Chụp CT não có hại không và khi nào nên thực hiện?

Chụp CT não có hại không? Đây là thắc mắc chung của nhiều bệnh nhân khi có chỉ định thực hiện kỹ thuật chẩn đoán này. Điều này cũng đúng khi chụp CT ngày càng phổ biến mà người bệnh cần phải chiếu tia X-quang qua người để thu được hình ảnh chụp.

1. Tổng quan về phương pháp chụp CT não

Chụp CT, hay còn gọi là chụp cắt lớp vi tính, CT Scan là phương pháp hình ảnh kết hợp từ các tia X ở nhiều góc độ khác nhau tạo thành hình ảnh cắt ngang của xương và mô mềm trong cơ thể. Ngoài chụp CT não, phương pháp này còn chỉ định cho nhiều bộ phận, cơ quan khác trong cơ thể để chẩn đoán tổn thương và bệnh lý.

Chụp CT não là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại

Nhiều người thắc mắc chụp X-quang cũng sử dụng tia X, vậy chụp CT có ưu điểm gì nổi bật?

Ưu điểm lớn nhất của chụp CT là chất lượng hình ảnh, hình ảnh giải phẫu của CT chi tiết hơn nhiều so với X-quang. Hơn nữa, chụp CT tạo ra nhiều hình cắt ngang theo nhiều hướng khác nhau, cho phép đánh giá khác quan và có thể dựng hình 3 chiều. Tốc độ chụp CT hiện nay cũng rất nhanh, thích hợp cho cấp cứu khẩn cấp hoặc trẻ em, người già, người mắc bệnh nguy kịch không thể giữ nguyên tư thế.

Chụp CT não thường được chỉ định trong các trường hợp:

• Chấn thương đầu nghi ngờ có chảy máu, tụ máu não cần xác định vị trí, mức độ tổn thương và khu vực ảnh hưởng để định hướng điều trị.

• Nghi ngờ có khối u não hoặc cục máu đông cần xác định vị trí, kích thước và vùng ảnh hưởng.

• Nghi ngờ chảy máu trong não,...

Các tổn thương não được thể hiện rõ ràng trên ảnh chụp CT

Dù là phương pháp chẩn đoán hiệu quả song các chuyên gia y tế khuyên rằng không nên lạm dụng phương pháp này quá nhiều vì có thể gây những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe.

2. Chụp CT não có hại không?

Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, chụp CT não là phương pháp chẩn đoán hình ảnh an toàn, mặc dù rủi ro không phải bằng không nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được. Nếu bạn đang thắc mắc chụp CT não có hại không thì câu trả lời là người bình thường chụp CT theo chỉ định của bác sĩ thực hiện ở cơ sở uy tín, điều kiện cơ sở vật chất tiêu chuẩn sẽ không gặp phải tác động xấu gì về sức khỏe.

Tuy nhiên, chụp CT não vẫn có thể ảnh hưởng tới 1 số đối tượng đặc biệt, chủ yếu là:

2.1. Đối tượng nhạy cảm với tia X

Dù đã kiểm soát lượng bức xạ tia X ở mức tối thiểu song với phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và phụ nữ đang cho con bú thì nó vẫn có thể gây tác động xấu. Vì thế với các đối tượng này, bác sĩ thường cân nhắc lựa chọn phương pháp an toàn hơn như: chụp cộng hưởng từ, siêu âm,… Trong trường hợp bắt buộc phải chụp CT não sẽ có biện pháp bảo vệ, hạn chế tia bức xạ và kiểm tra đầy đủ trước - sau khi chụp.

Bức xạ tia X trong chụp CT não là an toàn với đa số người bệnh

Ngoài ra, bức xạ tia X trong chụp CT não là an toàn nếu tiếp xúc ít. Khi người bệnh chụp quá nhiều lần trong thời gian ngắn, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ ung thư. Năng lượng cao từ bức xạ X tác động xấu, gây biến đổi tế bào và nhiều hệ lụy sức khỏe.

