Vai trò của xét nghiệm HCV RNA trong bệnh viêm gan C

Virus viêm gan C có khả năng gây ra bệnh viêm gan mạn tính, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời đúng cách sẽ dẫn đến xơ gan thậm chí là ung thư gan. Có nhiều xét nghiệm hỗ trợ cho việc phát hiện sớm và theo dõi quá trình đáp ứng điều trị trong đó có xét nghiệm HCV RNA xác định chính xác virus trong cơ thể và theo dõi quá trình đáp ứng điều trị bệnh.

1. Xét nghiệm HCV RNA là gì?

Từ đầu những năm 1990, xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR) và xét nghiệm DNA phân nhánh đã được sử dụng để phát hiện HCV RNA trong huyết thanh. Trái ngược với xét nghiệm ELISA và RIBA, Xét nghiệm HCV RNA có thể xác nhận sự hiện diện của virus HCV hoạt động.

Xét nghiệm HCV RNA giúp chẩn đoán các trường hợp nhiễm HCV hoạt động. Nó cũng hữu ích trong việc xác nhận các trường hợp dương tính giả (ví dụ viêm gan tự miễn), đánh giá kiểu gen HCV và tải lượng virus, dự đoán đáp ứng với liệu pháp interferon, hướng dẫn thời gian và liều điều trị interferon và xác định khả năng tái phát sau khi đáp ứng điều trị interferon

Xét nghiệm HCV RNA là xét nghiệm máu sử dụng một quá trình gọi là phản ứng chuỗi polymerase (PCR) để phát hiện ra các ARN trong nhân của HCV.

Hình 1: Cấu trúc HCV

Xét nghiệm này có thể phát hiện sự hiện diện của virus, tuy nhiên không phải là các kháng thể mà cơ thể tạo ra để đáp ứng với virus. Điều này có nghĩa là một người không phải đợi cho đến khi các triệu chứng nhiễm trùng phát triển để chẩn đoán. Nếu nghi ngờ người bệnh bị HCV bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện xét nghiệm này sớm trong quá trình chẩn đoán, ngay cả khi đó không phải là xét nghiệm được thực hiện đầu tiên. 

Có thể mất trung bình từ 6 - 8 tuần để cơ thể có thể sản xuất ra các kháng thể kháng virus sau khi bắt đầu nhiếm HCV. Tuy nhiên, nếu sử dụng phương pháp PCR có thể phát hiện được virus trong máu sau khoảng 1 - 2 tuần.

Kết quả xét nghiệm HCV RNA giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp để giảm tải lượng virus. Tải lượng virus cho biết mức độ virus HCV trong máu.

Bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm nhiều lần trong quá trình điều trị HCV mạn tính. Thử nghiệm lặp đi lặp lại cho phép các bác sĩ theo dõi mức đáp ứng điều trị của cơ thể với một phương pháp điều trị cụ thể và điều chỉnh để có kết quả tốt nhất.

2. Xét nghiệm được tiến hành như thế nào?

Xét nghiệm được tiến hành theo một trong hai cách:

• Một xét nghiệm định tính xác định xem có virus hay không.
• Xét nghiệm định lượng đo lượng HCV trong máu.

Có sự khác biệt nhỏ trong quy trình cho từng hình thức kiểm tra.

Định tính: để xác định chắc chắn việc có đang nhiễm HCV hay không. Các xét nghiệm định tính chỉ phát hiện sự hiện diện của virus. Nó không xác định số lượng hạt virus HCV trong cơ thể. Sau khi xét nghiệm kháng thể HCV (Anti HCV hay HCV Ab) dương tính. Để kiểm tra xem virus có đang tồn tại trong cơ thể hay chỉ là tình trạng đã từng nhiễm và cơ thể đã sản xuất ra kháng thể đáp ứng cho virus, bác sĩ thường sẽ đề nghị xét nghiệm HCV RNA. Mặc dù xét nghiệm xác định kháng thể thường là dấu hiệu tốt của nhiễm HCV, nhưng dương tính giả là có thể.

Trong một số trường hợp, các bác sĩ cũng có thể đề nghị một thử nghiệm thứ ba để xác nhận sự hiện diện của viêm gan C. Các bác sĩ gọi đây là xét nghiệm khuếch đại qua trung gian phiên mã (TMA).

