Suy thận mạn tính là bệnh lý nguy hiểm, tiến triển âm thầm nên nhiều bệnh nhân phát hiện muộn, biến chứng nặng nề và tiên lượng ảnh hưởng sức khỏe. Một trong những biến chứng nguy hiểm đến khiến bệnh nhân suy thận mạn tử vong là thiếu máu. Vậy tại sao suy thận mạn lại thiếu máu, điều trị dự phòng như thế nào?
16/04/2021 | Tư vấn: Suy thận cấp có nguy hiểm không?
1. Tìm hiểu về bệnh suy thận mạn tính
Thận là cơ quan có rất nhiều vai trò quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể, trong đó vai trò chính là lọc máu. Bệnh suy thận mạn tính thường liên quan đến bất thường cấu trúc và chức năng thận kéo dài trên 3 tháng, ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như đời sống của bệnh nhân.
Suy thận mạn tính gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có thiếu máu
Bệnh suy thận mạn tính thường tiến triển âm thầm, triệu chứng mờ nhạt, cho đến khi phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn, tiên lượng xấu. Các vấn đề sức khỏe bệnh nhân suy thận mạn tính thường gặp bao gồm:
-
Tăng huyết áp.
-
Thiếu máu.
-
Vấn đề về xương khớp: viêm xương, loãng xương.
-
Chán ăn, buồn nôn, xuất huyết tiêu hóa,…
2. Bác sĩ giải thích chi tiết: Tại sao suy thận mạn lại thiếu máu?
Thiếu máu ở bệnh nhân suy thận mạn rất phổ biến, đặc biệt là bệnh nhân ở giai đoạn cuối, cần điều trị duy trì thường xuyên. Triệu chứng thiếu máu khá dễ nhận biết gồm: da xanh xao, cơ thể yếu ớt, dễ chóng mặt, đau đầu, choáng váng, khó thở, suy tim, nhịp tim bất thường,… Vậy tại sao suy thận mạn lại thiếu máu?
Để khẳng định bị thiếu máu do suy thận mạn, bệnh nhân cần thực hiện một số xét nghiệm máu liên quan. Nguyên nhân khiến người bệnh suy thận mạn bị thiếu máu rất đa dạng, bao gồm:
Bệnh nhân suy thận mạn tính thường phải chạy thận nhân tạo
2.1. Chạy thận nhân tạo
Bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn 4 và 5 bắt buộc phải chạy thận nhân tạo duy trì trong thời gian chờ ghép thận. Quá trình này giúp hỗ trợ thận lọc chất độc ra khỏi cơ thể, song cũng gây nguy cơ mất máu nghiêm trọng. Nguyên nhân do đây là quá trình đưa máu tuần hoàn ra khỏi cơ thể qua hệ thống ống dẫn, đến bộ lọc nhân tạo rồi quay ngược trở về cơ thể.
Dù phương pháp chạy thận hiện nay đã có nhiều cải tiến song vẫn khiến bệnh nhân hao hụt một lượng máu nhất định. Thực hiện chạy thận nhân tạo càng liên tục thì nguy cơ thiếu máu càng cao, kết hợp với các yếu tố bệnh lý khác gây nguy hiểm đến tính mạng.
2.2. Giảm hormone sản xuất hồng cầu
Thận không chỉ giữ vai trò lọc máu mà còn thực hiện chức năng sản sinh hormone erythropoietin - hormone kích thích tủy xương sản sinh hồng cầu. Bệnh nhân suy thận mạn cũng đồng thời giảm chức năng sản xuất hormone này, từ đó việc hình thành hồng cầu cũng suy giảm, trực tiếp gây thiếu máu.
2.3. Chế độ ăn kém
Không những những triệu chứng của suy thận mạn khiến người bệnh mệt mỏi, chán ăn, không còn hứng thú ăn uống mà họ còn phải kiêng nhiều loại thực phẩm. Đứng đầu trong danh sách thực phẩm phải kiêng là những loại thực phẩm giàu đạm, đạm lại là chất quan trọng để cơ thể tạo máu.
Chế độ ăn kiêng khem thường là nguyên nhân khiến bệnh nhân suy thận mạn tính bị thiếu máu
Ngoài ra, bệnh nhân chán ăn, kém hấp thụ cũng khiến cơ thể thiếu hụt nhiều dưỡng chất khác, tiêu biểu như sắt hay acid folic, tình trạng này càng kéo dài thì nguy cơ thiếu máu càng tăng.
