Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố

Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố là tình trạng bệnh lý của màng hoạt dịch khớp, có đặc điểm gây đau, sưng nề khớp và hạn chế vận động nên ảnh hưởng chất lượng cuộc sống người bệnh. Bệnh này có tình trạng lắng đọng hemosiderin (một hoạt chất có tính kim loại) ở trong các khớp tổn thương.

Đây là tình trạng bệnh lý lành tính hiếm gặp của tổn thương màng bao hoạt dịch khớp. Các tổn thương giống các lông mao, dạng nốt hay lắng động hemosiderin do các nốt tân sinh màng hoạt dịch khớp. Bệnh thường phát hiện ở bệnh nhân trung tuổi (30 đến 50 tuổi) và thấy ở cả nam và nữ.

Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố điển hình chỉ ảnh hưởng đến 1 khớp, trong đó khoảng 80% các trường hợp là khớp gối, các khớp hay bị ảnh hưởng theo thứ tự là khớp gồi (80%), khớp háng (4-16%), khớp cổ chẩn, khớp vai và khớp khuỷu. Bệnh nhân thấy sưng nề khớp, đau, hạn chế hoặc mất chức năng khớp tổn thương.

Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố xuất hiện ở hai hình thái: khu trú hoặc lan toả.

+ Thể khu trú thường đáp ứng tốt với điều trị và các nguy cơ tổn thương khớp thấp.

+ Thể lan toả thường liên quan đến toàn bộ màng hoạt dịch khớp và có nguy cơ gây tổn thương khớp nhiều hơn, đây là hình thái tổn thương thường gặp nhất.

 Hình ảnh minh họa cho viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố - Nguồn Dr Frank Gaillard.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố chưa được hiểu biết rõ, một số tác giả cho rằng có yếu tố gen nhưng chưa được chứng minh rõ ràng.

Triệu chứng của bệnh

Triệu chứng thường gặp là đau và sưng nền khớp, bệnh nhân có thể có hạn chế vận động khớp, kẹt khớp và đôi khi có tình trạng lỏng lẻo khớp.

Các triệu chứng này thường tiến triển nặng lên 1 cách từ từ, nhất là với thể lan toả.

Bệnh nhân nam, 33 tuổi được chẩn đoán viêm màng bao hoạt dịch thể lông nốt sắc tố trên siêu âm và MRI tại Bệnh viện MEDLATEC.

Kỹ thuật chẩn đoán, thăm dò bệnh

- Chụp X quang: để loại trừ các tổn thương xương, có thể là căn nguyên khác gây nên các triệu chứng hoặc là tổn thương thứ phát. Trên hình ảnh X quang thấy hình ảnh tăng đậm độ phần mềm vùng tổn thương, có thể gặp các ổ khuyết xương ở giai đoạn muộn.

- Siêu âm: có giá trị phát hiện thấy màng bao hoạt dịch dày, các nốt tổn thương bám vào màng bào hoạt dịch khớp, đặc biệt thấy tràn dịch khớp.

- Chụp cộng hưởng từ: có giá trị để chẩn đoán cho cả thể khu trú cũng như lan toả, cho biết giới hạn cũng như lan tỏa giới hạn của tổn thương, tình trạng viêm dầy màng hoạt dịch kèm theo các khối tổ chức mô mềm và có thể là tình trạng xương bị phá huỷ

- Chọc hút dịch khớp: được chỉ định cho 1 số trường hợp, dịch chọc hút sẽ có màu sắc đỏ như máu do chứa hemosiderin.

Điều trị bệnh như thế nào?

- Phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật nội soi khớp cho kết quả tốt, ngăn ngừa tình trạng thoái hoá khớp sớm.

- Trong một số trường hợp, bệnh nhân không tiến hành phẫu thuật cần sử dụng một số thuốc giảm triệu chứng.

- Xạ trị thường áp dụng cho các trường hợp phẫu thuật không thành công và tổn thương tái phát nhanh.

Nguồn tham khảo

1. Radiopaedia.org/articles/pigmented-villonodular-synovitis.

2. Kaplan P. Musculoskeletal MRI. W B Saunders Co. (2001) ISBN:0721690270.Read it at Google Books - Find it at Amazon.

3. Murphey MD, Rhee JH, Lewis RB et-al. Pigmented villonodular synovitis: radiologic-pathologic. correlation. Radiographics. 28 (5): 1493- 518.doi:10.1148/rg.285085134 - Pubmed citation.