2.2. Đối tượng nhạy cảm với thuốc cản quang

Không phải tất cả trường hợp chụp CT não đều sử dụng thuốc cản quang, chỉ trong trường hợp cần đánh giá chi tiết hơn tổn thương hoặc vùng nghi ngờ khối u, tụ máu,… Trong một số trường hợp, bệnh nhân gặp phải phản ứng phụ, dị ứng nhẹ sau khi tiêm thuốc cản quang như: ngứa, phát ban,… Tình trạng này sẽ nhanh chóng hết và không nguy hiểm nếu được xử lý y tế.

Mặc dù rất hiếm trường hợp xảy ra dị ứng nghiêm trọng nhưng vẫn phải cẩn thận ở lại bệnh viện 30 phút sau khi chụp để theo dõi. Ngoài ra, cần thông báo với bác sĩ trước khi chụp CT não tiêm thuốc cản quang nếu bạn đang gặp phải vấn đề sức khỏe như: cơ địa nhạy cảm có tiền sử dị ứng thuốc, bệnh hen suyễn, tim mạch hoặc tiểu đường.

Thuốc cản quang có thể khiến người mắc bệnh thận tiến triển nặng hơn, dẫn tới suy thận và những biến chứng nguy hiểm khác. Vì thế những đối tượng này cần được đánh giá chức năng thận đầy đủ, đánh giá mức độ ảnh hưởng trước khi quyết định chụp và tiêm thuốc cản quang.

Khi tiến hành chụp CT não, cần có sự chỉ định của bác sĩ

Vậy chụp CT não có ảnh hưởng gì không còn tùy thuộc vào từng đối tượng khác nhau. Bạn không nên tự ý chụp CT não khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

3. Có nên chụp CT não không?

Dù đánh giá chung là phương pháp chẩn đoán an toàn song vẫn tiềm ẩn những rủi ro, vậy có nên chụp CT não hay không?

Chụp CT não chỉ được tiến hành khi có chỉ định của bác sĩ, thường là trong các trường hợp sau:

• Bệnh nhân bị chấn thương tai nạn giao thông, tai nạn lao động nghi ngờ có xuất huyết hoặc tổn thương não. Chụp CT lúc này được dùng như phương pháp chẩn đoán nhanh để định hướng xử lý kịp thời.

• Chụp CT để xác định vị trí của khối u hoặc cục máu đông nghi ngờ qua triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm chẩn đoán khác.

• Là phương pháp hướng dẫn hình ảnh trong phẫu thuật, sinh thiết não hoặc điều trị bức xạ.

• Phát hiện chảy máu trong não, cần chụp CT để đánh giá chấn thương và can thiệp xử lý nhanh.

Các trường hợp sau không nên tự ý chụp CT não:

• Người có sức khỏe bình thường, muốn kiểm tra sức khỏe. Chụp CT não là kĩ thuật chẩn đoán chuyên sâu, với khám sức khỏe tổng quát bình thường không cần thực hiện kĩ thuật này.

• Người mắc các bệnh lý, tổn thương não đã xác định nguyên nhân do rối loạn chuyển hóa, nhũn não, u não,… không thể xác định rõ ràng qua chụp CT. 

• Người bệnh có chống chỉ định với thuốc cản quang như: bệnh nhân suy chức năng gan nặng, suy thận nặng, sốt cao, dị ứng với thuốc cản quang,…

• Phụ nữ mang thai, đặc biệt là 3 tháng thai kỳ đầu tiên không nên chụp CT, cần cân nhắc lựa chọn kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác. Thời điểm này thai nhi vô cùng nhạy cảm với tác động bên ngoài, tia bức xạ có thể gây dị tật cho thai.

Phụ nữ mang thai không nên chụp CT

Khi bệnh nhân chống chỉ định chụp CT, phương pháp chẩn đoán hình ảnh thường được thay thế là chụp cộng hưởng từ (MRI). Phương pháp này cũng đưa ra hình ảnh cấu trúc bên trong não nói riêng và các cơ quan trong cơ thể nói chung chi tiết tương tự như chụp CT. Song trong khảo sát mô não và tổn thương não, chụp MRI có ưu điểm hơn.

Với những phân tích trên đây, chắc hẳn bạn đọc đã tự trả lời cho mình chụp CT não có hại không và có nên chụp hay không. Nếu còn thắc mắc, hãy liên hệ tư vấn với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.