Vai trò của xét nghiệm Anti CCP đối với viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp (viêm đa khớp) là một trong những bệnh tự miễn thường gặp. Có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người mắc do bệnh này thường tiến triển kéo dài có thể dẫn đến mất chức năng khớp, tàn phế. Xét nghiệm Anti CCP góp phần vào việc chẩn đoán, theo dõi, điều trị bệnh.

1. Định nghĩa về xét nghiệm Anti CCP

Anti CCP (Cyclic Citrullinated Peptide Antibodies) còn có tên gọi khác là CCP Antibodies, Citrulline Antibodies, Anti 2 citrulline Antibodies, Anti-cyclic Citrullinated Peptide, ACPA.

Xét nghiệm Anti CCP là tự kháng thể được hệ thống miễn dịch của cơ thể sinh ra để chống lại peptide citrullinated vòng. Anti CCP thường được sản xuất ra ở những người viêm khớp dạng thấp. Sự hình thành Anti CCP góp phần vào quá trình viêm tự miễn trong các khớp của những người bị viêm khớp dạng thấp.

Hình 1: xét nghiệm Anti CCP trong máu có giá trị trong chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.

Bệnh viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn mạn tính gây ra các tình trạng viêm, đau, cứng khớp và phá hoại khớp thường thấy ở khớp bàn tay, bàn chân và các khớp khác trong cơ thể. Bất cứ ai, bất cứ độ tuổi nào cũng có thể mắc viêm khớp dạng thấp nhưng nó thường phát triển trong độ tuổi từ 40 - 60 tuổi và trong đó phụ nữ chiếm khoảng 3/4 tổng số người mắc. 

Bệnh viêm khớp dạng thấp có thể phát triển, tiến triển chậm hoặc nhanh chóng. Nếu không điều trị kịp thời, viêm khớp dạng thấp có thể làm giảm tuổi thọ của một người có thể trong vài năm, hoặc có thể bị tàn tật do các khớp bị phá hủy gây ra những ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng đến cuộc sống thường ngày. 

Trước kia chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp thường dựa vào triệu chứng lâm sàng và yếu tố dạng thấp RF (Rheumatoid Factor). Trong khi đó các triệu chứng lâm sàng thường xuất hiện muộn, còn RF có độ nhạy tốt với viêm khớp dạng thấp, nhưng lại không đặc hiệu với bệnh vì có thể được phát hiện trong huyết thanh bệnh nhân bị các bệnh viêm hay thấp khớp khác và thậm chí chiếm một tỷ lệ đáng kể ở nhóm những người lớn tuổi. Do đó chẩn đoán sớm bệnh thường gặp nhiều khó khăn.

Những nghiên cứu gần đây cho thấy việc xét nghiệm Anti CCP trong máu có tính đặc hiệu hơn với viêm khớp dạng thấp đã giúp cho việc chẩn đoán sớm bệnh một cách dễ dàng, có hiệu quả hơn.

Xét nghiệm Anti CCP cùng với RF được xem như là một phần tiêu chí để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Anti CCP có thể được phát hiện ở những người bệnh mắc viêm khớp dạng thấp sớm, sau 3 - 6 tháng khi người bệnh xuất hiện những triệu chứng đầu tiên Phát hiện và chẩn đoán viêm khớp dạng thấp sớm sẽ giúp các bác sĩ nhanh chóng đưa ra phương pháp điều trị nhằm giảm thiểu các biến chứng kèm theo và những tổn thương của bệnh.

2. Bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định xét nghiệm Anti CCP khi nào?

Xét nghiệm Anti CCP không phải là xét nghiệm sàng lọc bệnh viêm khớp dạng thấp. Xét nghiệm này sẽ được bác sĩ chỉ định khi:

• Được chỉ định song song với xét nghiệm RF để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp.

• Được chỉ định khi một người bệnh có những triệu chứng đau khớp và viêm khớp nhưng có một kết quả xét nghiệm RF âm tính.

• Đánh giá mức độ của bệnh ở các bệnh nhân bị viêm khớp không đặc hiệu, đó là những người bệnh có một số triệu chứng lâm sàng gợi ý nhưng các tiêu chuẩn không đủ để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.

Bác sĩ có thể chỉ định làm xét nghiệm Anti CCP trong trường hợp người bệnh có các triệu chứng:

• Đau, nóng, sưng khớp bàn tay, cổ tay, bàn chân, cổ chân.

• Đau có thể xuất hiện ở các khớp lớn như khớp vai, cổ hông, khớp gối, khủy tay.

• Xuất hiện các nốt sần dưới da, đặc biệt là ở khủy tay.

Hình 2: Các biểu hiện của bệnh viêm khớp dạng thấp

3. Một kết quả bất thường của xét nghiệm Anti CCP có ý nghĩa gì?

Xét nghiệm Anti CCP được thực hiện trên mẫu huyết thanh/huyết tương người bệnh và được phát hiện bằng phương pháp định lượng miễn dịch hóa phát quang.

Gíá trị bình thường: < 17 U/ml. Kết quả xét nghiệm > 17 U/ml được coi là dương tính.

Sau khi có kết quả cần kết hợp với triệu chứng lâm sàng để biện luận kết quả:

• Nếu Anti CCP (+) và RF (+) thì bệnh nhân có khả năng cao là mắc bệnh viêm khớp dạng thấp và đang tiến triển nặng dần.

• Nếu Anti CCP (+) và RF (-) kết hợp với có các triệu chứng lâm sàng của viêm khớp dạng thấp thì có khả năng đang mắc bệnh ở giai đoạn sớm và có thể tiến triển trong tương lai.

• Nếu Anti CCP (-), RF (+) cùng với các triệu chứng lâm sàng của viêm khớp dạng thấp thì người bệnh có thể đang mắc bệnh hoặc đang mắc một tình trạng viêm khác.

• Nếu cả Anti CCP và RF đều cho kết quả (-) thì người bệnh ít có khả năng mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.

Hình 3: Viêm khớp dạng thấp ở các khớp tay

Bác sĩ có thể chỉ định kết hợp thêm một số xét nghiệm kèm theo như tốc độ máu lắng (VSS), Protein phản ứng C (CRP), xét nghiệm phát hiện viêm, xét nghiệm số lượng bạch cầu để góp phần chẩn đoán bệnh. Đối với người bệnh đã được xác định là mắc bệnh viêm khớp dạng thấp thì xét nghiệm Anti CCP và RF đã (+) không cần phải làm lại, chỉ cần tiến hành xét nghiệm VSS và CRP để theo dõi sự tiến triển của bệnh và theo dõi hiệu quả điều trị bệnh.

Hiện tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đang triển khai tất cả các xét nghiệm dùng để chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp. Đến nay, gần 25 năm kinh nghiệm, MEDLATEC luôn làm hài lòng khách hàng và nhận được nhiều phản hồi tích cực từ những người đã sử dụng dịch vụ của bệnh viện. 

Việc đọc kết quả và tư vấn kết quả cho khách hàng đều do các chuyên gia, bác sĩ có chuyên môn vững vàng, có chứng chỉ hành nghề và kinh nghiệm làm việc lâu năm. 

Hãy gọi đến tổng đài 1900 565656 để được tư vấn cách chăm sóc sức khỏe tốt nhất.