Trẻ chậm phát triển trí tuệ: Kịp thời nhận biết để có hướng can thiệp kịp thời

Ông bố bà mẹ nào cũng mong muốn con mình sinh ra được khỏe mạnh và bình thường. Vậy, nếu chẳng may trẻ chậm phát triển trí tuệ thì bạn nên làm gì? Thông qua bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giúp bạn tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu và các cách giúp bạn khắc phục tình trạng này ở trẻ.

1. Trẻ chậm phát triển trí tuệ là gì?

Chậm phát triển trí tuệ là sự khiếm khuyết trong quá trình phát triển trí não của trẻ. Khi não bộ bị giới hạn một số chức năng thì chỉ số thông minh của trẻ sẽ dưới mức trung bình. Đồng thời các khả năng như: đối thoại, hành xử, học tập,… sinh hoạt hàng ngày cũng chậm hơn so với những trẻ khác. 

Chậm phát triển trí tuệ thường xảy ra ở trẻ dưới 18 tuổi và được phân thành 4 cấp độ sau:

Mức nhẹ:

Theo thống kê thì có khoảng 80% trẻ bị chậm phát triển trí tuệ ở mức độ nhẹ. Chỉ số IQ nằm trong khoảng 50 - 75, do đó trẻ có thể đi học tiểu học. Mặc dù mất khá nhiều thời gian để học các kỹ năng như: giao tiếp, đọc, viết,… Nhưng nếu nhận được sự hỗ trợ và giáo dục đúng cách thì trẻ vẫn có thể học tốt. Vì vậy, khi lớn lên trẻ vẫn có thể tự lập được.

Nếu nhận được sự hỗ trợ và giáo dục đúng cách thì trẻ chậm phát triển trí tuệ ở mức độ nhẹ vẫn có thể học tập tốt

Mức trung bình:

Ở mức chậm phát triển trung bình, chỉ số IQ của trẻ thường dao động từ 35 - 55. Do đó, trẻ vẫn có thể tự thực hiện các hoạt động sinh hoạt như: tắm rửa, ăn uống,… theo sự hướng dẫn của bố mẹ. Ngoài ra trẻ cũng có thể đọc, viết, đếm số nhưng khá chậm.

Vì vậy khi lớn lên, trẻ cần có sự giám sát và trông nom của người khác.

Mức nặng:

Chỉ có khoảng 3 - 5% trẻ bị chậm phát triển ở mức độ nặng. Lúc này IQ của trẻ đạt 20 - 40, do đó trẻ có thể học được các kỹ năng giao tiếp và tự chăm sóc bản thân. Nhưng khi lớn lên, trẻ cần phải sống trong các nhà tập thể có sự giám sát.

Mức rất nặng:

Trẻ chậm phát triển ở mức độ rất nặng thường khá hiếm gặp, chỉ vào khoảng 1 - 2%. Do hệ thần kinh bị tổn thương nên IQ của trẻ luôn dưới 20 - 25. Vì vậy, để học các kỹ năng giao tiếp cơ bản và tự chăm sóc mình trẻ luôn cần sự hướng dẫn, giúp đỡ của bố mẹ.

2. Nguyên nhân dẫn đến trẻ chậm phát triển trí tuệ

Nếu chẳng may con bạn sinh ra mà thấy nhận thức chậm phát triển hơn so với các bạn cùng độ tuổi, thay vì cảm thấy xấu hổ thì bạn nên đồng hành cùng con để xác định nguyên nhân, từ đó đưa ra các biện pháp khắc phục hiệu quả.

Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến trẻ chậm phát triển trí tuệ mà bạn nên biết:

Di truyền:

Nếu bố mẹ gặp phải những bất thường về thần kinh thì nguy cơ sinh ra trẻ chậm phát triển về trí tuệ là rất cao. Đồng thời các rối loạn chuyển hóa như bệnh Phenylceton niệu gặp ở bố mẹ cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

Các vấn đề gặp phải trong thai kỳ:

Thói quen sinh hoạt của mẹ bầu ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển của thai nhi. Do đó, nếu mắc phải những vấn đề dưới đây thì sẽ làm tăng nguy cơ trẻ chậm phát triển trí tuệ ngay từ khi sinh ra:

• Thường xuyên hít phải khói thuốc lá, sử dụng rượu bia, ma túy nhất là vào ba tháng đầu thai kỳ.

• Mắc bệnh rubella, nhiễm ký sinh trùng, rối loạn tuyến sữa hoặc nhiễm virus.

• Bị huyết áp cao khiến lượng máu lưu thông đến bào thai bị xáo trộn, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển của bộ não.

Quá trình phát triển của thai nhi sẽ bị ảnh hưởng, nếu mẹ bầu thường xuyên hút thuốc lá, sử dụng rượu bia nhất là vào ba tháng đầu thai kỳ

Bệnh tật và chấn thương:

Ngay từ khi sinh ra, hệ miễn dịch của trẻ vẫn chưa hoàn thiện nên không thể chống lại sự tấn công của các yếu tố ngoại lai. Do đó, nếu không tiêm đầy đủ vaccine phòng ngừa các bệnh như: sởi, thủy đậu,… thì trẻ sẽ dễ gặp phải biến chứng ảnh hưởng đến não bộ.

Đặc biệt, các bệnh viêm não, nhiễm trùng não có thể gây ra các tổn thương khiến trẻ chậm phát triển về trí tuệ. Ngoài ra, những chấn thương do tai nạn, té từ trên cao xuống thường ngày cũng khiến trẻ gặp phải tình trạng này.

Những chấn thương do tai nạn, té từ trên cao xuống thường ngày sẽ làm tăng nguy cơ chậm phát triển trí tuệ ở trẻ

Môi trường sống:

Môi trường sống bị ô nhiễm, nhiều chất độc hại sẽ khiến trẻ phát triển chậm lại. Không chỉ vậy tinh thần của trẻ còn bị ảnh hưởng nếu gặp phải tình cảnh bạo lực, không được yêu thương.

Đồng thời, trong quá trình mang thai cho đến khi sinh ra nếu không cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng thì trẻ sẽ bị suy nhược và chậm phát triển về não bộ. 

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ chậm phát triển trí tuệ

Sau đây là một số dấu hiệu giúp bố mẹ nhận biết con mình có chậm phát triển về trí tuệ hay không:

• Biết ngồi, đi trễ hơn các trẻ khác.

• Nói không rõ ràng.

• Trẻ có trí nhớ kém, khó ghi nhớ các thông tin đơn giản như: tên, sự việc vừa mới xảy ra.

• Việc học các kỹ năng như: ăn uống, mặc áo quần,… và kiến thức thường chậm, cần sự giúp đỡ của người khác.

• Kém tập trung, khó hiểu hoặc không thể suy nghĩ một cách logic.

4. Trẻ chậm phát triển trí tuệ có chữa khỏi được không?

Trẻ chậm phát triển trí tuệ có chữa được không, luôn là nỗi niềm của nhiều bố mẹ khi có con rơi vào tình cảnh này. Thay vì lo lắng, bố mẹ nên có biện pháp can thiệp kịp thời để có thể giúp trẻ cải thiện trí não.

Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò trong quá trình phát triển của trẻ. Do đó bố mẹ nên cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, nhất là những thực phẩm giàu chất béo Omega 3 như: cá hồi, cá thu,… Bởi vì, nhóm thực phẩm này có thể giúp trẻ cải thiện thị lực, giấc ngủ và giúp bộ não phát triển. Ngoài ra bạn cũng nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.

Thực phẩm giàu chất béo Omega 3 như: cá hồi, cá thu,… có thể giúp trẻ cải thiện thị lực, giấc ngủ, giúp bộ não phát triển

Giáo dục:

Quá trình học tập của trẻ chậm phát triển sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Do đó bố mẹ nên cố gắng kiên trì và nhẫn nại để đồng hành cùng trẻ vượt qua. Bố mẹ nên dành nhiều thời gian quan tâm và hướng dẫn trẻ. Tùy theo mức độ chậm phát triển mà bố mẹ có thể đưa ra kế hoạch học tập sao cho phù hợp với khả năng nhận thức, hành vi của trẻ. 

Liệu pháp tâm lý:

Trẻ chậm phát triển trí tuệ sẽ luôn sợ hãi, hay lo âu không rõ nguyên nhân. Do đó, bố mẹ đưa trẻ đến chuyên gia tư vấn khi phát hiện những biểu hiện tâm lý bất thường. Sau khi thăm khám, chuyên gia tâm lý sẽ đưa ra kế hoạch điều trị cho trẻ. Việc này có thể liên kết chặt chẽ với giáo viên và bố mẹ để giám sát hành vi của trẻ.

Bố mẹ nên đưa trẻ đến chuyên gia tư vấn khi phát hiện những biểu hiện tâm lý bất thường

Hy vọng sau khi đọc xong bài viết bạn đã nắm được nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục trẻ chậm phát triển trí tuệ. Khi phát hiện trẻ có những biểu hiện bất thường về tâm lý và hành vi, bố mẹ nên đưa trẻ đến chuyên gia tư vấn để có biện pháp can thiệp.

Để có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân cũng như giúp trẻ phát triển một cách bình thường, bạn có thể liên hệ các bác sĩ chuyên khoa Nhi của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Mọi chi tiết, quý khách vui lòng gọi đến 1900 56 56 56 hoặc truy cập vào website: medlatec.vn để biết thêm thông tin.