2.4. Chảy máu qua đường tiêu hóa
Một trong những biến chứng mà bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối phải đối mặt là xuất huyết tiêu hóa. Đây là tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, không chỉ khiến bệnh nhân mất máu mà còn nguy cơ cao gây sốc, tử vong,…
2.5. Độc chất trong máu phá hủy hồng cầu
Khi chất độc không thường xuyên được thận thải bỏ ra ngoài cơ thể, chúng vẫn tiếp tục tích tụ và lưu thông trong máu. Đến khi đạt hàm lượng nào đó, những chất thải này gây phá hủy hồng cầu nghiêm trọng dẫn tới thiếu máu.
3. Biện pháp điều trị thiếu máu do suy thận mạn
Khi gặp biến chứng thiếu máu, nên không kịp thời khắc phục, sức khỏe, sức chịu đựng cũng như khả năng chống chịu bệnh tật của người bệnh đặc biệt bị ảnh hưởng. Biến chứng có thể gặp phải như suy tim, đột quỵ có thể gây tử vong nhanh chóng. Vì thế phòng ngừa và điều trị thiếu máu là vô cùng cần thiết ở bệnh nhân suy thận mạn.
Nên thực hiện dự phòng thiếu máu sớm ở bệnh nhân suy thận mạn tính
3.1. Dự phòng thiếu máu ở bệnh nhân suy thận mạn
Nếu suy thận mạn chưa đến giai đoạn cuối hoặc tình trạng thiếu máu chưa xảy ra nghiêm trọng, bệnh nhân vẫn cần dự phòng bằng các biện pháp sau:
Chế độ ăn kiểm soát protein
Dù bị suy thận mạn ở giai đoạn nào, thực hiện chế độ ăn hạn chế protein càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, chế độ ăn này có thể gây thiếu hụt năng lượng cũng như thiếu yếu tố cần thiết tạo máu, có thể xem xét bổ sung sắt hoặc folate theo chỉ định của bác sĩ. Nếu thiếu hụt sắt nghiêm trọng, bác sĩ có thể bổ sung sắt khẩn cấp qua đường tĩnh mạch, sau đó giảm dần lượng và chuyển về đường uống.
Lọc máu sớm
Nên chủ động trong việc lọc máu khi suy thận mạn ở mức nghiêm trọng để tránh tình trạng phụ thuộc vào truyền máu. Ngoài ra, lọc máu cũng giúp tăng số lượng hồng cầu và nồng độ hemoglobin, giúp tình trạng máu tốt hơn.
3.2. Điều trị thiếu máu
Tùy vào tình trạng thiếu máu và khả năng đáp ứng, bác sĩ sẽ xem xét 1 hoặc kết hợp các biện pháp điều trị sau:
Lọc máu
Lọc máu sau khoảng vài tháng có thể cải thiện tình trạng thiếu máu cũng như tăng hiệu quả lọc máu song tác dụng này thường không kéo dài sau 3 năm.
Truyền máu
Truyền máu định kỳ là cần thiết với bệnh nhân bị thiếu máu, giúp tăng tưới máu mô cũng như đáp ứng tốt nhu cầu oxy của mô. Tuy nhiên truyền máu quá nhiều có thể dẫn đến một số vấn đề sức khỏe như: quá tải sắt, nhiễm virus, xuất hiện kháng thể kháng lại kháng nguyên HLA, giảm cơ hội ghép thận thành công.
Sử dụng Steroid đồng hóa
Androgen là chất có tác dụng kích thích mô thận hoặc gan sản sinh EPO, đáp ứng tốt với một số bệnh nhân suy thận mạn bị thiếu máu.
Steroid đồng hóa có thể giúp điều trị cho bệnh nhân suy thận mạn thiếu máu
Điều trị thay thế bằng erythropoietin
Sự thiếu hụt erythropoietin ở bệnh nhân suy thận mạn khi được bù đắp cũng giúp cải thiện tốt tình trạng thiếu máu.
Bác sĩ đã giải đáp rất chi tiết tại sao suy thận mạn lại thiếu máu, bệnh nhân nên tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ để kiểm soát tình trạng này.
1900 565656
