Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ và cách phòng ngừa

Gan nhiễm mỡ là bệnh lý xảy ra khi lượng lớn chất béo tích tụ trong gan, cản trở hoạt động của tế bào gan và từ đó gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác. Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ rất đa dạng như do uống quá nhiều rượu bia, béo phì,...

1. Gan nhiễm mỡ là bệnh gì?

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất của cơ thể người, có vai trò quan trọng với sức khỏe như: hấp thu dưỡng chất,thải bỏ độc tố, giữ năng lượng, tiêu hóa thức ăn,… Trong gan thường chiếm một lượng mỡ nhất định, nhưng khi lượng mỡ lớn hơn 5% trọng lượng gan sẽ ảnh hưởng đến hoạt động và chức của của cơ quan này. Lúc này, người bệnh đã bị gan nhiễm mỡ, khiến kích thước gan to hơn so với bình thường.

Gan nhiễm mỡ là bệnh thường gặp hiện nay

Gan nhiễm mỡ giai đoạn đầu khi tỉ lệ mỡ trong gan ít là bệnh lý lành tính, song nếu không điều trị và kiểm soát tốt, gan nhiễm mỡ tiến triển sẽ biến chứng thành xơ gan, ung thư gan nguy hiểm với tính mạng.

Dựa theo nguyên nhân và tính chất, gan nhiễm mỡ gồm 2 loại:

Gan nhiễm mỡ không do rượu

Gan nhiễm mỡ không do rượu đơn giản thường không quá nghiêm trọng, tỉ lệ mỡ chiếm ít nên không đi kèm với tổn thương và viêm tế bào gan. Điều trị gan nhiễm mỡ không do rượu cũng dễ dàng hơn, ít ảnh hưởng đến sức khỏe.

Gan nhiễm mỡ không do rượu có đi kèm với tổn thương tế bào gan và viêm có thể tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư song tốc độ chậm hơn so với thể bệnh do rượu.

Rượu là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ do rượu

Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ là do lạm dụng nhiều rượu bia gây rối loạn, phá vỡ chức năng thải lọc chất độc hại trong cơ thể. Rượu cũng là nguyên nhân gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến viêm gan, xơ gan, ung thư gan.

Điều trị gan nhiễm mỡ do rượu cũng khó khăn hơn, diễn biến bệnh phức tạp ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của người bệnh.

2. Nguyên nhân chính dẫn đến gan nhiễm mỡ

Hai nhóm nguyên nhân khác nhau là do rượu và không do rượu được phân tách thành 2 loại bệnh gan nhiễm mỡ do đặc điểm tiến triển và tổn thương khác nhau.

2.1. Nguyên nhân gan nhiễm mỡ do rượu

Uống nhiều rượu bia là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến gan nhiễm mỡ cũng như một loạt các loại bệnh về gan nghiêm trọng khác. Chất cồn trong bia rượu là tác nhân chính, nó làm giảm phân giải mỡ xấu, tăng tích lũy mỡ thừa ứ đọng lại trong gan. Ngoài ra, chất cồn cũng gây ức chế phân giải lipoprotein trong máu, dẫn đến rối loạn chuyển hóa lipid máu.

Gan có cơ chế tự phục hồi tổn thương nên nếu sử dụng rượu bia với lượng ít, không liên tục, tế bào gan có thể phục hồi. Tuy nhiên gan nhiễm mỡ sẽ vẫn tích tụ nếu tiếp tục sử dụng rượu bia, bệnh sẽ tăng nhanh hơn nếu dùng hàng ngày với lượng lớn.

Gan nhiễm mỡ liên quan đến rượu bia thường đi kèm tổn thương tế bào nghiêm trọng

Việt Nam là quốc gia có lượng tiêu thụ rượu bia lớn trên toàn thế giới, đây là nguyên nhân khiến gan nhiễm mỡ là căn bệnh phổ biến và khó điều trị.

2.2. Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ không do rượu

Ngoài rượu bia là nguyên nhân chính, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển do các nguyên nhân khác như:

Tình trạng béo phì

Gan không chỉ là cơ quan nội tạng lớn nhất của cơ thể mà các nghiên cứu đã chỉ ra, lượng chất béo tích tụ trong cơ quan này còn tỉ lệ thuận với cân nặng cơ thể. Điều này có nghĩa người có cân nặng càng cao thì nguy cơ tích lũy mỡ thừa trong gan càng nhiều. Tổn thương mô gan do mỡ thừa ở những người béo phì ở mức 61 - 94%, đây là ngưỡng vô cùng nguy hiểm.

