Kỹ thuật chụp X-quang là một trong những kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh tương đối phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, nguyên lý của chụp X-quang như thế nào thì không phải ai cũng nắm được. Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu về nguyên lý chụp X-quang và một số điều cần biết khi thực hiện kỹ thuật này.
22/03/2020 | Chụp X - quang có hại đến sức khỏe không - Câu trả lời thực sự bất ngờ 21/03/2020 | Chụp X - quang răng hỗ trợ chẩn đoán các bệnh về nha khoa 20/03/2020 | Chụp X - quang bao nhiêu tiền và nên chụp ở đâu thì đảm bảo?
1. Chụp X-quang là gì?
X-quang hay tia X là một dạng bức xạ năng lượng cao. Các chùm tia X có bức xạ cao được phát ra từ máy chụp X-quang có khả năng xuyên qua thành phần dịch và các mô mềm trong cơ thể người một cách dễ dàng. Từ đó tạo ra hình ảnh giúp các bác sĩ có thể quan sát và có những chẩn đoán bệnh chính xác.
Chụp X-quang giúp chẩn đoán chính xác nhiều bệnh lý
Nếu mô có độ đậm đặc càng cao thì tia X càng khó xuyên qua, cụ thể là các mô đặc như xương. Chụp X-quang là một phương pháp được áp dụng phổ biến trong công tác chẩn đoán nhiều bệnh lý, đặc biệt là các bệnh lý về xương khớp.
Phương pháp này giúp khắc phục nhược điểm của cách khám bằng mắt thông thường là không thể quan sát được những vấn đề bất thường bên trong cơ thể. Do đó, các dấu hiệu của bệnh sẽ được phát hiện sớm và điều trị một cách có hiệu quả hơn.
2. Nguyên lý chụp X-quang
Tia X từ máy chụp X-quang có khả năng truyền thẳng và đâm xuyên qua vật chất, ở đây cụ thể là cơ thể con người. Cường độ tia càng tăng thì sự đâm xuyên này càng trở nên dễ dàng. Chính nhờ tính chất xuyên sâu của tia X mà thông thường người ta chỉ dùng để chụp các mô cứng như răng, xương,...
Bên cạnh đó, tia X còn có tính bị hấp thu nên sau khi xuyên qua vật chất, một phần năng lượng bị hấp thu khiến cho cường độ chùm tia X giảm xuống dần.
Nguyên lý chụp X-quang như sau: sau khi chùm tia X xuyên qua khu vực cần chiếu chụp trên cơ thể thì sẽ suy giảm do bị các cấu trúc hấp thụ. Tùy thuộc và độ dày và mật độ cấu trúc tia X đi qua mà sự suy giảm này cũng sẽ có sự khác nhau nhất định. Cuối cùng, chùm tia X gặp bộ phận thu nhận (film, detector, màn chiếu,...) và trải qua quá trình xử lý hình ảnh để cho ra kết quả cuối cùng.
Một trong những điểm khác biệt lớn nhất giữa các thế hệ máy chụp X-quang chính là bộ phận thu nhận và xử lý hình ảnh.
3. Quá trình chụp X-quang diễn ra như thế nào?
Tùy thuộc vào bộ phận cần thăm khám mà người bệnh sẽ được yêu cầu giữ cơ thể ở những tư thế khác nhau như nằm, ngồi hoặc đứng. Đối với chụp X-quang phổi thì để ghi lại được rõ nét hình ảnh, người bệnh có thể phải nín thở trong một vài giây.
Phía sau bộ phận cơ thể cần chụp sẽ đặt bộ phận ghi nhận hình ảnh hoặc phim X-quang. Tia X khi đi qua cơ thể sẽ có một phần được giữ lại và phần còn lại sẽ đi xuyên qua để đến bộ phận ghi nhận hình ảnh và cho ra hình ảnh hiển thị cuối cùng.
