PGS TS Nguyễn Nghiêm Luật, Ths Đỗ Đức Linh và Cn Hoàng Anh Tùng
GALAD là một mô hình toán phân tích đa biến (multivariate analyse model) được sử dụng để đánh giá sự có mặt của ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Số điểm GALAD được tính toán dựa trên 5 thông số, gồm ba dấu ấn khối u AFP, AFP-L3 và DCP cộng thêm 2 thông số là giới tính (Gender) và tuổi (Age).
Dựa trên mô hình này, HCC ở giai đoạn sớm (giai đoạn 0/A, kích thước khối u <2 cm, có chỉ một khối u) được phát hiện với độ nhạy 86% và độ đặc hiệu 89%.
Chúng tôi xin giới thiệu một bệnh nhân được chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan trong điều kiến rất khó phát hiện.
Bệnh nhân nam, 53 tuổi, bị viêm gan virus B đã được điều trị từ năm 2008, hiện tại sự hoạt động của HBV trong tế bào gan yếu, có thể xếp vào giai đoạn người mang virus không hoạt động (HBsAg định lượng = 0,95 U/mL), AST = 23,0 U/L, ALT = 25,6 U/L, HBeAg (-) tính, HBeAb (+) tính. Bệnh nhân được chẩn đoán sớm ung thư biểu mô tế bào gan bằng mô hình toán phân tích đa biến dựa trên xét nghiệm bộ ba AFP, AFP-L3 và DCP trên máy µTASWako i30 chế tạo tại Nhật Bản.
Kết quả thu được như sau:
AFP= 267 ng/mL (giá trị cắt ≤ 20 ng/mL)
AFP-L3 = 54,6% (giá trị cắt ≤ 0,5%)
DCP = 46 mAU/mL = 0,552 ng/mL (giá trị cắt ≤ 40 mAU/mL hay ≤ 0,48 ng/mL).
GALAD score = 3,88
Xác suất ung thư biểu mô tế bào gan (Probability of HCC) = 98%.
Kiểm ra Fibroscan cho thấy bệnh nhân chưa có xơ gan (F0-F1) và có gan nhiễm mỡ nhẹ (S1).
Siêu âm lần 1: không phát hiện có khối u gan nào.
Với GALAD score = 3,88 và xác suất ung thư biểu mô tế bào gan = 98%, chúng tôi nghi ngờ kết quả siêu âm không đủ độ nhạy để phát hiện khối u nhỏ dưới 2 cm, chúng tôi quyết định cho bệnh nhân chụp Cộng hưởng từ (MRI). Kết quả Cộng hưởng từ phát hiện một khối u tuyến thượng thận phải với kích thước 17 × 31 mm, dạng mô mềm, ngấm thuốc, khá đồng nhất, có ranh giới rõ rệt.
Từ kết quả Cộng hưởng từ, chúng tôi quyết định đánh giá chức năng tuyến thượng thận. Kết quả các xét nghiệm chức năng vỏ thượng thận như cortisol, DHEAS, ACTH (tuyến yên) và của tủy thượng thận: các catecholamine đều nằm trong giới hạn bình thường.
Vậy khối u kia là của gan hay của tuyến thượng thận?
Chúng tôi quyết định siêu âm lại lần 2 với sự thay đổi tư thế của bệnh nhân và đã phát hiện khối u đó là của gan vốn bị nhiễu bởi vị trí của tuyến thượng thận phải: tại phân thùy VI có một nốt tăng âm, gianh giới rõ, kích thước 12 × 22 mm.
Hình 1. Hình ảnh u gan trên siêu âm gan của bệnh nhân
Hình 2. Kết quả chụp Cộng hưởng từ: (a) u tăng tín hiệu trên T2W; (b) u giảm tín trên T1W; (c) u tăng tín hiệu trên DWI; (d) sau tiêm ngấm thuốc mạnh: thì động mạch (mũi tên) thải thuốc, thì tĩnh mạch.
Bệnh nhân được chuyển ngay đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, được phẫu thuật cắt bỏ khối u và chẩn đoán tế bào học đã xác định đó là ung thư biểu mô tế bào gan. Hiện tại bệnh nhân cảm thấy khỏe mạnh và mức độ AFP huyết thanh đã trở về mức độ bình thường (4 ng/mL).
Hiện tại, việc phân tích đồng thời 3 thông số AFP, AFP-L3 và DCP trên máy µTASWako i30 của Nhật Bản, cùng với mô hình phân tích đa biến GALAD (kết hợp thêm giới tính và tuổi) và mô hình phân tích đa biến BALAD (kết hợp thêm Bilirubin và Albumin huyết thanh) để sàng lọc ở các bệnh nhân có nguy cơ cao, chẩn đoán sớm, chẩn đoán phân biệt, đánh giá đáp ứng điều trị và tiên lượng ung thư biểu mô tế bào gan, đã được thực hiện hàng ngày tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.
1900 565656