Suy dinh dưỡng

Nhiều người không nghĩ rằng cơ thể suy dinh dưỡng cũng dẫn đến gan nhiễm mỡ, thực tế vẫn có rất nhiều người gầy mắc bệnh lý này. Nguyên nhân là do cơ thể không tổng hợp được apolipoprotein do thiếu hụt dinh dưỡng, khiến triglyceride tích tụ trong gan dẫn đến mỡ thừa trong gan.

Giảm cân quá mức

Giảm cân quá nhanh trong thời gian ngắn sẽ kích thích lipolysis trong cơ thể, khiến lượng chất béo tăng lên nhanh chóng. Cùng với đó, quá trình peroxy hóa lipid cũng diễn ra mạnh hơn, sẽ khiến tế bào gan bị tổn thương và gan nhiễm mỡ.

Giảm cân quá nhanh có thể gây gan nhiễm mỡ

Do đó, giảm cân quá mức không phải là biện pháp giảm cân an toàn, nó gây nhiều hệ lụy cho gan và sức khỏe chung toàn cơ thể.

Bệnh tiểu đường

Người béo phì có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn so với bình thường, mà béo phì và gan nhiễm mỡ có mối quan hệ mật thiệt. Vì thế, những người tiểu đường đồng thời mắc gan nhiễm mỡ sẽ giảm sút sức khỏe nhanh chóng.

Tác dụng phụ của thuốc

Gan nhiễm mỡ có thể do tác dụng phụ của 1 số loại thuốc điều trị sử dụng lâu dài, can thiệp đến quá trình tổng hợp protein, chuyển hóa lipoprotein. Do đó, cần tìm hiểu kỹ tác dụng phụ mỗi khi lựa chọn và sử dụng một loại thuốc điều trị.

Mỡ máu cao

Mỡ máu cao cũng là một trong những nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ.

3. Làm gì để phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả?

Khi đã biết về những nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ, bạn có thể phòng ngừa bệnh dễ dàng bằng hạn chế yếu tố gây bệnh. Điều đầu tiên và quan trọng nhất là kiểm soát lượng bia rượu, thức uống có cồn bạn sử dụng. Không lạm dụng, uống nhiều rượu bia mỗi ngày, đây là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ và các bệnh lý ở gan.

3.1. Giảm cân

Nếu bạn đang thừa cân, béo phì, hãy lên kế hoạch giảm cân khoa học cho mình để ngăn ngừa gan nhiễm mỡ, bảo vệ lá gan khỏi tổn thương. Nhưng tuyệt đối không giảm cân bằng chế độ ăn kiêng hoàn toàn, giảm cân nhanh sẽ thúc đẩy gan nhiễm mỡ tiến triển.

Tập thể dục tốt cho sức khỏe và ngăn ngừa gan nhiễm mỡ

3.2. Tập thể dục

Tập thể dục không những giúp đốt cháy mỡ thừa, tăng chuyển hóa cơ thể mà còn là cách phòng ngừa và điều trị gan nhiễm mỡ hiệu quả. 

3.3. Chế độ ăn uống phù hợp

Nên xây dựng thực đơn ăn uống hàng ngày lành mạnh với dinh dưỡng cân bằng, đủ lượng chất béo cần thiết cho cơ thể. Ngoài ra, nên bổ sung tăng cường acid béo omega-3 để giảm chất béo trung tính trong máu, từ đó giảm nguy cơ biến chứng tim mạch và ngăn ngừa tích tụ mỡ thừa trong gan.

Sử dụng Vitamin E liều cao được chứng minh giúp cải thiện tình trạng tích tụ chất béo trong gan, ngăn ngừa và cải thiện gan nhiễm mỡ. Bên cạnh đó, gừng và tỏi cũng là 2 thực phẩm rất tốt có tác dụng phòng ngừa tích tụ mỡ thừa ở gan.

Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ bao gồm rượu bia, thói quen ăn uống hoặc sinh hoạt kém lành mạnh. Nếu bạn có nguy cơ cao mắc bệnh lý này, cần đi khám sàng lọc và trao đổi với bác sĩ về tình trạng sức khỏe hiện tại để có biện pháp khắc phục, cải thiện và phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả.

Một trong các biện pháp giúp chẩn đoán chính xác tình trạng gan nhiễm mỡ là xét nghiệm chức năng gan để kiểm tra sức khỏe của gan. Khi chỉ số men gan tăng cao, tức là sức khỏe của gan đang có vấn đề. Ngoài ra, còn có các biện pháp khác như chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ, sinh thiết gan,... Tùy vào từng đối tượng, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp xét nghiệm phù hợp.

Hiện MEDLATEC có triển khai hình thức xét nghiệm men gan tại nhà, chỉ với 10.000 đồng phí đi lại. Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 đảm bảo sẽ cho kết quả nhanh và chính xác nhất.

Liên hệ 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết hơn.