Ung thư buồng trứng là căn bệnh nguy hiểm thường gặp nhất ở phụ nữ và là bệnh ung thư đường sinh dục gây tỷ lệ tử vong cao thứ 2 chỉ sau ung thư cổ tử cung. Xét nghiệm CA - 125 là xét nghiệm được sử dụng phổ biến để phát hiện, theo dõi hiệu quả điều trị ung thư buồng trứng.
1. CA - 125 là chất gì?
CA - 125 là tên viết tắt của Carbohydrate antigen 125 có nghĩa là kháng nguyên ung thư. Bản chất của CA - 125 là glycoprotein và có trọng lượng phân tử cao 200.000 dalton. Được phát hiện vào năm 1981 và đây là một chất chỉ điểm ung thư tốt cho ung thư buồng trứng.
Hình 1: CA - 125 kháng nguyên ung thư đặc hiệu của ung thư buồng trứng
Kháng nguyên ung thư này bình thường có thể thấy ở nội mạc tử cung và trong dịch tử cung. CA - 125 bình thường có một lượng nhỏ chất này được tìm thấy trong tuần hoàn. Nồng độ CA - 125 tăng cao trong máu khi có tình trạng phá hủy các mô này ví dụ như ở các bệnh nhân bị ung thư nội mạc tử cung hay các bệnh ung thư khác như: ung thư buồng trứng, ung thư vú, ung thư phổi,...
2. Những ai nên thực hiện xét nghiệm CA - 125?
- Mọi phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư buồng trứng (có yếu tố tiền sử gia đình) đều nên xét nghiệm kiểm tra CA - 125.
- Những phụ nữ đã được chẩn đoán chắc chắn mắc ung thư buồng trứng xét nghiệm trước khi bắt đầu điều trị để đánh giá hiệu quả điều trị.
- Những phụ nữ đã cắt bỏ u xét nghiệm kiểm tra để phát hiện ung thư tái phát.
Hình 2: Những phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư buồng trứng nên đi thực hiện xét nghiệm
3. Xét nghiệm được thực hiện như thế nào?
Xét nghiệm này thực hiện trên mẫu huyết thanh được tách ra từ máu tĩnh mạch của bệnh nhân. Không nhất thiết bệnh nhân phải nhịn ăn trước khi thực hiện xét nghiệm.
Quy trình lấy máu được thực hiện theo các bước như sau:
- Sát khuẩn vị trí lấy máu bằng cồn 70 độ.
- Buộc garo trên vùng tĩnh mạch cần lấy máu ở mức phù hợp.
- Dùng kim chích vào vị trí tĩnh mạch và hút đủ thể tích máu cần làm xét nghiệm vào ống nghiệm chứa máu.
- Tháo garo, cầm máu cho bệnh nhân.
- Mẫu được chuyển đến phòng xét nghiệm và được thực hiện phân tích trên hệ thống máy hóa sinh chuyên dụng và kết quả sẽ được bác sĩ thông báo cho bạn sau đó.
4. Ý nghĩa của xét nghiệm CA - 125 trong ung thư buồng trứng
Giá trị bình thường của xét nghiệm CA - 125 là < 35 U/ml.
Hình 3: Xét nghiệm CA - 125 có ý nghĩa trong việc phát hiện, theo dõi điều trị những phụ nữ mắc ung thư buồng trứng
- Xét nghiệm có vai trò quan trọng trong việc phát hiện ung thư buồng trứng ở phụ nữ: nếu kết quả xét nghiệm > 65 U/ml thì 90% gợi ý bệnh nhân có khối u ác tính.
Trong ung thư buồng trứng ở phụ nữ còn kinh nguyệt giá trị CA - 125 có thể tăng hơn 200 U/ml còn đối với phụ nữ mãn kinh thì CA - 125 > 35 U/ml.
Để tăng độ nhạy cho chẩn đoán thường kết hợp cùng với xét nghiệm CEA, CA 72 - 4.
- Xét nghiệm được dùng để theo dõi đáp ứng điều trị với ung thư buồng trứng và để phát hiện tình trạng ung thư tái phát:
+ Giá trị CA - 125 sau khi mổ có mối tương quan chặt chẽ với khối u còn sót lại.
