Ảnh hưởng của thuốc lên sự tiết sữa

Prolactin là hormon có vai trò gây tiết sữa. Khi prolactin tiết ra ít (dưới 100 nanogam/lit) thì việc tiết sữa kém. Trong trường hợp ít sữa do prolactin thì dùng các thuốc ức chế thụ thể dopamin làm tăng tiết prolactin dẫn tới tăng tiết sữa.

Thuốc tăng tiết sữa

Có nhiều thuốc có tính năng này như domperidon, risperidon, dẫn chất phenothiazin nhưng chỉ một số được chọn dùng. Ví dụ: Metoclopramid chỉ cần dùng liều một lần10 - 15mg mỗi ngày 3 lần đã gây tiết sữa tốt. Domperidon gây tiết sữa yếu hơn và chỉ coi tính tiết sữa này như một tác dụng phụ. Trong trường hợp ít sữa không do prolactin (prolactin trên 100nanogam/lit) việc mất sữa do nguyên nhân khác thì không dùng các thuốc này. Trên thực tế chỉ dùng thuốc khi thật sự cần và mất sữa kéo dài.

- Thông thảo: là phần lõi (bấc) phơi khô của cây thông thảo (Tetrapanax papirienferus Araliaceae). Dùng dưới dạng thuốc sắc (2-5g) chữa tắc tuyến sữa.

- Mộc thông: là thân phơi khô của cây mộc thông. Thường dùng theo cách ninh nhừ mộc thông (10g) với móng chân giò lợn (2 cái), có thêm một ít gạo nếp (để thành cháo). Ăn cả nước lẫn cái chữa tắc sữa. Lưu ý: là dùng móng chân giò lợn, chứ không phải dùng cả giò lợn.

Thuốc ức chế tiết sữa

Các dẫn chất ergot: Các dẫn chất ergot ức chế tiết ra prolactin, làm giảm nồng độ prolactin trong máu hoặc ức chế hoạt tính của prolactin nên giảm tiết sữa. Hai thuốc thường dùng:

- Bromocricptin: Đây là thuốc chữa Parkinson nhưng thường dùng giảm tiết sữa chữa cương tuyến vú.

- Cabergolin (mạnh hơn, ít tác dụng phụ hơn bromocricptin). Với liều 1mg sau khi sinh hay liều mỗi lần 0,25 mg x 2 lần/ngày trong 2 ngày thì làm mất hoàn toàn sữa.

Các loại hormon: Estrogen làm giảm tiết sữa hơn progesteron. Vì thế các thuốc tránh thai hỗn hợp chứa estrogen và progesteron làm giảm tiết sữa mạnh hơn. Nếu muốn tránh thai chỉ dùng loại có chứa progesteron hàm lượng thấp để không làm ảnh hưởng đến việc tiết sữa.

Tiết ra nhiều sữa hay tắc tuyến sữa đều gây đau bầu vú và đôi khi phải dùng đến thuốc. Tuy nhiên khi dùng các thuốc này cần phải cẩn thận (chọn thuốc, liều lượng) vì nếu dùng không đúng sẽ lợi bất cập hại như dùng cabergolin giảm sưng vú nên giảm đau bầu vú nhưng nếu dùng liều cao có thể làm mất hoàn toàn việc tiết sữa.