U nang buồng trứng - nguyên nhân và phương pháp chẩn đoán bệnh

U nang buồng trứng là bệnh lý thường gặp ở phụ nữ, tùy từng trường hợp mà nó gây ra những ảnh hưởng khác nhau. Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh và không giống nhau ở tất cả bệnh nhân. Tìm ra căn nguyên, chẩn đoán đúng sẽ giúp chị em phụ nữ biết cách xử trí để ngăn chặn những hệ lụy do bệnh gây ra.

1. Thế nào là bệnh u nang buồng trứng?

1.1. Thế nào là u nang buồng trứng?

Mỗi người phụ nữ đều có 2 buồng trứng có chứa trứng phát triển bên trong. Bắt đầu từ thời điểm dậy thì, trứng sẽ rụng theo chu kỳ mỗi tháng. U nang buồng trứng là hiện tượng xuất hiện khi trong buồng trứng hoặc trên bề mặt buồng trứng tồn tại một khối u chứa đầy dịch lỏng. Đây là dạng bệnh chủ yếu phát triển từ mô của buồng trứng hoặc mô của các cơ quan khác. 

1.2. Các loại u nang buồng trứng thường gặp

Có rất nhiều loại u nang buồng trứng khác nhau trong đó phổ biến nhất phải kể đến:

Khi có khối u chứa đầy dịch trong buồng trứng gọi là u nang buồng trứng

- U nang cơ năng

Đây là loại u hình thành khi các nang nhỏ 2 bên buồng trứng bị rối loạn chức. U có thể tự biến mất sau một thời gian mà không cần can thiệp điều trị y tế.

- U nang thực thể

U này được hình thành từ những các tổn thương nhu mô buồng trứng. Nó gồm có: u nang bì, u nang nước và u nang nhầy, u quái. Đặc điểm của những u này là phát triển âm thầm qua nhiều năm, kích thước lớn và dễ gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Điển hình cho biến chứng ấy phải kể đến xoắn nang, vỡ nang, ung thư,...

2. Nguyên nhân gây bệnh và phương pháp chẩn đoán nang buồng trứng

2.1. Nguyên nhân gây bệnh

U nang buồng trứng được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, thường gặp nhất là:

- Sự phát triển không đầy đủ của nang trứng

Do nang trứng không phát triển đầy đủ nên không có đủ khả năng hấp thụ chất lỏng trong buồng trứng và hình thành u nang. Ở giai đoạn đầu, bệnh không có triệu chứng điển hình và có thể biến mất trong khoảng vài tuần nên khó nhận ra.

- Vỡ mạch máu nang trứng

Mạch máu của nang trứng bị vỡ sẽ gây nên tình trạng xuất huyết u nang. Đây cũng là một hiện tượng khó nhận biết bởi không có dấu hiệu rõ ràng. Nếu không được điều trị kịp thời thì hệ lụy mà nó gây ra chính là bệnh u nang buồng trứng.

- HCG dư thừa

Khi có khối u trong giai đoạn thai nghén sẽ sinh ra hiện tượng rối loạn HCG và kích thích rụng trứng. Đây chính là điều kiện thuận lợi cho u nang lutein hình thành. Khi dừng điều trị HCG hoặc loại bỏ khối u trong thai kỳ thì các u này sẽ tự động biến mất.

Rối loạn nội tiết tố là một trong những nguyên nhân chính gây ra u nang buồng trứng

- Sự phát triển của thể vàng

Thể vàng là một đơn vị chức năng thuộc buồng trứng. Nếu nó hoạt động quá nhiều sẽ gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, kinh nguyệt kéo dài hoặc kinh nguyệt không đều. Thậm chí nguy hiểm hơn, nang có thể vỡ gây ảnh hưởng tới tử cung và khả năng sinh sản của người phụ nữ.

- Rối loạn nội tiết tố

Nội tiết tố buồng trứng rối loạn cũng rất dễ sinh ra u nang buồng trứng. Triệu chứng điển hình của tình trạng này chính là tăng cân đột ngột dễ gây béo phì, chu kỳ kinh không đều,...

Bên cạnh những nguyên nhân trên đây thì các yếu tố sau cũng được xem là tăng nguy cơ bị bệnh u nang buồng trứng ở nữ giới:

- Người đã từng bị u nang.

- Người có chu kỳ kinh không đều.

- Người sinh ra trong gia đình có người bị bệnh u nang buồng trứng.

- Bệnh béo phì hoặc thừa cân.

2.2. Phương pháp chẩn đoán

U nang buồng trứng không thể tự nhận diện bằng mắt thường. Để chẩn đoán sự hiện diện của bệnh lý này cần:

- Thăm khám phụ khoa định kỳ.

- Siêu âm giúp phát hiện vị trí, kích thước, tính chất và hình dạng của u.

- Chụp CT.

- Chụp MRI.

2.3. Lưu ý

Không phải mọi trường hợp u nang buồng trứng đều cần can thiệp điều trị. Vì thế, đối với những trường hợp u có thể tự biến mất bác sĩ sẽ có kế hoạch kiểm tra diễn tiến khối u trong một thời gian sau đó mới cân nhắc nên điều trị hay không. 

Hình ảnh siêu âm phát hiện sự tồn tại của u nang buồng trứng

Trong trường hợp khối u gia tăng về kích thước hoặc các triệu chứng do bệnh gây ra không có sự thuyên giảm thì bác sĩ có thể yêu cầu làm một số xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân gây nên triệu chứng ở người bệnh như: thử thai, kiểm tra mức độ hormone để xác định những vấn đề có liên quan đến hormone, xét nghiệm máu sàng lọc ung thư buồng trứng,...

Để hạn chế sự phát triển của u nang buồng trứng, người bệnh nên:

- Tuân thủ mọi hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

- Tái khám đúng lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi sát sao diễn tiến của bệnh.

- Không tự ý ngưng điều trị hoặc thay đổi loại thuốc khi chưa có sự đồng ý từ bác sĩ.

- Thông báo ngay cho bác sĩ khi phát hiện bất kỳ hiện tượng bất thường nào.

Mặc dù có rất ít trường hợp u nang buồng trứng có thể chuyển thành ung thư buồng trứng nhưng nó lại có khả năng biến chứng nguy hiểm khi không được điều trị kịp thời. Vì thế, nữ giới nên đến gặp bác sĩ phụ khoa ngay khi có các dấu hiệu như:

- Bỗng nhiên đau bụng dưới dữ dội, khó chịu.

- Choáng váng, ngất xỉu, nôn, thở dốc.

- Sốt cao.

- Âm đạo xuất huyết bất thường 

U nang buồng trứng do rất nhiều nguyên nhân gây ra, diễn biến âm thầm và ít khi có triệu chứng cho đến khi kích thước của nó đủ lớn để tác động đến những cơ quan lân cận. Vì thế khám phụ khoa định kỳ 6 tháng - 1 năm/lần cũng là việc cần được chị em chú ý. Thông qua thăm khám sẽ sớm phát hiện ra các bệnh lý phụ khoa trong đó có u nang buồng trứng để có biện pháp xử trí kịp thời, ngăn ngừa được những biến chứng do bệnh gây ra. 

Mong rằng những chia sẻ trên đây đã giúp bạn đọc giải đáp được một số băn khoăn về bệnh u nang buồng trứng để thận trọng hơn trước bệnh lý này. Nếu cần tới sự trợ giúp y tế hoặc giải đáp thắc mắc có liên quan đến các bệnh lý phụ khoa, bạn đọc có thể liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được chuyên viên y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC giúp đỡ hữu ích.