Ăn chay có tốt không và những điều nên biết khi ăn chay

Thực tế hiện nay có không ít người tìm hiểu và lựa chọn chế độ ăn chay. Ở nhiều đất nước phát triển, đây còn là một xu thế rất thịnh hành. Vậy ăn chay có tốt không, có đem lại lợi ích nào hay không?

1. Như thế nào là ăn chay?

Ăn chay tức là ăn kiêng các sản phẩm từ động vật và thường theo đuổi chế độ ăn thực vật. Số đông người ăn chay xuất phát từ mục đích đạo đức, nhất là người theo đạo Phật. Những trường hợp này ăn chay bằng sự thanh thoát, từ bi và nhẹ nhàng.

Ăn chay là chế độ ăn thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật

Ăn chay còn mang ý nghĩa riêng sự cứu rỗi linh hồn, để con người có được sự thư thái và không sát sanh, nhờ đó mà giảm được nghiệp chướng. Đây là ý nghĩa chính của việc ăn chay trong đạo Phật.

2. Ăn chay có tốt không?

2.1. Lý giải ăn chay có thực sự tốt hay không?

Ăn chay có tốt không là băn khoăn của nhiều người khi chưa hiểu hoặc đang muốn tìm hiểu về chế độ ăn này. Hiện tại vẫn có không ít người cho rằng đồ ăn chay thiếu dinh dưỡng hoặc dinh dưỡng kém nên không tin tưởng vào lợi ích của việc ăn chay.

Thực chất, ăn chay có tốt không chịu sự chi phối của rất nhiều yếu tố, đặc biệt vấn đề cân đối dinh dưỡng trở thành yếu tố hàng đầu. Hội Đái tháo đường Hoa Kỳ cho biết, nếu chế độ ăn chay phù hợp thì sẽ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe.

Ngoài ra, nghiên cứu từ Viện Dinh dưỡng và Dinh dưỡng học của Hoa Kỳ cho biết,  người ăn chay ít có nguy cơ mắc một số bệnh lý như tiểu đường type 2, thiếu máu cục bộ ở tim, huyết áp cao, béo phì và một số bệnh ung thư.

Nếu một người ăn chay đúng cách tức là sẽ loại bỏ toàn bộ thực phẩm từ thịt để thay thế bằng thực phẩm chế biến từ trái cây, ngũ cốc, các loại hạt, các loại đậu, rau củ quả,… 

Tổng hợp từ 117 báo cáo khoa học về sức khỏe, dinh dưỡng và y học hàng đầu trên thế giới, Viện Dinh dưỡng và Dinh dưỡng học của Hoa Kỳ đã kết luận rằng: nếu ăn chay lành mạnh, cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng thì sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

2.2. Lợi ích của việc ăn chay

Như vậy có nghĩa là, ăn chay có tốt không phụ thuộc vào chính việc thiết kế chế độ ăn có đủ dưỡng chất hay không. Nếu làm được điều này thì cơ thể sẽ thu được rất nhiều lợi ích:

Một số lợi ích cơ bản của chế độ ăn chay

2.2.1. Nguy cơ béo phì giảm

Thực phẩm ăn chay thường ít chất béo và hàm lượng calo thấp, chưa kể đến nguồn chất xơ và vitamin trong các loại rau củ, ngũ cốc, trái cây, các loại hạt,... rất dồi dào nên sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất đồng thời đốt cháy lượng calo dư thừa, nhờ đó mà nguy cơ béo phì được giảm xuống. Người biết ăn chay đúng cách và tập luyện điều độ sẽ giảm cân an toàn.

2.2.2. Giảm cholesterol

Các thực phẩm từ động vật hầu hết đều chứa nguồn chất béo bão hòa cao nên dễ gây tích tụ cholesterol bám vào thành động mạch. Tuy nhiên, nếu ăn chay thì thực phẩm từ thực vật sẽ giàu chất xơ, giúp trung hòa và đào thải cholesterol dư thừa ra ngoài cơ thể đồng thời ổn định đường huyết hiệu quả.

