Ý nghĩa của xét nghiệm độ tập trung tiểu cầu

Tiểu cầu đóng vai trò quan trọng trong quá trình đông - cầm máu của cơ thể. Nó đóng vai trò chính trong bệnh sinh huyết khối động mạch và trong dự phòng các tai biến chảy máu. Xét nghiệm độ tập trung tiểu cầu nhằm đánh giá hoạt động, chức năng của tiểu cầu trong cơ thể.

1. Tiểu cầu và xét nghiệm độ tập trung tiểu cầu là gì?

Tiểu cầu là một tế bào máu không nhân, chúng thực chất là những mảnh tế bào vỡ ra từ mẫu tiểu cầu khổng lồ của tủy xương. Tiểu cầu có dạng hình đĩa 2 mặt lồi, đường kính khoảng 2 - 3 micromet. Đời sống tiểu cầu kéo dài khoảng 5 - 7 ngày, cơ quan có vai trò tiêu hủy các tế bào tiểu cầu già là lá lách. Trong những trường hợp bất thường lá lách làm tăng quá trình tiêu hủy và bắt giữ tiểu cầu dẫn đến giảm số lượng tế bào tiểu cầu trong máu ngoại vi.

Hình 1: Tiểu cầu là tế bào máu được sinh ra từ tế bào gốc tủy xương

Tiểu cầu là tế bào máu có chức năng trong quá trình đông - cầm máu bằng cách tạo ra nút tiểu cầu tạm thời bịt miệng vết thương khi có mạch máu tổn thương. Các tiểu cầu phải hoạt hóa, phóng thích các chất và biến đổi hình dạng để tham gia vào quá trình đông - cầm máu nhằm bảo vệ cơ thể.

Khi có sự bất thường về số lượng hay chức năng tiểu cầu sẽ phải thực hiện kỹ thuật tạo tiêu bản tập trung tiểu cầu để đánh giá chức năng của tế bào máu này.

2. Quá trình tập trung tiểu cầu diễn ra như thế nào?

-  Khi không cho chất chống đông vào, quá trình đông máu sẽ diễn ra, tiểu cầu dính với nhau thành đám để tạo thành nút tiểu cầu tham gia vào quá trình cầm máu ban đầu, quá trình đông máu. Dựa vào số lượng tiểu cầu trên mỗi đám để đánh giá chức năng tiểu cầu.

Hình 2: Các tiểu cầu kết dính lại với nhau tại vị trí mạch máu tổn thương để ngăn dòng máu chảy ra ngoài

Ở giai đoạn cầm máu ban đầu: khi thành mạch bị tổn thương, quá trình cầm máu lập tức xảy ra. Đầu tiên là phản xạ co mạch dưới tác động của các cơ chế thần kinh và thể dịch. Mạch máu khi co lại sẽ làm giảm tốc độ dòng chảy tạo điều kiện bám dính tiểu cầu, việc này rất hiệu quả trong cầm máu ở những mạch máu nhỏ và mao mạch.

- Cơ chế tập trung tiểu cầu nói trên khiến ngừng chảy máu bằng cách tạo ra nút tiểu cầu tạm thời bịt miệng vết thương không cho máu thoát ra ngoài.

3. Xét nghiệm độ tập trung tiểu cầu thực hiện nhằm mục đích gì?

Xét nghiệm nhằm đánh giá khả năng kết dính các tiểu cầu với nhau. Xét nghiệm này cho phép:

- Đánh giá chức năng của tiểu cầu.

- Xét nghiệm có giá trị đối với các bệnh nhân có hội chứng xuất huyết chưa tìm ra căn nguyên khi kết hợp với xét nghiệm thời gian máu chảy.

4. Xét nghiệm đo độ tập trung tiểu cầu được thực hiện thế nào?

Xét nghiệm được thực hiện theo các bước như sau:

- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, hóa chất, thuốc nhuộm để thực hiện xét nghiệm và chuẩn bị đầy đủ bộ dụng cụ lấy máu mao mạch hoặc tĩnh mạch.

- Ghi mã ID và thông tin cần thiết của khách hàng lên lam kính.

- Thực hiện quy trình lấy máu tĩnh mạch theo các bước chính như sau:

• Buộc garo trên vùng tĩnh mạch cần lấy máu ở mức phù hợp.

• Dùng kim chích vào vị trí tĩnh mạch và hút đủ thể tích máu cần làm xét nghiệm.

• Tháo garo, cầm máu cho bệnh nhân.

