Xét nghiệm Noradrenalin trong u tủy thượng thận

Noradrenalin là một chất do tuyến tủy thượng thận tiết ra đóng vai trò quan trọng trong vấn đề dẫn truyền các xung động thần kinh và điều hòa chuyển hóa các chất. Khi tủy thượng thận gặp vấn đề thì sẽ gây rối loạn bài tiết chất này trong máu, một trong các bệnh lý hay gặp đó là u tủy thượng thận. Bệnh lý này và sự liên quan của Noradrenalin như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

 1. Noradrenalin là gì?

Noradrenaline (Norepinephrine) là một chất hữu cơ thuộc họ Catecholamine. Chúng là tiền chất của Epinephrine được tiết ra bởi tủy thượng thận có vai trò như một chất dẫn truyền thần kinh trung ương. Trong não và cơ thể nó hoạt động như một hormone.

Nhờ sự xúc tác của các enzyme catechol-O-methyltransferase (COMT) và monoaminooxidasa (MAO) các catecholamine trong cơ thể sẽ thoái hoá thành metadrenalin và meta noradrenaline cuối cùng thành vanillylmandelic acid (VMA) và bài xuất qua nước tiểu.

Hình 1: Tuyến thượng thận

2. Vai trò noradrenaline trong bộ xét nghiệm catecholamines

Bộ catecholamines gồm: adrenaline (epinephrine), noradrenaline (norepinephrine) và dopamine là những chất dẫn truyền của hệ thần kinh giao cảm. 

Ngoài ra chúng còn tham gia vào nhiều quá trình sinh lý như:

- Trong cơ thể con người, catecholamine và các chất chuyển hóa của chúng cho thấy sự thích nghi của cơ thể với căng thẳng cấp tính và mạn tính.

- Bên cạnh metanephrine / Normetanephrine, catecholamine rất quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi các khối u của hệ thống giao cảm như pheochromocytoma. Việc định lượng catecholamine trong nước tiểu được ưu tiên để chẩn đoán các khối u này, trong khi việc xác định catecholamine trong huyết tương có thể xác định vị trí khối u.

Bất kỳ một bệnh lý nào được kết luận chính xác đều cần các yếu tố về mặt lâm sàng, triệu chứng mà người bệnh mắc phải và xét nghiệm đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi hiệu quả điều trị bệnh

3. Xét nghiệm noradrenaline được thực hiện khi nào?

Bác sĩ có thể yêu cầu tiến hành xét nghiệm khi:

- Nghi ngờ bệnh nhân có khối u ưa chrome.

- Khi bệnh nhân có triệu chứng tăng huyết áp kéo dài hoặc tái phát với triệu chứng đau đầu, đỏ bừng mặt, nhịp tim nhanh và đổ mồ hôi.

- Khi bệnh nhân cao huyết áp không đáp ứng điều trị.

- Chỉ định khi bệnh nhân được phát hiện có khối u thượng thận hoặc tiền sử gia đình có người bị u tế bào ưa chrome.

- Xét nghiệm này cũng được theo dõi bệnh nhân đang điều trị u tế bào ưa chrome trước đó.

4. Xét nghiệm noradrenaline được thực hiện như thế nào?

4.1. Lấy mẫu xét nghiệm

Xét nghiệm được thực hiện trên 2 loại mẫu bệnh phẩm máu và mẫu nước tiểu 24 giờ.

Đối với máu:

Máu toàn phần phải được thu thập vào các ống ly tâm có chứa EDTA dưới dạng chống đông máu (Monovette ™ hoặc Vacuette ™ cho huyết tương) và ly tâm theo hướng dẫn của nhà sản xuất ngay sau khi thu thập. Các mẫu tan máu và lipid máu không nên được sử dụng cho xét nghiệm.

Lưu trữ: lên đến 6 giờ ở 2 - 8°C, trong thời gian dài hơn (lên đến 6 tháng) ở -20°C. Nên tránh đóng băng nhiều lần và tan băng.

Hình 2: Mẫu máu xét nghiệm

Đối với nước tiểu 24 giờ:

Có thể sử dụng nước tiểu tự phát hoặc nước tiểu 24 giờ, được thu thập trong chai chứa 10 - 15 ml HCl 6 M, có thể được sử dụng.

Nếu nước tiểu 24 giờ được sử dụng xin vui lòng ghi lại tổng khối lượng nước tiểu thu thập được.