2.2.3. Tốt cho tiêu hóa

Ăn chay có tốt không xét trên phương diện này mang lại những công dụng rất hữu ích. Thực phẩm của người ăn chay được chế biến từ cây họ đậu, rau củ, trái cây, ngũ cốc,... nên giàu chất xơ giúp thúc đẩy hoạt động của nhu động ruột. Chính vì thế mà người duy trì chế độ ăn chay thường xuyên rất ít khi có nguy cơ bị bệnh đường tiêu hóa.

Ăn chay có tốt không phụ thuộc rất nhiều vào cách ăn có đúng không

2.2.4. Kiểm soát chỉ số huyết áp

Nghiên cứu được đăng ở Tạp chí JAMA Internal Medicine - Nhật Bản chỉ ra rằng người ăn chay có chỉ số huyết áp ổn định hơn so với người không ăn chay. Các loại chất xơ, hợp chất tinh bột, khoáng chất, vitamin có trong thực phẩm ăn chay rất tốt cho sự cân bằng lượng muối bên trong cơ thể và duy trì sự ổn định của chỉ số huyết áp.

2.2.5. Giảm nguy cơ mắc tiểu đường type 2

Người bị tiểu đường nên tìm hiểu ăn chay có tốt không vì nếu biết ăn chay đúng cách thì đường huyết sẽ được kiểm soát và các biến chứng do tiểu đường gây ra cũng được giảm thiểu.

Đặc biệt, nếu bị tiểu đường type 2 thì việc thay calo thực vật cho calo động vật có thể giảm 18% nguy cơ bị bệnh lý này vì nó giảm thiểu nguy cơ đối với hội chứng chuyển hóa - tác nhân chính dẫn đến tiểu đường type 2.

2.2.6. Tăng cường sức khỏe cho hệ tim

Do thực phẩm được dùng để ăn chay có tác dụng ổn định cholesterol, ổn định đường huyết và giảm huyết áp nên sẽ giảm thiểu được nguy cơ mắc bệnh tim và cải thiện sức khỏe hệ tim.

Đặc biệt, ăn chay còn là cách để cơ thể có được nguồn omega-3 từ thực vật rất tốt cho tim mạch. Những thực phẩm giàu omega-3 có thể kể đến như các loại hạt, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt,...

2.2.7. Giảm thiểu nguy cơ bị ung thư

Chế độ ăn chay với các loại ngũ cốc, rau củ quả là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất tốt để cơ thể chống lại nguy cơ ung thư. Trên phương diện này ăn chay có tốt không rất đáng ghi nhận.

Nghiên cứu được thực hiện trên 63.000 người dân Mỹ trong 20 năm đã chỉ ra rằng người có chế độ ăn chay có thể giảm đến 11% nguy cơ với một số bệnh ung thư họng, phổi, gan,...

3. Ăn chay thế nào mới tốt?

Như vậy, đến đây có thể kết luận về vấn đề ăn chay có tốt không rằng nếu biết ăn chay đúng cách và đầy đủ dinh dưỡng thì rất tốt cho sức khỏe. Ngược lại, ăn chay không đúng cách rất dễ bị thiếu hụt dinh dưỡng từ đó gây ra nhiều tác hại khôn lường.

Muốn ăn chay khỏe mạnh cần xây dựng được chế độ ăn đủ dinh dưỡng, khoa học, nói không với thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh,.... và có chế độ rèn luyện thể chất hợp với thể trạng.

Để đạt được những lợi ích từ việc ăn chay như đã nói đến ở trên, cần lưu ý:

- Không thay thế thịt bằng thực phẩm chay đã qua chế biến hay giàu chất béo.

- Luôn đảm bảo chế độ ăn chay cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.

- Ước tính hàm lượng protein cơ thể tiêu thụ hàng ngày để đảm bảo đủ dưỡng chất. Trung bình, mỗi bữa ăn cần đảm bảo cơ thể được cung cấp 20 - 30g protein. 

- Đa dạng hóa thực đơn để kích thích sự ngon miệng và đầy đủ dưỡng chất.

- Chọn chế độ ăn chay hợp với thể trạng sức khỏe của mình. 

Nội dung chia sẻ trên hy vọng sẽ là nguồn tham khảo hữu ích để bạn biết được ăn chay có tốt không trong quá trình tìm hiểu và đưa ra quyết định cho mình. Hãy nhớ ăn chay đúng cách để đạt được mục tiêu cao nhất mà bạn muốn trong chế độ ăn này.