Biểu hiện qua từng cấp độ của bệnh tay chân miệng

Tay chân miệng là bệnh lý tổn thương phổ biến, gây nên nhiều hậu quả nguy hiểm và hiện vẫn chưa có thuốc đặc trị hay vắc xin phòng ngừa. Do đó, cần sớm nhận biết biểu hiện qua từng cấp độ của bệnh tay chân miệng một cách chính xác để có thể đưa ra phương pháp điều trị kịp thời, hiệu quả.

1. Cấp độ của bệnh tay chân miệng

Hiện nay, theo ý kiến của các chuyên gia trong cùng lĩnh vực, có 4 cấp độ của bệnh tay chân miệng với biểu hiện khác nhau:

Cấp độ của bệnh tay chân miệng giai đoạn 1

Biểu hiện cơ bản của bệnh ở giai đoạn 1 là các vết loét hoặc tổn thương ít nghiêm trọng tại vùng miệng, lòng bàn tay và chân. Trong các cấp độ của bệnh tay chân miệng thì đây là cấp độ nhẹ nhất, thời gian điều trị tương đối ngắn và hoàn toàn có thể thực hiện tại nhà dưới sự hướng dẫn, theo dõi của bác sĩ có chuyên môn.

Để quá trình điều trị bệnh ở cấp độ này diễn ra hiệu quả nhất, cần lưu ý:

• Chế độ ăn hàng ngày đảm bảo đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Đối với trẻ nhỏ đang còn trong giai đoạn bú sữa mẹ thì cần cho bú số lần nhiều hơn so với bình thường.

• Trong trường hợp bệnh nhân sốt cao cần sử dụng thuốc hạ sốt thì mỗi lần uống nên cách nhau khoảng 6 giờ. Loại thuốc thường được sử dụng là Paracetamol.

• Cần lưu ý vệ sinh các sạch sẽ cơ thể cho bệnh nhân, nhất là các vùng tổn thương tại miệng, lòng bàn tay và chân.

• Ngoài ra, nên cho bệnh nhân nghỉ ngơi, tránh lao động nặng nhọc hay thực hiện các hoạt động có tác động tiêu cực lên vùng da tổn thương như: tiếp xúc bụi bẩn, chất hóa học độc hại,...

• Tái khám định kỳ sau khoảng 2 đến 3 ngày, kéo dài liên tục trong thời gian 10 ngày đầu. Đối với trường hợp sốt cao không có dấu hiệu thuyên giảm cần tái khám mỗi ngày cho đến khi hoàn toàn hạ sốt trong vòng 48 giờ.

Tay chân miệng là bệnh lý tổn thương phổ biến, dễ bắt gặp ở trẻ nhỏ

Cấp độ của bệnh tay chân miệng giai đoạn 2

Ở cấp độ này, bệnh được chia thành hai cấp độ khác đó là 2a và 2b.

Cấp độ bệnh 2a

Sau thời gian ủ bệnh và không được điều trị kịp thời, hiệu quả, cấp độ của bệnh tay chân miệng sẽ chuyển từ giai đoạn 1 sang giai đoạn 2a. Trong giai đoạn này, phần lớn bệnh nhân sẽ có một trong các biểu hiện như sau:

• Xuất hiện tình trạng sốt cao trên 39 độ C, kéo dài liên tục hơn 2 ngày.

• Xuất hiện một số triệu chứng khác như: nôn ói, mất ngủ, mỏi mệt, quấy khóc không rõ nguyên nhân ở trẻ,... 

• Bệnh sử có giật mình dưới 2 lần/ 30 phút và không ghi nhận lúc khám. Trong trường hợp này, cần sớm đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để nhập viện theo dõi và có liệu trình điều trị phù hợp, tránh hậu quả đáng tiếc.

Cấp độ bệnh 2b

Bệnh nhân ở cấp độ này có dấu hiệu thuộc nhóm 1 hoặc 2. 

Nhóm 1: có một trong các biểu hiện sau:

• Giật mình ghi nhận lúc khám.

• Bệnh sử giật mình trên 2 lần trong 30 phút.

• Bệnh sử có giật mình kèm theo ngủ gà.