Lưu trữ: lên đến 48 giờ ở 2 - 8°C, tối đa 24 giờ ở nhiệt độ phòng, trong thời gian dài hơn (lên đến 6 tháng) ở -20°C. Nên tránh đóng băng nhiều lần và tan băng. Tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trực tiếp.

4.2. Phương pháp xét nghiệm

Xét nghiệm miễn dịch Enzyme bằng phương pháp ELISA để xác định định lượng noradrenaline (norepinephrine) trong huyết tương và nước tiểu 24 giờ.

Hình 3: Xét nghiệm ELISA

Noradrenaline (norepinephrine) được chiết xuất bằng cách sử dụng gel ái lực đặc hiệu cis-diol, acyl hóa và sau đó chuyển đổi enzyme.

Bộ ELISA cạnh tranh sử dụng định dạng tấm microtiter. Kháng nguyên được liên kết với pha rắn của tấm microtiter. Các tiêu chuẩn, điều khiển và mẫu được tạo dẫn xuất và các chất phân tích ràng buộc pha rắn cạnh tranh cho một số vị trí gắn kháng thể cố định. Sau khi hệ thống ở trạng thái cân bằng, các phức hợp kháng nguyên và kháng nguyên tự do được loại bỏ bằng cách rửa. Kháng thể liên kết với pha rắn được phát hiện bởi liên hợp IgG-peroxidase chống thỏ sử dụng TMB làm cơ chất. Phản ứng được theo dõi ở 450nm.

Định lượng các mẫu chưa biết đạt được bằng cách so sánh độ hấp thụ của chúng với đường cong tham chiếu được chuẩn bị với nồng độ chuẩn đã biết.

5. Kết quả xét nghiệm Noradrenalin như thế nào là bình thường?

Huyết tương: Noradrenalin: 0 - 600 pg/mL.

Nước tiểu 24 giờ: Noradrenalin: 0 - 90 24h.

Giá trị bình thường có thể thay đổi do bộ kit hóa chất mà từng phòng xét nghiệm đang sử dụng. Khoảng giá trị nêu trên hiện đang áp dụng tại Trung tâm Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.

Catecholamin tăng cao có thể :

- Trong máu và nước tiểu có liên quan đến sự căng thẳng stress do tiếng ồn lớn, ánh sáng cực mạnh hoặc nồng độ Glucose máu thấp.

- Bởi vì sự thiếu hụt của xúc tác cho sự thoái hoá các catecholamine. Khi gen mã hoá cho enzyme monoamine oxidase (MAO)MAO bị đột biến khiến cho enzym này được sản xuất ra nhưng không có chức năng chuyển hoá các catecholamine, làm cho nồng độ các catecholamine trong máu và nước tiểu tăng một cách đáng kể.

- Hệ thần kinh trung ương bị chấn thương  do sự kích thích hoặc do tổn thương một số nhân trong thân não, đặc biệt là các nhân não ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh giao cảm. Tình trạng này được gọi là sự tích luỹ catecholamine trong y học khẩn cấp.

- Các khối u thần kinh - nội tiết (neuroendocrine) trong tủy thượng thận (u tế bào ưa chrome) cũng gây ra tình trạng tăng catecholamin. Một tình trạng có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm.

6. Các yếu tố ảnh hưởng xét nghiệm noradrenaline

- Huyết tương:

Các mẫu có chứa kết tủa hoặc sợi fibrin hoặc tan máu hoặc lipid máu có thể gây ra kết quả không chính xác.

- Nước tiểu 24 giờ:

Xin lưu ý chuẩn bị mẫu! Nếu tỷ lệ phần trăm của nồng độ axit cuối cùng quá cao, điều này sẽ dẫn đến kết quả không chính xác cho các mẫu nước tiểu.

7. Lấy mẫu xét nghiệm Noradrenalin ở đâu?

Bạn đang phân vân không biết làm xét nghiệm Noradrenalin ở đâu hay muốn lấy mẫu xét nghiệm máu và nước tiểu 24h để xét nghiệm Noradrenalin tại nhà nhưng chưa biết cách thức như thế nào thì không cần lo lắng, chỉ với thao tác rất đơn giản là gọi điện đến tổng đài 1900 56 56 56 hoặc đăng ký qua website medlatec.vn là sẽ có cán bộ của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC trực tiếp đến tận nơi mà không cần phải đi lại. Nhân viên y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC luôn sẵn lòng phục vụ quý khách.

Hình 4: Trung tâm Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC