Tiểu đường thai kỳ - Bệnh đặc biệt nguy hiểm nhưng dễ dàng phòng tránh

Trong giai đoạn mang thai, mẹ bầu tẩm bổ với hy vọng con được khỏe mạnh ngay từ trong bào thai, nhưng nếu mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ cần phải tuân thủ nghiêm ngặt chế độ dinh dưỡng. Bệnh tuy nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được để mẹ và con cùng khỏe.

Bác sĩ giật mình bệnh nhân bị tiểu đường, nhưng không ăn kiêng - nguyên nhân do đâu?

Nhiều năm gần đây, những kiến thức và thông tin về đái tháo đường với thai kỳ được cập nhật thường xuyên hơn. Nhiều phụ nữ mang thai đã hiểu rõ biến chứng đái đường với thai kỳ, lý do tại sao cần sàng lọc đái tháo đường thai kỳ và thời điểm lúc nào thì sàng lọc, lúc nào làm test dung nạp đường huyết.

Tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, vẫn có không ít trường hợp chưa biết hoặc còn chủ quan về bệnh nguy hiểm, dễ gặp này.

Chị Hoàng Thanh H. (nữ, 31 tuổi, ở Hải Dương) đang mang thai 26 tuần đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC khám và chưa biết tới xét nghiệm dung nạp đường huyết, vì chị nghĩ chỉ siêu âm thai là đủ.

Để an toàn thai kỳ, bên cạnh siêu âm, mẹ bầu cần chú ý các chỉ số xét nghiệm.

Theo thông tin chia sẻ của chị H., cũng như lần mang thai trước, lần mang thai này chị chỉ đi siêu âm thai tại phòng khám tư và dự định khi nào có dấu hiệu chuyển dạ mới đi viện. Vì vậy, đến MEDLATEC khám, chị chỉ muốn siêu âm thai, nhưng bác sĩ hỏi tiền sử được biết chị đã sinh con đầu nặng  4100 gram. Theo BS Nguyễn Thị Hiền - Chuyên khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đây là yếu tố nguy cơ cao chị dễ bị tiểu đường ở thai kỳ lần này. Hơn nữa, lúc này thai 26 tuần, là giai đoạn lý tưởng làm test dung nạp đường huyết để sàng lọc tiểu đường thai kỳ.

Được các bác sĩ tư vấn làm và hướng dẫn lấy mẫu theo đúng quy định, dựa trên kết quả xét nghiệm, chị H. được chẩn đoán bị tiểu đường thai kỳ ngay cả khi không có triệu chứng. Do phát hiện tình cờ, nhưng may mắn phát hiện kịp thời nên chị H., được bác sĩ tư vấn chế độ dinh dưỡng và điều trị. Hiện tại sức khỏe của chị ổn định, thai phát triển trong mức chuẩn và đợi ngày sinh.

Một trường hợp thai phụ khác 32 tuần đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC khám và xin làm xét nghiệm dung nạp đường huyết. Vì 2 lần xét nghiệm dung nạp đường huyết trước đó, bác sĩ có tư vấn bị tiểu đường thai kỳ nên cần chú ý ăn giảm đồ ngọt, tinh bột.

Mẹ bầu cần tuân thủ chế độ ăn uống để bảo đảm an toàn cho mẹ và thai nhi.

Theo lịch hẹn, chị đến làm lại xét nghiệm dung nạp đường huyết thì bác sĩ giật mình vì bệnh nhân không hề được tư vấn chế độ ăn, bữa ăn cụ thể dành cho người bị tiểu đường thai kỳ, đồng thời không được tư vấn cách theo dõi đường máu mao mạch tại nhà và cũng không biết rằng test dung nạp đường huyết tăng thì không được làm lại.

BS Hiền chia sẻ: Trường hợp của bệnh nhân này mặc dù đã biết mình bị tiểu đường thai kỳ nhưng không được hướng dẫn theo dõi đúng cách, nếu chủ quan thì rất dễ nguy cơ biến chứng trong thai kỳ và khi sinh nở.

Nói về tiểu đường thai kỳ, bác sĩ lưu ý, nếu mẹ bầu có chẩn đoán tiểu đường thai kỳ, thì đừng quá lo lắng mà nên làm đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa về khám cũng như thực hiện chế độ ăn để ổn định được đường huyết.

Lý do mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ cần kiểm soát chặt chẽ?

Theo các nghiên cứu khoa học, cứ 7 phụ nữ mang thai có 1 người gặp phải tình trạng tiểu đường thai kỳ. Đây là tình trạng rất báo động với phụ nữ mang thai, bệnh gây biến chứng cho mẹ (tăng nguy cơ sảy thai, thai lưu, sinh non, tăng huyết áp,...) và cho thai nhi (thai không phát triển, dị tật bẩm sinh, thậm chí tử vong ngay sau sinh).

Chính vì vậy, theo các khuyến cáo tất cả phụ nữ mang thai đều cần test dung nạp đường huyết để sàng lọc đái tháo đường thai kỳ thời điểm 24-28 tuần.

Mẹ bầu sinh con nặng từ trên 4000gram nên xét nghiệm để sàng lọc nguy cơ tiểu đường thai kỳ.

Đặc biệt, những trường hợp có nguy cơ cao cần thử đường máu sớm hoặc test dung nạp đường sớm hơn như:

• Thừa cân, béo phì;  
• Tiền sử gia đình: có người mắc tiểu đường;
• Tiền sử sinh con to ≥ 4000gram;
• Tiền sử bất thường về dung nạp glucose;
• Tuổi mang thai lớn hơn 35 tuổi;
• Tiền sử sản khoa bất thường: Thai lưu không rõ nguyên nhân, con bị dị tật bẩm sinh, tiền sản giật, đẻ non;
• Hội chứng buồng trứng đa nang.

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ - Tiêu chuẩn “vàng” chẩn đoán xác định và theo dõi sức khỏe

Để có thai kỳ khỏe mạnh, bên cạnh được tư vấn, thăm khám và siêu âm thai định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa Sản, mẹ bầu cũng nên thực hiện xét nghiệm chẩn đoán tiểu đường thai kỳ nhằm giữ an toàn cho mẹ và thai nhi.

Xét nghiệm chẩn đoán tiểu đường thai kỳ để giữ an toàn cho mẹ và thai nhi

Cho đến nay, Xét nghiệm tiểu đường vẫn được xem là tiêu chẩn “vàng” chẩn đoán xác định và theo dõi sức khỏe mẹ bầu. Theo các chuyên gia y tế, thời điểm “lý tưởng” để mẹ bầu làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ gồm 2 thời điểm, cụ thể:

- Giai đoạn 3 tháng đầu (tốt nhất là dưới 13 tuần): Xét nghiệm HbA1C và glucose máu lúc đói. Nếu thuộc type có yếu tố nguy cơ cao tiểu đường thai kỳ, mẹ sẽ được làm nghiệm pháp dung nạp đường huyết.

- Giai đoạn từ tuần 24 - 28: Để làm xét nghiệm ở giai đoạn này, mẹ bầu cần nhịn ăn trước tối thiểu 8 tiếng, cách lấy máu xét nghiệm được thực hiện như sau:

• Lấy máu lần 1 lúc đói;
• Uống 1 cốc nước đường liều lượng đúng theo quy định;
• Sau 1 tiếng, xét nghiệm lại đường máu lần 2;
• Sau 2 tiếng xét nghiệm lại đường máu lần 3.

Khi có kết quả của 3 lần xét nghiệm, bác sĩ sẽ kết luận mẹ có tiểu đường thai kỳ hay không. Nếu kết quả này bình thường, mẹ bầu không bị tiểu đường thai kỳ. Nếu kết quả này có ít nhất 1 trong 3 chỉ số cao hơn mức quy định thì được chẩn đoán tiểu đường thai kỳ, bác sĩ sẽ tư vấn chế độ ăn, vận động hoặc thuốc điều trị thích hợp, cách theo dõi đường máu mao mạch tại nhà và lịch tái khám phù hợp cho bệnh lý của từng thai phụ.