Tìm hiểu xét nghiệm Panel tác nhân Virus gây viêm đường hô hấp

Virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm trùng đường hô hấp, tác nhân gây bệnh bao gồm  virus hợp bào hô hấp, virus cúm, virus á cúm, Metapneumovirus, Adenovirus và Coronavirus,… Triệu chứng gây bệnh không đặc trưng cho từng tác nhân, vì vậy xét nghiệm panel các tác nhân virus gây viêm đường hô hấp là lựa chọn ưu tiên cho chẩn đoán và điều trị.

1. Xét nghiệm Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp gồm những gì?

- Virus cúm (A, B): một loại virus đường hô hấp rất dễ lây lan, xuất hiện phổ biến nhất trong những tháng mùa thu và mùa đông. Nó thường lây lan qua các giọt hô hấp khi một người bị cúm hắt hơi hoặc ho. Thực tế, có bốn loại virus cúm khác nhau: cúm A, B, C và D, trong đó cúm A, B là hai loại cúm gây ra dịch bệnh theo mùa gần như hàng năm.

- Virus á cúm type I, II, III, IV: Virus á cúm ở người thường gây ra các bệnh về đường hô hấp trên và dưới ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu.

+ Cả virus á cúm type 1 và type 2 đều gây ra tình trạng co thắt, với type 1 thường được xác định là nguyên nhân ở trẻ em. Cả hai cũng có thể gây ra bệnh hô hấp trên và dưới, và các triệu chứng giống như cảm lạnh.

+ Virus á cúm type 3 thường liên quan đến viêm phế quản, viêm phế quản và viêm phổi.

+ Virus á cúm type 4 ít gặp hơn nhưng có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp từ nhẹ đến nặng.

Virus gây viêm đường hô hấp

- Virus hợp bào hô hấp A, B

Virus hợp bào hô hấp (RSV) gây viêm phổi và đường hô hấp và phổ biến ở trẻ dưới 2 tuổi, trẻ sinh non và người lớn mắc bệnh tim, phổi hoặc suy giảm miễn dịch.

- Adenovirus

Adenovirus là một nhóm virus phổ biến lây nhiễm vào niêm mạc mắt, đường thở và phổi, ruột, đường tiết niệu và hệ thần kinh. Chúng là những nguyên nhân phổ biến gây viêm đường hô hấp và tiêu hóa với triệu chứng  sốt, ho, viêm họng, tiêu chảy và đau mắt đỏ.

- Rhinovirus: là nguyên nhân phổ biến nhất của cảm lạnh thông thường. Chúng chủ yếu gây nhiễm trùng đường hô hấp trên nhưng cũng có thể nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Các biến chứng tiềm ẩn của nhiễm trùng bao gồm viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phế quản mãn tính và làm trầm trọng thêm bệnh đường hô hấp phản ứng.

- Enterovirus gây bệnh về đường hô hấp, chủ yếu ở trẻ em; các triệu chứng thường giống với cảm lạnh (ví dụ như chảy nước mũi, ho, khó chịu, sốt ở một số trẻ em). Một số trẻ, đặc biệt là những trẻ bị hen suyễn , có các triệu chứng nghiêm trọng hơn liên quan đến đường hô hấp dưới (ví dụ như thở khò khè, suy hô hấp).

- Bocavirus gây nhiễm trùng cấp dưới và tiêu chảy, thường gặp ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh. 

- Metapneumovirus gây nhiễm viêm đường hô hấp ở cả trẻ em và người lớn, hay xảy ra vào mùa đông.

- Beta Coronavirus OC43 thuộc loài  Betacoronavirus 1 lây nhiễm cho người và gia súc. Đây là một trong những loại virus gây ra cảm lạnh thông thường và có thể gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới nghiêm trọng, bao gồm viêm phổi ở trẻ sơ sinh, người già và những người bị suy giảm miễn dịch.

- Alpha Coronavirus 229E/NL63 là một loài coronavirus lây nhiễm cho người và dơi, gây ra cảm lạnh thông thường, viêm phổi, viêm phế quản,…

- MERS-CoV là một chủng virus beta mới của một loại coronavirus gây viêm đường hô hấp nghiêm trọng ở cả người và động vật.

Khả năng gây bệnh của Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp.

Nhiễm virus thường ảnh hưởng đến đường hô hấp trên hoặc dưới. Mặc dù nhiễm trùng đường hô hấp có thể được phân loại theo virus gây bệnh (ví dụ: cúm), nhưng chúng thường được phân loại lâm sàng theo hội chứng (ví dụ: cảm lạnh thông thường, viêm tiểu phế quản, bệnh sùi mào gà, viêm phổi). 

Mức độ nghiêm trọng của bệnh hô hấp do virus rất khác nhau; bệnh nặng có nhiều khả năng ở bệnh nhân lớn tuổi và trẻ sơ sinh. Tỷ lệ mắc bệnh có thể là kết quả trực tiếp từ nhiễm virus hoặc có thể là gián tiếp, do làm trầm trọng thêm các tình trạng tim phổi tiềm ẩn hoặc bội nhiễm vi khuẩn của phổi, xoang cạnh mũi hoặc tai giữa.