Như đã nói ở trên về nguyên lý chụp X-quang, càng có nhiều tia X chiếu được đến phim thì hình ảnh thu được càng đen. Do đó mà những bộ phận cơ thể rỗng hoặc đầy khí (ví dụ như phổi) thì sẽ cho hình ảnh đen, trong khi các mô đặc (như xương) sẽ cản trở nhiều tia X và cho ra hình ảnh trắng. Còn các cơ, các tạng hoặc các mô mềm trong cơ thể thì hình ảnh ghi lại được có màu xám, tùy thuộc và độ đậm đặc của chúng.
4. Các trường hợp chỉ định và chống chỉ định chụp X-quang
Chụp X-quang là kỹ thuật thường được bác sĩ áp dụng để chẩn đoán nhiều các loại bệnh lý khác nhau. Một số trường hợp được chỉ định chụp X-quang như:
- Kiểm tra khu vực trên cơ thể bị đau, có dấu hiệu bất thường.
- Theo dõi diễn tiến của bệnh.
- Đánh giá hiệu quả của phác đồ điều trị bệnh.
- Các trường hợp bệnh nhân nghi ngờ mắc bệnh xương khớp (viêm khớp, gãy xương,...), bệnh tim mạch (tắc mạch,...), bệnh phổi, nhiễm trùng, có khối u ở vú hoặc các bệnh về răng miệng.
Bên cạnh đó cũng có một số đối tượng được khuyến cáo là không nên chụp X-quang như phụ nữ có thai. Để hạn chế tối đa ảnh hưởng của tia X đến sự phát triển của thai nhi, thai phụ chỉ nên thực hiện chụp X-quang khi thật sự cần thiết và bắt buộc phải có chỉ định của bác sĩ.
Phụ nữ có thai không nên chụp X-quang
5. Lưu ý cần biết trước khi chụp X-quang
Thông thường, người bệnh không cần đặc biệt chuẩn bị gì trước khi tiến hành chụp X-quang. Tuy nhiên, để quá trình chụp diễn ra thuận lợi và cho kết quả chính xác nhất, nên lưu ý một số điều như sau:
- Ở vị trí cần chụp X-quang, bạn nên cởi quần áo để bộc lộ rõ vùng tổn thương.
- Tháo bỏ hết các vật dụng bằng kim loại trên người như đồ trang sức, điện thoại, móc khóa,... để tránh gây cản trở quá trình chụp X-quang bởi kim loại có khả năng ngăn cản tia X đâm xuyên qua cơ thể.
- Một số trường hợp có thể được yêu cầu uống hoặc tiêm thuốc cản quang.
- Nếu chụp X-quang ruột, bạn sẽ được bác sĩ tiến hành thụt tháo và làm sạch ruột trước khi chụp.
- Ngoài ra còn có một số kỹ thuật chụp X-quang đặc biệt người bệnh cần thực hiện chuẩn bị theo những yêu cầu cụ thể của bác sĩ.
Tháo bỏ các vật dụng bằng kim loại trước khi chụp X-quang
6. Nên chụp X-quang ở đâu Hà Nội?
Có thể nói, tuy là phương pháp chẩn đoán cần thiết trong y khoa nhưng kỹ thuật này vẫn tồn tại những hạn chế và nguy cơ nhất định. Do đó, trước khi chụp X-quang, người bệnh cần tham khảo và xin tư vấn cụ thể từ bác sĩ chuyên ngành.
Một trong những yếu tố quan trọng cần lưu tâm khi chụp X-quang chính là phải lựa chọn được địa chỉ chụp uy tín, chất lượng, không chỉ đảm bảo kết quả chính xác và còn đảm bảo an toàn sức khỏe cho người chụp.
Tại Hà Nội, nếu có nhu cầu chụp X-quang thăm khám thì bạn có thể đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Tại đây, không chỉ riêng kỹ thuật chụp X-quang mà tất cả những kỹ thuật khám chữa bệnh khác đều được thực hiện và giám sát bởi đội ngũ y bác sĩ chuyên môn giỏi, giàu kinh nghiệm cùng với hệ thống trang thiết bị máy móc hiện đại.
Nếu có bất kỳ thắc mắc liên quan hay nhu cầu đăng ký sử dụng dịch vụ, hãy liên hệ ngay với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo hotline 1900 56 56 56 hoặc trực tiếp đến các cơ sở của MEDLATEC để được hỗ trợ kịp thời.
1900 565656
