Viêm mũi họng cấp: nguyên nhân triệu chứng và cách điều trị

Viêm mũi họng cấp là bệnh lý thường gặp, triệu chứng thường không kéo dài, tuy nhiên vẫn cần điều trị, chăm sóc tốt để tránh bệnh nặng, ảnh hưởng tới sức khỏe và cũng như nguy cơ tiến triển thành mạn tính. Bệnh có thể gặp ở mọi đối tượng nhưng thường gặp nhất là ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.

1. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm mũi họng cấp

Viêm mũi họng cấp là bệnh viêm đường hô hấp, cụ thể là tại mũi và hầu họng do sự tấn công của virus, vi khuẩn hoặc nấm. Ngoài ra còn nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động khác liên quan đến thời tiết, môi trường nên viêm mũi họng cấp rất phổ biến. Hầu hết mỗi chúng ta đều bị viêm mũi họng cấp ít nhất một lần trong đời, trẻ nhỏ và người già có sức đề kháng kém mắc bệnh thường xuyên hơn.

Viêm mũi họng cấp thường gặp ở trẻ nhỏ do sức khỏe yếu

Cụ thể, những nguyên nhân dẫn đến viêm mũi họng cấp bao gồm:

1.1. Vi sinh vật

Đến nay, các nhà khoa học đã xác định được hơn 100 loại virus gây ra viêm mũi họng cấp. Phổ biến nhất là virus nhóm Rhinovirus, chúng phát triển mạnh mẽ khi thời tiết thay đổi và dễ lây lan từ người sang người. Triệu chứng viêm mũi họng cấp do virus thường nhẹ hơn so với vi khuẩn hay nấm nhưng dễ lây lan và bùng thành dịch lớn.

Những loại vi khuẩn gây viêm mũi họng cấp bao gồm: phế cầu, tụ cầu, Haemophilus influenzae,… Trong đó, liên cầu khuẩn nhóm A là nguy hiểm nhất, gây viêm mũi họng cấp nặng và dễ biến chứng nguy hiểm như viêm cầu thận cấp, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, viêm thấp khớp cấp,…

Triệu chứng viêm mũi họng cấp do vi khuẩn thường nặng hơn so với virus

Nguyên nhân gây viêm mũi họng cấp do nấm rất hiếm gặp, nấm Candida là tiêu biểu nhất.

1.2. Thời tiết chuyển mùa

Viêm mũi họng cấp thường gặp khi thời tiết chuyển mùa, đặc biệt khi chuyển lạnh là lúc sức đề kháng cơ thể yếu hơn, virus và vi khuẩn phát triển mạnh, dễ lây lan và gây bệnh hơn.

1.3. Sức đề kháng yếu

Viêm mũi họng cấp có thể gặp ở bất cứ đối tượng nào, song nguy cơ cao nhất vẫn là trẻ nhỏ và những người có sức đề kháng yếu. Các đối tượng này nên chú ý giữ ấm cơ thể khi thời tiết giao mùa, tập luyện thể thao đều đặn, ăn uống đủ dinh dưỡng để phòng bệnh tốt hơn.

1.4. Môi trường ô nhiễm, tiếp xúc nhiều với bụi bẩn và khói thuốc

Môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi, thuốc lá,… luôn có ảnh hưởng xấu với hệ hô hấp, cũng là nguyên nhân khiến bệnh viêm mũi họng cấp phổ biến hơn. Do đó, vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, hạn chế tiếp xúc với khói bụi và khói thuốc lá là biện pháp phòng ngừa viêm mũi họng cấp hiệu quả.

1.5. Vệ sinh răng miệng không tốt

Răng miệng không được vệ sinh tốt sẽ trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát triển, trong đó có những loại gây viêm mũi họng cấp. 

 Vệ sinh răng miệng không tốt có thể là nguyên nhân gây viêm mũi họng cấp

Khi kiểm soát tốt được những nguyên nhân trên, chúng ta có thể phòng ngừa viêm mũi họng cấp hiệu quả, hạn chế nguy cơ lây nhiễm bệnh.

