ký sinh trùng gây bệnh,….

Ưu điểm của phương pháp này là có thể chẩn đoán cả những trường hợp vi sinh vật không tồn tại hoặc tồn tại rất ít hoặc vi sinh vật đã chịu tác động của thuốc kháng sinh. Bên cạnh đó thời gian cho kết quả rất nhanh chóng, độ nhạy cao và có thể được thực hiện hàng loạt. Nhược điểm của phương pháp này là có giá trị thấp đối với những vi sinh vật chưa thể xác định được các kháng nguyên đặc hiệu.

- Giá trị ứng dụng của các xét nghiệm sinh học phân tử: Phương pháp này được áp dụng để tìm ra các gen đặc hiệu của vi sinh vật. Ưu điểm của xét nghiệm sinh học là có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, có thể phát hiện được mức độ nhiễm trùng, tình trạng đáp ứng thuốc điều trị, tìm ra nơi xuất phát của dịch bệnh. Nhược điểm của phương pháp này là cần có trang thiết bị hiện đại và chi phí thực hiện tốn kém, khó tìm được các gen đặc hiệu không ổn định. 

Các chuyên gia khuyến cáo, nếu bạn có biểu hiện nghi ngờ nhiễm trùng, không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh tại nhà mà cần đi khám tại các cơ sở y tế để được thực hiện xét nghiệm vi sinh tìm ra nguyên nhân gây bệnh chính xác và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp, tránh tối đa nguy cơ kháng kháng sinh về sau. 

Tuy nhiên, không phải cơ sở nào cũng đạt tiêu chuẩn và có đủ năng lực thực hiện các loại xét nghiệm này. Vì thế, nên tìm hiểu và lựa chọn cơ sở y tế uy tín để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác. 

Trung tâm xét nghiệm của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC có thể là gợi ý hữu ích cho bạn. Các chuyên gia tại MEDLATEC đều có trình độ chuyên môn cao và nhiều năm kinh nghiệm. 

Bên cạnh đó, hệ thống máy xét nghiệm hiện đại, quy trình xử lý mẫu, quy trình thực hiện xét nghiệm và báo cáo kết quả đều được đảm bảo nghiêm ngặt, thực hiện theo đúng quy trình, nhằm mang đến kết quả xét nghiệm chính xác và nhanh chóng nhất. Đặc biệt Trung tâm xét nghiệm của MEDLATEC đã đạt được 2 chứng chỉ về năng lực phòng xét nghiệm là ISO 15189:2012 và CAP. Đây là 2 chứng chỉ danh giá và đã khẳng định rõ ràng hơn về chất lượng xét nghiệm của MEDLATEC. 

Để được tư vấn và đặt lịch xét nghiệm, bạn có thể liên hệ đến đường dây nóng 1900 56 56 56 của bệnh viện.