Định lượng: xét nghiệm định lượng HCV RNA bằng phương pháp Real Time PCR cho thấy số lượng bản sao HCV của virus trong máu. Xét nghiệm này nhằm đánh giá nồng độ hay mức độ virus có trong 1ml huyết thanh/huyết tương (máu) bệnh nhân.Các bác sĩ thường sử dụng xét nghiệm định lượng HCV RNA khi đã chẩn đoán chính xác và theo dõi lượng HCV trong máu trong quá trình điều trị. Điều này cho phép họ biết cơ thể đáp ứng với điều trị tốt như thế nào, cũng như giúp họ quyết định bất kỳ thay đổi cần thiết nào trong điều trị.

Tải lượng virus có thể thay đổi đáng kể trong các kết quả xét nghiệm định lượng.

Nếu xét nghiệm định lượng cho thấy mức độ hạt virus dưới ngưỡng phát hiện, nhưng xét nghiệm định tính phát hiện HCV, điều đó có nghĩa là một người có nồng độ HCV rất thấp trong máu.

Hình 2: Virus HCV trong bệnh viêm gan

3. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm HCV RNA

Kết quả xét nghiệm định tính: nếu có virus trong máu, xét nghiệm sẽ dương tính. Nếu xét nghiệm không phát hiện virus, kết quả sẽ âm tính.

Nếu kết quả là dương tính, một người sau đó sẽ cần xét nghiệm HCV RNA định lượng. Vì lý do này, nhiều bác sĩ bây giờ thích bỏ qua thử nghiệm đầu tiên và sử dụng thử nghiệm định lượng ngay lập tức.

Các kết quả định tính chỉ ra rằng HCV có trong máu của bạn. Kết quả sẽ là phát hiện ra, có nghĩa là bạn bị nhiễm virus trong máu, hoặc không bị phát hiện, có nghĩa là bạn không có virus trong máu hoặc có một lượng rất nhỏ không thể phát hiện được kiểm tra.

Các kết quả xét nghiệm định tính vẫn có thể dương tính ngay cả khi tải lượng virus giảm mạnh do điều trị.

Kết quả xét nghiệm định lượng: cho thấy có bao nhiêu HCV trong cơ thể. Tuy nhiên, dù thấp hay cao, tải lượng virus không phản ánh mức độ gây hại cho gan.

Các kết quả xét nghiệm định lượng cung cấp một phép đo chính xác lượng HCV trong máu. Con số này giúp bác sĩ xác nhận xem bạn có tải lượng virus cao hay thấp.

Đo tải lượng virus của bạn trước khi điều trị cho phép bác sĩ theo dõi tải lượng virus của bạn trong và sau khi điều trị.

Đo tải lượng virus không cho biết mức độ ảnh hưởng của virus đến gan nghiêm trọng như thế nào cho nên bác sĩ thường yêu cầu tiến hành thêm một số xét nghiệm khác như: các xét nghiệm máu, các thăm dò chẩn đoán hình ảnh và hiếm khi sinh thiết gan sẽ giúp bác sĩ xác định sức khỏe gan tổng thể.

Sau khi sử dụng xét nghiệm HCV RNA để xác nhận sự hiện diện của HCV, các bác sĩ sẽ tìm ra chủng virus nào đang hoạt động trong cơ thể (HCV genotype). Điều này giúp bác sĩ lên kế hoạch cho quá trình điều trị.

Mục tiêu chính của điều trị là làm giảm tải lượng virus trong cơ thể cho đến khi nó hoàn toàn không có virus, đây là một phản ứng virus kéo dài (SVR).

SVR xảy ra khi virus không thể phát hiện trong 12 tuần hoặc lâu hơn sau khi điều trị.

Đạt được SVR là kết quả điều trị tốt nhất, vì điều đó thường có nghĩa là người đó không còn bị viêm gan C, hoặc phương pháp điều trị đó đã chữa khỏi bệnh viêm gan C.

Tuy nhiên, điều cần thiết là phải nhớ rằng một khi một người đạt được SVR, vẫn có thể bị tái nhiễm HCV khác. Họ sẽ cần tiếp tục thay đổi lối sống giúp ngăn ngừa HCV. Những thay đổi bao gồm ngừng sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch và đảm bảo luôn quan hệ tình dục bằng bao cao su hoặc một hình thức tránh thai hàng rào khác.

Hình 3: Điều trị sớm bệnh viêm gan C để bảo vệ gan của bạn

Đội ngũ nhân viên của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC luôn luôn nỗ lực hết mình để đem đến cho khách hàng những dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất, hơn nữa để giảm chi phí khám chữa bệnh hiện nay bệnh viện đang tiếp nhận bảo lãnh cho những khách hàng có thẻ bảo hiểm của gần 40 công ty bảo hiểm. Để biết thêm thông tin xin vui lòng gọi đến tổng đài 1900 565656 để được tư vấn chi tiết.