• Mạch  nhanh trên 150 lần/ phút khi trẻ nằm yên không sốt.

• Sốt cao trên 39 độ không đáp ứng với thuốc hạ sốt.

Nhóm 2: có một trong các biểu hiện sau:

• Thất điều: run chi, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng.

• Rung giật nhãn cầu, lác mắt.

• Yếu chi hoặc liệt chi.

• Liệt thần kinh sọ như: nuốt sặc, thay đổi giọng nói.

Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám ngay sau khi phát hiện dấu hiệu bệnh

Cấp độ của bệnh tay chân miệng giai đoạn 3

Đây được xem là cấp độ báo động tình trạng bệnh đã chuyển biến mức ở mức độ nghiêm trọng, cần được nhập viện và điều trị hồi sức tích cực. Lúc này, chỉ số nhịp thở, nhịp tim, mạch,... cần được theo dõi chặt chẽ bởi đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao để có thể đưa ra được phương pháp điều trị phù hợp như: sử dụng thuốc, máy thở oxy,...

Cần đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế gần nhất khi tình trạng bệnh chuyển biến xấu và có các triệu chứng sau:

• Mạch nhanh trên 170 lần/ phút khi trẻ nằm yên không sốt.

• Một số trường hợp có thể mạch chậm (dấu hiệu rất nặng).

• Vã mồ hôi, lạnh toàn thân hoặc khu trú.

• Huyết áp tăng.

• Thở nhanh, thở bất thường.

• Rối loạn tri giác.

• Tăng trương lực cơ.

Cấp độ của bệnh tay chân miệng giai đoạn 4

Khi không được điều trị kịp thời, cấp độ của bệnh tay chân miệng sẽ dần chuyển biến tiêu cực, gây nên những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Thông thường, bệnh nhân tay chân miệng cấp độ 4 sẽ có những dấu hiệu sau: sốc, phối bị phù cấp, cơ thể tím tái, thở dốc, thậm chí là hơi thở yếu ớt, nhịp tim suy giảm nghiêm trọng,...

Cấp độ của bệnh tay chân miệng khi chuyển biến nghiêm trọng sẽ gây nên những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe

2. Những lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân tay chân miệng

Đây là bệnh lý có mức độ lây nhiễm nhanh chóng và khả năng gây tổn thương lớn đến sức khỏe, do đó người thực hiện chăm sóc bệnh nhân cần lưu ý:

• Bổ sung cho bệnh nhân đầy đủ dinh dưỡng, ăn các loại thức ăn dễ tiêu và có thể chia thành nhiều bữa nhỏ; uống nhiều nước hơn so với bình thường.

• Quá trình điều trị nên tuân thủ các chỉ định của bác sĩ có chuyên môn.

• Các vùng da bị bội nhiễm, tổn thương cần được vệ sinh sạch sẽ bằng dung dịch sát khuẩn hoặc nước muối sinh lý.

• Đối với vật dụng của bệnh nhân như tã lót, áo quần,... nên được giặc riêng và ngâm với các loại dung dịch có khả năng sát khuẩn hoặc luộc qua nước sôi, sau đó phơi trực tiếp dưới ánh mặt trời.

• Cần lưu ý hạn chế tối đa việc tiếp xúc giữa người khỏe mạnh và người nhiễm bệnh. Tuyệt đối không dùng chung dụng cụ cá nhân với đối tượng đang mắc bệnh. 

• Người thực hiện chăm sóc cho bệnh nhân nhiễm bệnh cần thường xuyên rửa tay, sát khuẩn, đeo khẩu trang,...

• Theo dõi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, trong trường hợp có dấu hiệu chuyển biến tiêu cực, cần báo ngay cho bác sĩ có chuyên môn hoặc đưa đến cơ sở y tế gần nhất.

Nên cho bệnh nhân ăn những loại thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng

Cấp độ của bệnh tay chân miệng được chia làm bốn bậc cơ bản. Trong đó, độ 1 ít ảnh hưởng nhất. Tuy nhiên, mọi cấp độ lâm sàng tay chân miệng đều cần được theo sát, phát hiện sớm và điều trị biến chứng, tránh kéo dài thời gian có thể gây nên những biến chứng, hậu quả nghiêm trọng.