Ý nghĩa nghiệm pháp rượu đối với bệnh lý đông máu rải rác nội mạch

Đông máu rải rác nội mạch (DIC) xảy ra do hình thành huyết khối trong lòng mạch dẫn đến các cục máu đông, gây ra các biểu hiện chảy máu và không thể cầm máu được, có thể dẫn đến tử vong. Các xét nghiệm chẩn đoán bệnh lý đông cầm máu ngày càng được sử dụng nhiều, trong đó Nghiệm pháp rượu có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán hội chứng Đông máu rải rác nội mạch.

1. Nghiệm pháp rượu là gì?

Chuyển fibrinogen thành fibrin là một trong các giai đoạn của quá trình đông máu. Quá trình đó bắt đầu bằng sự monomer hóa các fibrinogen, sau đó polymer hóa tạo sợi huyết, dù vậy vẫn tồn tại một lượng monomer không polymer hóa được mà kết hợp với fibrinogen và PDF thành một phức hợp chất. Phức hợp chất này làm huyết tương chuyển thành gel trong điều kiện cần và đủ là môi trường rượu ở nhiệt độ lạnh. Dựa vào nguyên lý trên, nghiệm pháp rượu được thực hiện qua quá trình cho huyết tương pha trong rượu ở nhiệt độ 4°C và quan sát hiện tượng gel hóa.

Hình 1: Xét nghiệm được thực hiện bằng mẫu máu

2. Nghiệm pháp rượu được thực hiện khi nào?

Xét nghiệm nghiệm pháp rượu thường được thực hiện trong những trường hợp bệnh nhân mắc bệnh lý nghi ngờ khiến hệ thống đông máu được hoạt hóa quá mức, đặc biệt là tình trạng đông máu rải rác nội mạch (DIC).

Đông máu rải rác nội mạch (DIC) là một tình trạng bệnh lý xảy ra do sự hình thành quá nhiều cục huyết khối trong lòng mạch kèm theo các biến đổi fibrinogen thành fibrin trong vi tuần hoàn. Đây là tình trạng đông máu do tiêu thụ, các yếu tố đông máu được sử dụng hết vào việc hình thành thrombin và fibrin. Tuy nhiên trên lâm sàng lại xuất hiện tình trạng chảy máu. Nghĩa là đồng thời có cả hai biểu hiện: hội chứng chảy máu và hội chứng đông máu.

Hình 2: Hình ảnh đông máu rải rác trong lòng mạch

Có nhiều nguyên nhân gây nên đông máu rải rác nội mạch:

- Sản khoa: Viêm bể thận do thai nghén, chửa trứng, thai chết lưu, sản giật, nhiễm độc thai nghén, nghẽn mạch do nước ối,…

- Ngoại khoa: Sốc do chảy máu, chấn thương, bỏng nặng, phẫu thuật tim mạch, phổi, lồng ngực,…

- Nội khoa: Nhiễm khuẩn nặng, nhiễm khuẩn huyết, rắn độc cắn, viêm tụy cấp, xơ gan, suy gan cấp, bệnh leucemie thể tiền tủy bào,…

Các triệu chứng của hội chứng đông máu rải rác trong lòng mạch thường biểu hiện sự xuất huyết:

- Ban xuất huyết và bầm máu toàn thân, chảy máu từ các vị trí chọc tĩnh mạch ngoại vi, catheter tĩnh mạch trung tâm, vết thương và rỉ máu từ lợi là các biểu hiện thường gặp.

- Chảy máu đường tiêu hóa và tiết niệu thường xảy ra. Đầu ngón tay chuyển thành màu xám hay màu tím, chân và tai có thể được xuất hiện do trong lòng mạch có huyết khối gây nên.

 - Hậu quả của tình trạng huyết khối các mạch cấp máu cho da có thể thấy qua các vùng bầm máu lớn, ranh giới rõ ràng có thể được thấy.

Hình 3: Biểu hiện xuất huyết dưới da

Để chẩn đoán hội chứng này cần thực hiện một số xét nghiệm khác cùng với nghiệm pháp rượu như:

- Tỷ lệ Prothrombin (PT).

