Ý nghĩa xét nghiệm khối tế bào Cell Block trong chẩn đoán tế bào học

Tràn dịch các màng là một hội chứng thường gặp trong thực hành lâm sàng như tràn dịch màng phổi, màng tim, màng bụng,... Phương pháp đơn giản được sử dụng phổ biến trong chẩn đoán nguyên nhân gây tràn dịch là xét nghiệm tế bào dịch. Xét nghiệm này bao gồm xét nghiệm tế bào dịch phết lam thông thường Cell smear và xét nghiệm khối tế bào Cell block. Trong đó, xét nghiệm khối tế bào Cell block được đánh giá là có độ chính xác cao và ổn định hơn.

1. Khái quát về xét nghiệm khối tế bào Cell Block

Xét nghiệm khối tế bào Cell block là một phương pháp xét nghiệm tập trung các tế bào lơ lửng trong mẫu dịch thành một khối nhờ vào lực ly tâm ở tốc độ cao và chất gắn đặc biệt. Khối tế bào thu được sẽ được cố định để giữ nguyên hình dáng sau cắt mỏng - nhuộm màu và được các bác sĩ quan sát dưới kính hiển vi quang học. Từ đó có thể nhận định được tế bào trong dịch là lành tính hay ung thư.

Hình 1: Hình ảnh tràn dịch màng phổi

2. Tại sao xét nghiệm khối tế bào Cell Block lại vượt trội hơn so với xét nghiệm tế bào dịch phết lam Cell smear thông thường?

Với phương pháp xét nghiệm tế bào dịch thông thường, chỉ thu được một phần tế bào trong mẫu dịch nên giảm khả năng bắt trúng tế bào ung thư. Tiếp nữa, trong quá trình xử lý, các tế bào có thể bị thoái hóa và biến đổi do nhiều nguyên nhân khác nhau nên có thể bỏ sót tổn thương. 

Với mẫu tế bào dịch phết lam thông thường, mẫu bệnh phẩm sẽ không được bảo quản lâu nên trong trường hợp nghi ngờ hoặc cần xem xét thêm sẽ phải thực hiện thủ thuật để lấy thêm dịch để làm xét nghiệm.

Với phương pháp xét nghiệm khối tế bào Cell block sẽ thu được toàn bộ toàn bộ các tế bào trong dịch thụ được, tăng khả năng bắt trúng tế bào ung thư. Các tế bào được xử lý bằng kỹ thuật đặc biệt nên bảo toàn được hình dạng tế bào giống như tế bào khi ở trong cơ thể. Đặc biệt, còn lưu trữ được cấu trúc sắp xếp của các tế bào giúp tăng thêm khả năng nhận định được tế bào lành tính hay ung thư. 

Khối tế bào thu được sau khi chẩn đoán tế bào học sẽ lưu trữ được trong nhiều năm để có thể thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như hóa mô miễn dịch, đột biến gen,… phục vụ cho chẩn đoán điều trị tiếp mà không cần phải lấy thêm dịch. 

Vì vậy, độ đặc hiệu của xét nghiệm khối tế bào lên tới 98%.

3. Xét nghiệm khối tế bào Cell block được thực hiện trong trường hợp nào?

Khi bệnh nhân xuất hiện tràn dịch bất thường tại các khoang của cơ thể như tràn dịch màng phổi, màng bụng, màng tim,… sau khi thăm khám, các bác sĩ sẽ lấy dịch bất thường đó rồi gửi làm xét nghiệm.

Sau khi thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết như X-quang tim phổi, điện tim, siêu âm, tổng phân tích tế bào máu ngoại vi, đông máu cơ bản,… bệnh nhân sẽ được chuyển tới phòng thủ thuật để lấy dịch.

Bệnh nhân sẽ được nằm hoặc ngồi tùy thuộc vào số lượng và vị trí tràn dịch để thuận tiện cho bác sĩ và giảm tai biến cho bệnh nhân.

Sau đó bác sĩ sẽ sát khuẩn, gây tê tại chỗ để tránh nhiễm trùng và giảm đau đớn cho bệnh nhân.

Việc lấy dịch này có thể thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc không. 

Sau khi thực hiện xong thủ thuật, mẫu dịch của bệnh nhân sẽ được chuyển ngay tới phòng xét nghiệm để tiến hành các bước tiếp theo. Còn bệnh nhân được lưu lại để theo dõi các biến chứng có thể xảy ra khi trong quá trình thực hiện thủ thuật.

Kết quả xét nghiệm Cell block sẽ có sau 3 - 4 ngày, kết quả sẽ được thông báo tới khách hàng.

Hình 2: Xét nghiệm khối tế bào Cell block qua soi kính hiển vi

4. Một số tai biến có thể xảy ra khi thực hiện xét nghiệm khối tế bào Cell Block

Trong và sau quá trình tiến hành thu thập mẫu dịch để xét nghiệm từ bệnh nhân, có thể xảy ra một số hiện tượng: 

- Chảy máu tại vị trí chọc dịch.

- Dị ứng với thuốc gây tê, gây nên những biểu hiện như nổi ban đỏ, sưng, phù,... tùy mức độ dị ứng khác nhau.

- Tràn khí màng phổi.

- Bội nhiễm tại vị trí chọc dịch.

Tuy nhiên, các tai biến trên tương đối hiếm gặp, tỷ lệ xảy ra rất thấp. Để giảm thiểu tỷ lệ xảy ra các tai biến này một cách tối đa, bệnh nhân cần được chuẩn bị kỹ lưỡng các thăm dò liên quan, thực hiện tại các đơn vị y tế uy tín và các bác sĩ có nhiều kinh nghiệm. 

Hình 3: Hình ảnh tế bào trong khối tế bào sắp xếp biến đổi ác tính và gợi cấu trúc mô (Hình B), các tế bào sắp xếp thành đám không rõ ràng trong mẫu dịch (Hình A)

Bên cạnh xét nghiệm khối tế bào để chẩn đoán nguyên nhân gây tràn dịch các màng các bác sĩ thường chỉ định thêm các xét nghiệm sinh hóa dịch (protein, albumin, LDH, Glucose, các marker ung thư như CEA, CA125,…), tổng phân tích dịch, nhuộm soi, nuôi cấy, PCR lao,…

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC nơi hội tụ của các bác sĩ, các chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực. Với 3 cơ sở lớn tại Hà Nội cùng hệ thống chi nhánh tại các tỉnh thành, cùng đội ngũ cán bộ lấy mẫu tại nhà làm việc 24/7 ngày càng được tăng cường về số lượng cũng như chất lượng chuyên môn giúp đưa các dịch vụ của MEDLATEC tới tay khách hàng đảm bảo tiêu chí “Dịch vụ tốt, công nghệ cao”.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với trên 24 năm kinh nghiệm đã đạt được nhiều thành tựu trong khám chữa bệnh, cung cấp hàng triệu lượt khám chữa bệnh. Bệnh viện sở hữu những trang thiết bị, máy móc hiện đại bậc nhất. Trung tâm Xét nghiệm tại bệnh viện đạt chứng chỉ và thực hiện các quy trình tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012, đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm chuyên sâu và luôn tận tâm với công việc.

Hãy liên hệ tới tổng đài của chúng tôi 1900 56 56 56 để được biết thêm các thông tin về các dịch vụ y tế của MEDLATEC.