Virus có thể lây lan qua đường không khí

- Nguyên nhân nhiễm một trong các Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp trên:

+ Viêm họng cấp tính.

+ Nhiễm trùng tai cấp tính.

+ Cảm lạnh thông thường.

- Nguyên nhân nhiễm một trong các Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp dưới:

+ Viêm phế quản.

+ Viêm phổi.

+ Viêm tiểu phế quản.

- Biến chứng nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính là cực kỳ nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong. Chúng bao gồm:

+ Ngừng hô hấp, xảy ra khi phổi ngừng hoạt động.

+ Suy hô hấp, tăng CO2 trong máu do phổi của bạn không hoạt động chính xác.

+ Suy tim sung huyết.

2. Làm thế nào để chẩn đoán Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp

Để chẩn đoán Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp dựa vào:

- Triệu chứng: 

Triệu chứng gây bệnh của các virus trong Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp là khác nhau bởi vị trí gây bệnh khác nhau. 

+ Các triệu chứng của bệnh hô hấp trên có thể bao gồm:

• Sốt. 

• Sổ mũi.

• Ho.

Một số triệu chứng viêm đường hô hấp

+ Các triệu chứng của bệnh hô hấp dưới có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng dây thanh âm (thanh quản), khí quản (khí quản) và ống phế quản (phế quản). 

• Viêm phế quản (nhiễm trùng đường dẫn khí chính kết nối khí quản với phổi, trong đường dẫn khí nhỏ nhất trong phổi).

• Viêm phổi (nhiễm trùng phổi).

+ Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Đau họng.

• Hắt xì.

• Khò khè.

• Đau tai.

• Cáu gắt.

• Giảm sự thèm ăn.

- Thăm khám: kiểm tra viêm trong phổi bằng cách lắng nghe âm thanh bất thường trong phổi khi bạn thở và kiểm tra tai - mũi - họng.

- Chụp X-quang hoặc CT có thể cần thiết để kiểm tra tình trạng của phổi.

- Xét nghiệm:

- Test nhanh: phát hiện định tính sự có mặt của kháng nguyên/ kháng thể của virus trong mẫu bệnh phẩm.

- Sinh học phân tử: Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp phát hiện chính xác vật chất di truyền của các tác nhân gây bệnh trong mẫu bệnh phẩm. Xét nghiệm có độ nhạy và độ chính xác rất cao, rất có giá trị trong chẩn đoán.

- Một số xét nghiệm khác hỗ trợ chẩn đoán: tổng phân tích máu, PCT, soi/ cấy đờm,…

3. Cách phòng và điều trị Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp

- Phòng bệnh:

+ Rửa tay thường xuyên.

+ Tránh tiếp xúc: hạn chế tiếp xúc với trẻ sơ sinh của bạn với những người bị sốt hoặc cảm lạnh.

+ Giữ các dụng cụ, đồ dùng trong nhà gọn gàng, sạch sẽ.

+ Không sử dụng ly uống nước với người khác.

+ Không hút thuốc lá, thuốc lào,... Trẻ sơ sinh tiếp xúc với khói thuốc lá có nguy cơ mắc RSV cao hơn và các triệu chứng nghiêm trọng hơn.

+ Rửa đồ chơi của trẻ thường xuyên. 

Điều trị:

+ Với nhiều loại virus, không có phương pháp điều trị nào được biết đến. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát các triệu chứng của bạn trong khi theo dõi tình trạng của bạn. Nếu bác sĩ nghi ngờ nhiễm vi khuẩn, họ có thể kê đơn thuốc kháng sinh.

+ Điều trị nhiễm trùng đường hô hấp do virus thường là hỗ trợ.

Thuốc kháng khuẩn là không hiệu quả chống lại mầm bệnh virus, và điều trị dự phòng nhiễm trùng thứ cấp không được khuyến cáo. 

Trong một số trường hợp, thuốc kháng virus rất hữu ích:

Oseltamivir và zanamivir có hiệu quả đối với bệnh cúm.

Ribavirin, một chất tương tự guanosine có tác dụng ức chế sự nhân lên của nhiều loại virus RNA và DNA, có thể được xem xét cho những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch nghiêm trọng với nhiễm trùng đường hô hấp dưới do RSV.

Palivizumab, một kháng thể đơn dòng với protein tổng hợp RSV, đang được sử dụng để ngăn ngừa nhiễm trùng RSV ở một số trẻ sơ sinh có nguy cơ cao.

Xét nghiệm Panel tác nhân virus gây viêm đường hô hấp tại MEDLATEC

Khi xuất hiện bất cứ triệu chứng nào về hô hấp bạn hãy đến ngay Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC chúng tôi để được thăm khám và điều trị.