- Máu sau khi lấy nhỏ ngay 1 giọt vừa phải lên lam kính đã đánh dấu và thực hiện kéo lam tiêu bản máu.

- Cố định tiêu bản bằng cách để tiêu bản trên bàn nhiệt 37 độ C chờ khô hoàn toàn. Sau đó xếp tiêu bản lên giá và cố định tiêu bản bằng cồn tuyệt đối, chờ khô hoàn toàn.

- Nhuộm tiêu bản máu bằng phương pháp nhuộm Giemsa, chờ tiêu bản khô và đọc kết quả xét nghiệm.

Hình 3: Xét nghiệm được thực hiện phân tích trên mẫu máu tĩnh mạch của bệnh nhân

Xét nghiệm không nhất thiết yêu cầu bệnh nhân phải nhịn ăn trước khi lấy máu tĩnh mạch.

5. Kết quả xét nghiệm độ tập trung tiểu cầu phản ánh điều gì?

Kết quả sẽ được đánh giá theo số lượng đám tiểu cầu quan sát được trên lam kính.

Giá trị của xét nghiệm như sau:

• Độ tập trung tiểu cầu bình thường: 5 - 10 tiểu cầu/đám.

• Độ tập trung tiểu cầu giảm: <5 tiểu cầu/đám.

• Độ tập trung tiểu cầu tăng : >10 tiểu cầu/đám.

- Một số nguyên nhân gây tăng ngưng tập tiểu cầu là:

Tăng trong các bệnh lý tăng số lượng tiểu cầu:

+ Hội chứng tăng sinh tủy (tăng tiểu cầu vô căn, tăng tiểu cầu có tính chất gia đình).

+ Các nguyên nhân tăng tiểu cầu phản ứng (chảy máu cấp, phản ứng dị ứng, nhiễm trùng, ung thư, sau phẫu thuật cắt lách, phẫu thuật lớn, một số thuốc có thể gây ra tăng tiểu cầu phản ứng,...).

- Một số nguyên nhân giảm ngưng tập tiểu cầu là:

Giảm trong các bệnh lý giảm số lượng tiểu cầu:

+ Giảm sản xuất: ức chế hoặc suy tủy xương, xơ gan, nhiễm các virus ảnh hưởng đến tủy xương (Dengue, Rubella, viêm gan B, C, quai bị,…), bệnh giảm tiểu cầu tiên phát, thứ phát, các chất hóa trị liệu ung thư, uống rượu kéo dài.

+ Tăng phá hủy hoặc loại bỏ: cường lách, đông máu trong lòng mạch rải rác (DIC), có kháng thể kháng tiểu cầu,…

6. Nên thực hiện xét nghiệm đo độ tập trung tiểu cầu ở đâu?

Xét nghiệm đo độ tập trung tiểu cầu được thực hiện hàng ngày tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Xét nghiệm này thường được kết hợp với nhiều xét nghiệm huyết học và hóa sinh khác để giúp bác sĩ chẩn đoán một tình trạng bệnh lý mắc phải. Do đó, bạn nên lựa chọn các cơ sở khám chữa bệnh uy tín để được chẩn đoán, tư vấn bệnh chính xác và kịp thời.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với trên 24 năm kinh nghiệm, tại đây có đội ngũ chuyên gia đầu ngành trong nhiều lĩnh vực trực tiếp thăm khám và tư vấn sức khỏe cho khách hàng. Bên cạnh đó Bệnh viện sở hữu hệ thống máy móc trang thiết bị hiện đại, quy trình khám chữa bệnh nhanh chóng.

Hình 4: Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC - Địa chỉ khám chữa bệnh tin cậy cho mọi người

Chi phí khám chữa bệnh hợp lý. Khi đến khám tại MEDLATEC khách hàng sẽ được áp dụng thanh toán bảo hiểm y tế lên tới 100%. Bệnh viện cũng thực hiện tiếp nhận bảo lãnh viện phí cho các khách hàng có thẻ bảo hiểm của gần 40 công ty bảo hiểm trên cả nước. Một số công ty, hãng bảo hiểm như: Công ty Bảo An Khang, Sime darby Healthcare, Bảo hiểm Bảo Minh, Bảo hiểm bưu điện PTI, Bảo hiểm nhân thọ Manulife,...

Để đăng ký khám chữa bệnh tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC khách hàng có thể gọi điện đặt lịch khám theo số 1900565656 hoặc truy cập website: medlatec.vn.