Vitamin A có vai trò gì trong cơ thể?

Cơ thể con người muốn phát triển bình thường cần sự tham gia của rất nhiều các yếu tố vi lượng tuy chỉ chiếm một phần nhỏ nhưng chúng có vai trò rất quan trọng. Vitamin A là một trong số đó. Nó tham gia vào quá trình tăng trưởng giúp cơ thể phát triển, chức năng miễn dịch, chức năng thị giác, tái tạo da mới, chống oxy hóa, tăng cường sự bền vững của xương, duy trì các mô mềm,…

1. Vai trò của Vitamin A trong cơ thể

Vitamin A là một vitamin tan trong chất béo cần thiết cho một số chức năng cơ thể. Nó được cơ thể hấp thu chủ yếu ở trong chế độ ăn hàng ngày và được lưu giữ ở gan. Có hai dạng tồn tại chính là:

Vitamin A (hoặc retinol) được sản xuất trực tiếp bởi cơ thể, chúng đóng một vai trò quan trọng trong chức năng của mắt, tạo ra các sắc tố ở võng mạc của mắt và tạo điều kiện cho thị lực tốt. Ngoài ra, nó thúc đẩy sự phát triển của các tế bào da mới, do đó khuyến khích phục hồi và sửa chữa một cách tự nhiên, và hỗ trợ miễn dịch và sinh sản.

Hình 1: Vai trò của Vitamin A đối với cơ thể

Dạng thứ hai là pro-vitamin A, chủ yếu được lấy từ beta-carotene có trong các loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc như cà rốt, bí ngô, khoai lang, quả mơ và xoài. Các sắc tố màu cam/vàng xảy ra do sự hiện diện của các loại beta-carotene. 

Các hợp chất này sẽ được chuyển đổi thành Vitamin A hoặc retinol trong cơ thể trước khi chúng có thể được sử dụng. Beta-carotene có chức năng như một chất chống oxy hóa, từ đó bảo vệ các tế bào chống lại tổn thương gốc tự do và bảo vệ bạn chống lại viêm và các vấn đề có thể biểu hiện sau khi bị tổn thương oxy hóa.

Hơn nữa, cả hai dạng của loại Vitamin này đều có thể tăng cường sức khỏe xương và duy trì các mô mềm và ngăn ngừa sỏi tiết niệu. Giàu các đặc tính chống vi-rút, Vitamin này cũng có thể giúp khôi phục tính toàn vẹn của màng nhầy. Điều này đặc biệt có giá trị khi bị cảm lạnh hoặc cảm cúm.

Hình 2: Các loại thực phẩm giàu Vitamin A

2. Thiếu hoặc thừa Vitamin A có ảnh hưởng như thế nào?

Sự thiếu hụt loại Vitamin này thường rất ít khi xảy ra. Thiếu hụt vitamin có thể do lượng bổ sung vào cơ thể không đủ hoặc các vitamin dự trữ bị hết. Ở một số trường hợp như: những người có đột biến gen làm rối loạn quá trình chuyển đổi beta-carotene thành vitamin A, trẻ sinh non và những người mắc bệnh xơ nang cũng có nhiều khả năng gặp khó khăn trong việc hấp thụ đủ lượng Vitamin này cần thiết cho cơ thể.

Một số triệu chứng của sự thiếu hụt có thể mơ hồ thường là:

Mệt mỏi, chán ăn.

- Quáng gà.

- Khô mắt hoặc mắt bị viêm.

- Tiêu chảy.

- Rụng tóc, móng tay dễ gãy.

- Da khô, có vảy hoặc phát ban.

- Giảm sức đề kháng của cơ thể, nên trẻ bị nhiễm trùng, nhiễm khuẩn nặng. Đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp như sởi và các bệnh tiêu hóa.

- Ức chế sự tăng trưởng ở trẻ em làm răng và xương có vấn đề.

- Thiếu Vitamin mãn tính có thể dẫn đến thoái hóa điểm vàng, một tình trạng mắt nghiêm trọng có thể dẫn đến mù lòa.

Hình 3: Thiếu hụt Vitamin A ảnh hưởng đến thị giác

Sẽ thế nào khi cơ thể có quá nhiều vitamin A?

Bởi vì Vitamin này là loại tan trong chất béo cho nên việc đào thải nó ra khỏi cơ thể cũng rất khó khăn vì lượng dư thừa sẽ được tích tích lũy trong tế bào mỡ và gan có thể gây ra ngộ độc gan (thậm chí gây tử vong). Các triệu chứng của việc dư thừa nó bao gồm:

- Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn.

- Đau cơ, đau xương, khớp.

- Móng tay dễ gãy.

- Thay đổi thị lực, nhìn mờ.

- Khó ngủ, mất tập trung, thay đổi tính cách dễ cáu gắt.

- Da trở nên vàng, khô, nứt, bong vảy, xung huyết, nhạy cảm với ánh sáng.

- Giảm cân, tóc rụng và các viêm ở lưỡi.

- Các bà mẹ đang mang thai có tình trạng thừa vitamin này lâu dài có thể sinh con bị dị tật.

Mặc dù có thể tiêu thụ quá nhiều Vitamin A thông qua các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như gan, nhưng phần lớn dư thừa vitamin là do bổ sung từ việc dùng thuốc hoặc các thực phẩm chức năng tương tự. Cho nên việc bổ sung Vitamin này từ thực phẩm là không gây độc hại.

3. Xét nghiệm vitamin A

Bác sĩ có thể yêu cầu lấy máu để tiến hành xét nghiệm khi nghi ngờ người bệnh bị thiếu hoặc thừa Vitamin A. Trước khi lấy mẫu bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh nhịn ăn trong vòng 8 - 10 giờ.

Nồng độ trong máu bình thường là 0.52 - 2.09umol/l.

Nồng độ vitamin này giảm có thể do một số nguyên nhân: Khẩu phần ăn bị thiếu, trẻ suy dinh dưỡng, trẻ bị mắc các bệnh nhiễm khuẩn và ký sinh trùng dẫn tới hấp thu vitamin kém và nhu cầu tăng cao,... Ngoài ra thiếu vitamin có thể gặp trong một số bệnh rối loạn hấp thu ở ruột: bệnh celiac, bệnh Crown, hội chứng ruột kích thích,...

Như với hầu hết các vitamin và khoáng chất, lượng Vitamin này được khuyến nghị trong chế độ ăn uống phụ thuộc vào giới tính, tuổi tác và tình trạng sinh sản. Phụ nữ trưởng thành cần 700 mcg mỗi ngày, đàn ông cần 900 mcg, trong khi đó phụ nữ mang thai nên bổ sung 770 mcg mỗi ngày.

Vì Vitamin này có thể gây hại ở liều cao, vì vậy chỉ nên bổ sung bằng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ và bác sĩ có thể làm xét nghiệm máu để xác định xem bạn có cần hỗ trợ thêm Vitamin này không. 

Hơn nữa, Vitamin A tương tác với các loại thuốc khác, bao gồm cả các loại thuốc giảm cân như Orlistat và phương pháp điều trị bệnh vẩy nến, vì vậy nên thảo luận với bác sĩ để đưa ra lựa chọn thích hợp. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với sự hợp tác của các bác sĩ chuyên gia đầu ngành cùng các nhân viên y tế được đào tạo chuyên nghiệp cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại luôn nỗ lực hết mình để đem lại cho người dân những dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

Gọi điện đến tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn miễn phí.