+ Trong khi điều trị hóa chất nồng độ này cũng có tương quan chặt chẽ giữa kết quả điều trị và tiên lượng kết quả.
- Đôi khi xét nghiệm này cũng được sử dụng để sàng lọc các phụ nữ có nguy cơ cao bị ung thư buồng trứng (tiền sử gia đình bị ung thư buồng trứng) song vẫn chưa phát hiện bị bệnh.
- Nồng độ CA - 125 tăng khi ung thư di căn hay còn sót ung thư phúc mạc.
- Hỗ trợ trong chẩn đoán các bệnh ung thư khác như: trường hợp nghi ngờ ung thư cổ tử cung khi kết hợp thực hiện cùng với xét nghiệm CEA, SCC, Cyfra 21 - 1 hoặc trường hợp nghi ngờ ung thư phổi khi kết hợp cùng với các xét nghiệm NSE, SCC, CEA,…
5. Giá trị CA - 125 thay đổi ở một số bệnh lý khác
Một số nguyên nhân chính gây tăng nồng độ CA - 125 không phải do ung thư buồng trứng là:
- Gặp trong một số bệnh lý: viêm đáy chậu, viêm nội mạc tử cung, viêm tụy cấp và mãn, viêm gan mạn, xơ gan, viêm phúc mạc, viêm màng ngoài tim,… giá trị xét nghiệm có thể tăng nhẹ.
- Phụ nữ mang thai sẽ làm thay đổi nồng độ CA - 125: trong 3 tháng đầu nồng độ CA - 125 sẽ tăng cao nhất từ 16 - 268 U/ml, 3 tháng giữa từ 12 - 25 U/ml, 3 tháng cuối từ 17 - 44 U/ml.
Hình 4: Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu có nồng độ CA - 125 trong máu tăng cao
- Hút thuốc lá làm tăng nồng độ CA - 125.
- Phụ nữ đang trong chu kỳ kinh nguyệt làm tăng nồng độ CA - 125.
- Trong các di căn của gan khoảng 70% nồng độ CA - 125 tăng trên 65 U/ml. Ung thư đại trực tràng, ung thư tụy cũng làm tăng giá trị xét nghiệm > 35 U/ml.
6. Địa chỉ xét nghiệm CA - 125 uy tín ở đâu?
Xét nghiệm CA - 125 giúp định hướng chẩn đoán và theo dõi điều trị. Kết quả xét nghiệm tăng không đồng nghĩa là bạn bị ung thư buồng trứng và ngược lại nồng độ CA - 125 bình thường cũng không loại trừ khả năng bị ung thư vì có tới 30 - 50% bệnh nhân mắc ung thư buồng trứng nhưng kết quả xét nghiệm vẫn bình thường. Do đó xét nghiệm này được khuyến khích nên kết hợp với các xét nghiệm và các kỹ thuật y học khác để tăng hiệu quả chẩn đoán, theo dõi bệnh như: chụp CT, siêu âm, sinh thiết, xét nghiệm CEA, xét nghiệm SCC,…
Các xét nghiệm nhằm mục đích tầm soát sớm, phát hiện và theo dõi điều trị ung thư hiện nay đang được thực hiện hàng ngày tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Tại đây, các xét nghiệm được thực hiện phân tích trên hệ thống máy hiện đại tiên tiến nhất, Trung tâm Xét nghiệm của bệnh viện đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 đảm bảo mang lại kết quả chính xác nhất.
Hình 5: Trung tâm Xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189 : 2012 tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC
Bệnh Viện Đa khoa MEDLATEC là đơn vị y tế tổ chức khám chữa bệnh đa khoa như khoa Nội, khoa Ngoại, khoa Sản, Tai - Mũi - Họng, Răng - Hàm - Mặt,... Đội ngũ các chuyên gia hàng đầu trong nhiều lĩnh vực và các bác sĩ có chuyên môn cao nhiều năm kinh nghiệm sẽ trực tiếp thăm khám và tư vấn kết quả cũng như phương pháp điều trị bệnh hiệu quả khi bạn đến khám và chữa bệnh tại MEDLATEC.
Để đăng ký khám chữa bệnh và làm xét nghiệm tầm soát ung thư sớm tại MEDLATEC khách hàng vui lòng liên hệ theo số tổng đài 1900565656.
1900 565656