2. Nhận biết triệu chứng viêm mũi họng cấp

Triệu chứng của viêm mũi họng cấp khá đặc trưng và dễ nhận biết, tiến triển bệnh thường kéo dài không quá 7 ngày. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp do điều trị và chăm sóc không tốt mà viêm mũi họng cấp kéo dài hơn, thậm chí tiến triển thành mạn tính và gây biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Thông thường, tiến triển của viêm mũi họng cấp như sau:

• Đầu tiên, khi virus, vi khuẩn xâm nhập, phát triển và gây bệnh, sức khỏe người bệnh sẽ giảm sút thấy rõ, cảm giác mệt mỏi và thiếu năng lượng. 

• Sau đó, một loạt triệu chứng viêm mũi họng cấp đồng thời xảy ra như: sổ mũi, ho, chảy dịch mũi, đau rát họng, khô họng, khó nuốt,…

• Triệu chứng khởi phát rầm rộ khoảng 3 - 5 ngày, sau đó giảm dần, tình trạng ho, đau họng, chảy dịch mũi thường kéo dài hơn. Khi các triệu chứng này cũng giảm dần, bệnh viêm mũi họng cấp đã gần như được kiểm soát và người bệnh sẽ khỏi sau 1 - 2 ngày.

 Triệu chứng viêm mũi họng cấp thường không kéo dài quá 7 ngày

Ở trẻ nhỏ, viêm mũi họng cấp có thể gây viêm lan rộng với biến chứng nặng và kéo dài hơn như: viêm xoang, viêm tai giữa, viêm phế quản,… Vì thế, cha mẹ cần cẩn thận nếu triệu chứng viêm mũi họng cấp ở trẻ kéo dài và nặng hơn.

3. Cách điều trị và chăm sóc khi bị viêm mũi họng cấp

Điều trị viêm mũi họng cấp sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, hầu hết trường hợp không cần điều trị phức tạp. Cụ thể như sau:

3.1. Viêm mũi họng cấp do virus

Nếu nguyên nhân gây viêm mũi họng cấp là do virus, không cần thiết phải điều trị bằng kháng sinh. Nếu triệu chứng bệnh khó chịu, có thể dùng đến 1 số thuốc giảm triệu chứng như: thuốc giảm ho, giảm đau họng,…

3.2. Viêm mũi họng cấp do vi khuẩn

Nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn hoặc do virus nhưng xuất hiện tình trạng bội nhiễm cần điều trị với kháng sinh liều phù hợp. Bên cạnh kháng sinh, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm triệu chứng tùy vào tình trạng bệnh như: thuốc thông mũi, thuốc giảm ho, thuốc hạ sốt,… để người bệnh thấy dễ chịu hơn.

Bên cạnh điều trị bằng thuốc, người bệnh nên áp dụng các biện pháp tại nhà để giảm triệu chứng cũng như giảm phụ thuộc vào thuốc như: súc miệng với nước muối, xông hơi, uống nước ấm mật ong, dùng máy tạo độ ẩm, ngậm chanh đường mật ong,… Người bệnh cũng nên nghỉ ngơi, uống nhiều nước để tăng sức đề kháng, triệu chứng bệnh cũng nhanh thuyên giảm hơn.

Triệu chứng viêm mũi họng cấp sẽ nhanh khỏi hơn nếu điều trị và chăm sóc tốt

Nếu đã áp dụng các biện pháp điều trị trên nhưng triệu chứng viêm mũi họng cấp kéo dài trên 7 ngày hoặc có dấu hiệu biến chứng nặng, nên sớm đến cơ sở y tế để được thăm khám, điều trị. Đặc biệt là trẻ nhỏ với sức đề kháng yếu, cha mẹ không nên chủ quan vì viêm mũi họng cấp có thể gây biến chứng nguy hiểm.

Chuyên khoa Tai - Mũi - Họng, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ tin cậy của nhiều bệnh nhân khi có nhu cầu thăm khám và điều trị các bệnh lý viêm mũi thông thường cũng như các bệnh lý phức tạp hơn hơn viêm xoang,... bởi:

• Hội tụ đội ngũ y bác sĩ tận tâm, nhiều năm trong nghề.

• Hệ thống trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ chẩn đoán bệnh nhanh và chính xác, giúp quá trình điều trị đạt hiệu quả tối ưu.

Nếu cần tư vấn thêm về bệnh, hãy liên hệ tới hotline của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.