- Thời gian thrombin.

- Thời gian thromboplastin từng phần hoạt hóa (APTT).

- Định lượng fibrinogen.

- Đếm số lượng tiểu cầu.

- Định lượng D-Dimer, FDP.

- Nghiệm pháp tiêu Euglobulin.

- Protamin sulphat.

- Định lượng yếu tố đông máu: V, VIII.

- Antithrombin III.

3. Ý nghĩa của nghiệm pháp rượu 

Nghiệm pháp được thực hiện nhằm phát hiện một tình trạng hoạt hóa quá mức hệ thống đông máu. Điều này được thực hiện bằng cách đánh giá sự có mặt của phức hệ hòa tan monomer fibrin với fibrinogen và sản phẩm thoái giáng fibrin.

Trong đông máu rải rác thường thấy tỷ lệ prothrombin giảm (PT kéo dài) thời gian Thrombin và APTT kéo dài (trong hội chứng đông máu rải rác cấp), nghiệm pháp tiêu Euglobulin dương tính nếu có tiêu sợi huyết, nghiệm pháp rượu hoặc Protamin sulphat dương tính, định lượng các yếu tố thường giảm, định lượng Antithrombin III giảm.

4. Cách lấy, bảo quản mẫu bệnh phẩm và thời gian trả kết quả như thế nào?

Mẫu thực hiện xét nghiệm là mẫu máu tĩnh mạch, với một số điều kiện sau:

- Lấy 2ml máu toàn phần vào ống chống đông Citrat 3.2% hoặc 3.8%.

- Bảo quản ở nhiệt độ phòng và vận chuyển về phòng xét nghiệm trước 4h kể từ khi lấy mẫu.

- Thời gian trả kết quả: 90 phút từ khi nhận mẫu.

5. Nghiệm pháp rượu thực hiện như thế nào?

5.1. Chuẩn bị

- 2ml máu toàn phần được lấy vào ống chống đông citrat 3.2% hoặc 3.8%.

- Ethanol 50%.

- Ống nghiệm trắng có nắp.

- Giấy parafin.

5.2. Các bước thực hiện

- Ly tâm nhẹ hoặc để tự lắng để thu được huyết tương giàu tiểu cầu.

- Phân phối 450ml huyết tương cần kiểm tra vào ống nghiệm.

- Bổ sung thêm 150ml ethanol 50%.

- Đậy nút kín, để ở 4°C trong 10 phút.

Khi xuất hiện gel hóa tức là nghiệm pháp rượu dương tính (+), nếu không có gel hóa là âm tính (-). Nghiệm pháp rượu dương tính chứng tỏ đang có quá trình chuyển fibrinogen thành fibrin, tức là hiện tượng đông máu trong cơ thể đang xảy ra. Vì vậy nghiệm pháp được dùng để chẩn đoán tình trạng đông máu rải rác trong lòng mạch.

6. Xét nghiệm nghiệm pháp rượu ở đâu?

Nghiệm pháp rượu là một trong số các xét nghiệm được thực hiện đơn giản nhưng có ý nghĩa trong chẩn đoán hội chứng đông máu rải rác lòng mạch (DIC). Bạn nên lựa chọn sử dụng dịch vụ tại những cơ sở y tế uy tín với kinh nghiệm lâu năm để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác nhất cho việc chẩn đoán và điều trị.

Hình 4: Trung tâm Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC hiện nay là một trong những cơ sở y tế đi đầu về lĩnh vực xét nghiệm với bề dày gần 25 năm hoạt động và phát triển, trung tâm xét nghiệm uy tín nhất cả nước với đội ngũ chuyên gia đầu ngành, hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại, tự động hoàn toàn, được nhập khẩu từ nước ngoài và vận hành theo tiêu chuẩn ISO 15189:2012, tự hào là nơi bạn có thể đặt niềm tin khi làm xét nghiệm và trải nghiệm dịch vụ với sự hài lòng nhất ở đây.

 Hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua tổng đài 1900565656 để được các y bác sĩ, chuyên gia đầu ngành tư vấn, giải đáp các thắc mắc và đặt lịch làm xét nghiệm.